مدرسه دارالفنون تهران کجاست؟ معرفی کامل به همراه اطلاعات بازدید از یادگار امیرکبیر

مدرسه دارالفنون تهران اولین مدرسه کشور است که به عنوان یکی از جاذبه‌های تاریخی مهم پایتخت و از جاهای دیدنی تهران شناخته می‌شود. این عمارت باارزش به همت امیرکبیر در زمان قاجاریه تاسیس شد و در حال حاضر جزو آثار ملی ایران به شمار می‌رود. اگر از علاقمندان به بناهای تاریخی هستید پیشنهاد می‌کنیم حتما این فیلم درباره مدرسه دارالفنون تهران را ببینید تا بهتر در حال و هوای این عمارت تاریخی بسیار مهم قرار بگیرید. در این مقاله قصد داریم اطلاعات لازم درباره عمارت یا مدرسه دارالفنون تهران را که اهمیت تاریخی بسیاری دارد ارائه دهیم.

تاریخچه مدرسه دارالفنون تهران

این عمارت تاریخی که به نام مدرسه دارالفنون نیز شهرت دارد، به عنوان اولین مکان آموزشی نوین ایران در سال ۱۲۳۰ هجری شمسی تاسیس شد. میرزا محمد تقی خان ملقب به امیرکبیر که صدراعظم ایران در زمان سلطنت ناصرالدین شاه بود، خدمات زیادی به مملکت ارائه داد. یکی از مهمترین دستاوردهای این وزیر عالم راه‌اندازی عمارت دارالفنون تهران است. هدف اصلی امیرکبیر ارتقا سطح دانش و آگاهی مردم بود و در همین راستا تصمیم گرفت مکانی مناسب برای این امر ایجاد کند. اگر برایتان این سوال پیش آمده که مدرسه دارالفنون تهران چه زمانی شروع به کار کرد باید بدانید که علی رغم تمام تلاش ها و زحمات امیرکبیر جهت تاسیس این مدرسه، زمان شروع به کار آن پس از مرگ این مرد بزرگ بود.

در مدرسه دارالفنون رشته‌های مختلف مانند مهندسی، پزشکی، اصول نظامی و … به جوانان آموزش داده می‌شد. در آن زمان دارالفنون را با نام‌های دیگری همچون مدرسه جدید، مکتب خانه پادشاهی، تعلیم خانه، معلم خانه و مدرسه نظامیه نیز می‌شناختند.

این مدرسه در سال ۱۳۰۸ توسط میرزا یحیی خان اعتمادالدوله قراگوزلو، وزیر معارف وقت، تخریب و به جای آن ساختمان فعلی ساخته شد. دارالفنون در سال ۱۳۱۷ از حالت آکادمیک به دبیرستان تبدیل گشت و تا سال ۱۳۵۷ کاربری خود را حفظ نمود اما با پیروزی انقلاب اسلامی به مرکز تربیت معلم تبدیل شد. سپس عمارت مدرسه دارالفنون تهران در سال ۱۳۶۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و در سال ۱۳۷۸ به عنوان جایگاه اسناد آموزش و پرورش ایران انتخاب شد.

ساخت عمارت دارالفنون تهران

مدرسه دارالفنون تهران با چه هدفی تأسیس شد؟ ایده ساخت عمارت دارالفنون تهران در زمان سفر امیرکبیر به روسیه در ذهن او ایجاد شد. در دوران قاجار جنگ‌های مختلفی بین ایران و روسیه رخ داد که در یکی از آنها کاردار روسیه در ایران به نام گریبایدوف کشته شد. گروهی از ایران به منظور عذرخواهی راهی روسیه شد. در آنجا امیرکبیر مدرسه‌های نوین و بنیادهای علمی و فنی روسیه را مشاهده نمود و ایده ساخت مدرسه‌ای جدید در تهران به ذهنش خطور کرد.

امیرکبیر پس از بازگشت به ایران و در اولین سال صدارت خود با کسب موافقت ناصرالدین شاه مدرسه دارالفنون را احداث نمود. نقشی کشی ساختمان دارالفنون برعهده میرزا رضا مهندس باشی و معمار آن بر عهده محمدتقی خان معمارباشی قرار گرفت. مهندس باشی از نخستین مهندسان ساختمان ایران بود که عباس میرزا برای فراگیری علوم و دروس مهندسی به لندن فرستاد. امیرکبیر با کمک این دو شخص مدرسه دارالفنون تهران را در سال ۱۲۶۷ هجری قمری ساخت و پس از اتمام در سال ۱۲۶۸ هجری قمری به افتتاح رساند.

متاسفانه به خاطر کینه توزی‌ها و ترس برخی از درباریان، ناصرالدین شاه کمی قبل از افتتاح عمارت دارالفنون تهران دستور کشتن امیرکبیر را صادر کرد. صدراعظم بزرگ ایران که خدمات بسیاری در طول وزارت خود انجام داد، حتی نتوانست اولین مدرسه نوین کشور را که ایده ساختش از او بود، ببیند.

نظام آموزشی مدرسه دارالفنون تهران

پس از قتل ناجوانمردانه امیرکبیر، مدرسه دارالفنون با هفت معلم و ۱۱۴ دانش آموز که از فرزندان درباریان و اشراف بودند، کار رسمی خود را آغاز نمود. از خصوصیات مدرسه دارالفنون تهران می توان نظام آموزشی خاص آن را نام برد که در زمان خود در بالاترین سطح قرار داشت. شاید هنگام بازدید از این مدرسه برای شما هم این سوال پیش آید که مدرسه دارالفنون تهران چه رشته هایی دارد؟ از مهمترین رشته‌های تحصیلی دارالفنون در آن زمان می‌توان به طب و جراحی، مهندسی، توپخانه، پیاده نظام، سواره نظام، معدن شناسی و داروسازی اشاره نمود. در سال‌های بعد رشته‌های دیگری مانند جغرافیا، نقشه کشی، ریاضیات، طب سنتی و زبان‌های خارجی نیز به رشته‌های تحصیلی این مدرسه افزوده شدند.

مدت تحصیل در دارالفنون در ابتدا هفت سال و سپس به پنج و چهار سال تغییر یافت. شاگردانی که نمرات خوب کسب می‌نمودند به عنوان خلیفه درس یا دستیار معلم انتخاب می‌شدند و به تدریس می‌پرداختند. زمان تدریس در دارالفنون از ساعت هشت صبح الی سه بعد از ظهر بود و ناهار نیز برای دانش آموزان در نظر گرفته می‌شد.

اساتید مدرسه دارالفنون تهران

امیرکبیر قبل از اتمام ساخت عمارت دارالفنون تهران معلمان موردنظر را از اتریش استخدام نمود. همچنین وزیر دانای ایران برای کامل شدن شمار استادان و تنظیم برنامه‌ درسی دارالفنون از بیگانگانی که در خدمت دولت ایران بودند، مترجم‌های دولتی و نیز ایرانیانی که در بیرون از ایران آموزش دیده بودند، برای استادی یا مترجمی استادان خارجی بهره گرفت. موسیو نمیرو، موسیو بارون گومنز، موسیو کارنوطا، اوت کرزیر، دکتر یاکوب پولاک، موسیو زتی، موسیو کرشیش و دکتر کوکاتی از مهمترین اساتید مدرسه دارالفنون بودند که توسط موسیو جان داوود و به دستور امیرکبیر استخدام شدند. این اساتید از بهترین‌های رشته خود محسوب می‌شدند و از علم و تجربه بالایی برخوردار بودند.

فارغ التحصیلان مدرسه دارالفنون تهران چه کسانی بودند؟

بسیاری از افرادی که از دارالفنون فارغ التحصیل شدند به مقام‌های بالای سیاسی، هنری، علمی و ادبی دست پیدا کردند. از جمله افراد مشهور تحصیل کرده مدرسه دارالفنون تهران می‌توان محمد حسن خان صنیع الدوله (وزیر انطباعات و رییس دارالترجمه همایونی)، میرزا کاظم محلاتی (پدر شیمی نوین ایران)، میرزا جهانگیرخان (مدیر روزنامه صوراسرافیل) و احتشام السلطنه (رئیس مجلس شورای ملی اول و دوم) را نام برد.

روسای مدرسه دارالفنون تهران

انتخاب روسای دارالفنون معمولا از بین مقامات بزرگ کشوری صورت می گرفت. این مدرسه در طول دوران فعالیت خود روسای زیادی داشته که از مهمترین آنها می توان به افراد زیر اشاره نمود:

• علی نقی میرزا اعتضادالسلطنه (وزیر علوم)
• عزیز خان مکری (وزیر جنگ)
• میرزا محمد علی خان شیرازی (وزیر امور خارجه)
• رضا قلی خان هدایت
• علی قلی خان هدایت
• محمد حسین خان ادیب الدوله

ویژگی های معماری دارالفنون

مدرسه دارالفنون دارای یک ساختمان اصلی، حیاط مرکزی، اتاق‌های مختلف در اطراف حیاط، حیاط شمالی، سالن آمفی تئاتر، نمازخانه و سکوی نمایش تئاتر می‌باشد. سالن اصلی مدرسه در بخش جنوبی قرار دارد و اتاق‌ها به صورت دو طبقه هستند. برای ساخت مدرسه دارالفنون از آجر با اندود گچ و خاک و کاهگل استفاده شده که روی آنها ملات گچ قرار گرفته است.

در تزئینات مدرسه دارالفنون تهران کاشی‌های رنگی، آجرهای پنج سانتی زیبا و پنجره‌های چوبی طرح دار وجود دارد. برخی از اتاق‌های عمارت دارالفنون دارای یک ورودی و یک پستو هستند که در بعضی اتاق‌ها پستو نیز به ورودی تبدیل شده است.

بخش های مختلف مدرسه دارالفنون

معماری مدرسه دارالفنون تهران نشان دهنده هنر معماری ایرانی-اسلامی است و همانطور که گفته شد این مدرسه دارای بخش های مختلفی می باشد که هرکدام کاربری متفاوتی داشتند. از ویژگی های مدرسه دارالفنون تهران می توان به معماری اصولی و بخش های کاربردی اشاره نمود.

اتاق های مدرسه دارالفنون که دارای فضایی آرام و دلنشین هستند مانند کلاس های مدارس امروزی محل تدریس دانش آموزان محسوب می شدند. این اتاق ها از کنده کاری ها و گچبری های چشم نوازی برخوردار بوده و به شکل مربع با طول و عرض ۴ متر هستند. در این اتاق ها قسمتی برای نشستن آموزگار طراحی شده که بالاتر است و کف اتاق ها از جنس سنگ است که دانش آموزان بر روی قالی های پهن شده روی کف می نشستند.

از دیگر بخش های اولین مدرسه ایران می توان به حیاط زیبای آن اشاره نمود. طراح مدرسه دارالفنون تهران یعنی میرزا رضا خان مهندس باشی، این حوض را جهت مصارف گوناگونی تعبیه نمود. در واقع اصلی ترین کاربرد حوض بزرگ وسط حیاط جهت آب خوردن دانش آموزان بود، دارای آب زلالی است که سرچشمه آن قنات معروف آب شاه بود. درون این حیاط درختان مختلفی مانند توت، شاه توت، زردآلو و … وجود دارند که محیطی سرسبز و دل انگیز به وجود آورده اند.

اگر می خواهید یکی از خاص ترین و زیباترین بخش های مدرسه دارالفنون را تماشا کنید باید به سراغ دروازه بروید. این دروازه که معماری سنتی و مسحور کننده ای دارد، از یک طاق بزرگ و کتیبه ای آبی رنگ برخوردار است که بر روی آن نام مدرسه و سال ساخت آن حک شده است.

دو ستون نقره ای و دو لنگه چوبی قهوه ای رنگ بسیار زیبا نیز برای نگهداشتن طاق دروازه ساخته شده اند. این دروازه که از آجر برای ساخت آن نیز استفاده شده در خیابان ناصر خسرو کنونی واقع شده است.

مدرسه دارالفنون تهران کجاست؟

این مدرسه تاریخی در میدان امام خمینی (توپخانه)، خیابان ناصرخسرو قرار دارد. شما می‌توانید برای بازدید از دارالفنون از مترو یا اتوبوس‌های شهری استفاده کنید. نزدیکترین ایستگاه مترو به عمارت دارالفنون ایستگاه امام خمینی می‌باشد که می‌توانید با استفاده از خط یک تجریش-کهریزک و یا خط دو فرهنگسرا-صادقیه به آنجا بروید. در صورتی که قصد دارید با اتوبوس به بازدید این مدرسه زیبا بروید بهترین گزینه اتوبوس‌هایی هستند که به پایانه امام خمینی و یا پایانه فیاض بخش می‌روند. توصیه می کنیم بازدید از این مدرسه تاریخی که اکنون بیشتر به موزه مدرسه دارالفنون تبدیل شده است را از دست ندهید.

آدرس مدرسه دارالفنون تهران: میدان امام خمینی (توپخانه)، خیابان ناصر خسرو، پلاک ۲۶۶

اطلاعات بازدید مدرسه دارالفنون تهران

بازدید از مدرسه دارالفنون روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۸ الی ۱۶ امکان پذیر است و روزهای پنج شنبه، جمعه و تعطیلات رسمی کشوری این مجموعه فعالیت ندارد. نیاز به خرید بلیط مدرسه دارالفنون تهران نیست و به صورت رایگان می توانید از بخش های مختلف این مجموعه بازدید نمایید.

برای برقرای تماس و کسب اطلاعات بیشتر از مدرسه دارالفنون می توانید از شماره های زیر استفاده کنید:

تلفن تماس مدرسه دارالفنون تهران: ۳۳۱۱۳۷۸۲ – ۳۳۹۳۲۲۲۳

دیدنی های نزدیک

شما می توانید پس از بازدید از مدرسه دارالفنون به سراغ دیگر جاذبه ها و جاهای دیدنی تهران که در نزدیکی این بنای تاریخی قرار دارند بروید. منطقه ای که دارالفنون در آن واقع شده است یکی از مهمترین مناطق تهران در گذشته و حال محسوب می شود که اماکن مهم و تماشایی مختلفی در آن وجود دارند.

از مهمترین جاذبه های نزدیک دارالفنون می توان به عمارت مسعودیه، کاخ گلستان، خانه موزه کاظمی، سردر باغ ملی تهران، موزه بانک سپه، موزه صلح، موزه مردم شناسی (کاخ ابیض)، خانه تاریخی انیس الدوله، موزه آبگینه و سفالینه، موزه پست و ارتباطات تهران، خانه و عمارت دبیرالملک، موزه مدرس تهران، موزه عبرت، کتابخانه و موزه ملی ملک تهران، شمس العماره تهران، موزه علوم و فناوری جمهوری اسلامی ایران، خانه پروین اعتصامی، خانه موزه ابوالحسن صبا تهران، موزه نقاشی پشت شیشه تهران، ارگ تهران، امامزاده یحیی، مسجد شاه، خانه موزه مقدم، پارک شهر، موزه جواهرات ملی و باغ موزه نگارستان اشاره نمود.

هتل های نزدیک

اگر قصد دارید در سفر به تهران از این مدرسه تاریخی بازدید کنید، می‌توانید در هتل‌های نزدیک به آن اقامت داشته باشید تا از دسترسی راحتی برخوردار گردید. از بهترین هتل های تهران نزدیک به عمارت دارالفنون می‌توان به هتل های آساره، پاسارگاد، آورین، حجاب، ورزش و هتل لاله اشاره نمود.

سؤالات متداول