حرم حضرت عباس؛ معرفی کامل حرم حضرت ابوالفضل با تصاویر

بیشتر ما در ذهن خود حرم حضرت عباس را به عنوان یکی از معروف‌ترین مکان های زیارتی کربلا می‌شناسیم اما شاید از تاریخچه و بخش‌های مختلف آن اطلاعات دقیقی نداشته باشیم. در این قسمت از مقاله مجله گردشگری اقامت۲۴ قصد داریم به معرفی کامل حرم حضرت ابوالفضل بپردازیم و از گوشه‌وکنار خلوت‌گاه‌های آرامش‌بخش این حرم صحبت کنیم. مدل سفر شما چه با تور کربلا باشد و چه خودتان بخواهید به طور مستقل برای این سفر اقدام کنید، پیشنهاد ما این است که این مقاله را بخوانید تا بتوانید زیارتی آگاهانه را تجربه کنید.

تاریخچه حرم حضرت عباس 

 حرم حضرت عباس مانند حرم امام حسین (ع) در دوره‌های مختلف تاریخی دستخوش تغییرات زیادی شده است. بعد از آنکه حضرت عباس علیه السلام در نزدیکی نهر علقمه به شهادت رسیدند، قبلیه بنی‌اسد پیکر ایشان را نزدیک همین نهر به خاک سپردند. شاه طهماسب صفوی، نادرشاه و محمدشاه قاجار از جمله پادشاهانی بودند که برای بازسازی و بهترشدن فضای حرم، هزینه و تلاش کردند. اما برعکس عده‌ای از عثمانی‌ها و وهابی‌ها به حرم حمله و آن را تخریب کردند. بنای فعلی حرم حضرت ابوالفضل العباس حاصل زحمات شخصی به نام محمدحسین صدراعظم اصفهانی  در سال ۱۲۴۶ هجری قمری است.

معماری حرم حضرت عباس (ع)

حرم حضرت عباس به شکل مستطیل طراحی شده و مساحتی به اندازه ۱۰۹۷۳ مترمربع دارد. قبر مطهر حضرت را در وسط ضریح می‌توانید ببینید. آنچه در حرم احتمالا بیشتر از هر چیزی به چشمتان می‌آید، سنگ‌ها و دیوارهایی است که با آیینه‌کاری زیبا و درخشان شده‌اند. فضای حرم حضرت ابوالفضل شامل گنبد، ضریح، ایوان، رواق، صحن و گلدسته و… می‌شود که در ادامه با جزئیات آن‌ها بیشتر آشنا می‌شوید.

گنبد

گنبد حرم حضرت ابوالفضل با آیاتی از قرآن کریم مزین شده و ۳۹ متر تا زمین فاصله دارد. این گنبد را به شکل نیمه‌کروی و نوک‌تیز می‌بینید که قطر ۱۲ متری دارد. جالب است بدانید که در ساخت گنبد حرم حضرت عباس حدود ۶۴۱۸ آجر طلا به کار رفته است.

ضریح

قدمت ساخت ضریح حرم حضرت عباس به دوران صفویه برمی‌گردد. محمدشاه قاجار از جمله کسانی بود که برای بازسازی این ضریح قدم برداشت و در سال ۱۳۳۶ دستور داد تا ضریحی از جنس نقره ساخته و روی صندوق خاتم نصب شود. در سال‌های اخیر ضریح حرم حضرت ابوالفضل از جنس طلا و نقره طی مدت ۵ سال ساخته شده است.

ایوان طلا

ایوان طلای حرم حضرت عباس به صحن اصلی متصل است و حدود ۳۲۰ متر مساحت دارد. این ایوان با آجرهای مسی‌رنگ و طلاکاری به زیبایی تزیین شده و در بالای آن اشعاری به زبان ترکی دیده می‌شود.  گفتنی‌ست طلاکاری بخشی از ایوان طلا به دستور همسر ناصرالدین‌شاه انجام شده است. به ضلع شمالی ایوان طلا که بروید، در نقره‌ای را با اشعاری به زبان عربی می‌بینید.

رواق‌ها

در حرم حضرت ابوالفضل (ع) ۴ رواق آینه‌کاری و کاشی‌کاری‌شده در چهار طرف ضریح قرار گرفته‌اند که در ادامه با آن‌ها بیشتر آشنا می‌شوید.

رواق شمالی

براساس شواهد گفته‌شده که رواق شمالی به نهر علقمه مشرف است و در بخشی از آن اتاقی قرار گرفته که به راهروی زیرزمین و قبر مطهر راه پیدا می‌کند. کتابخانه حرم و مقبره بسیاری از عالمان مانند سید کاظم بهبهانی در این رواق قرار دارد.

رواق جنوبی

در توصیف رواق جنوبی حرم حضرت ابوالفضل می‌توان گفت که با سه درب به ایوان طلا متصل شده است.

رواق غربی

رواق غربی حرم حضرت عباس دارای دو درب ورودی به نام‌های باب الرواق و باب المراد است که باب الرواق به صحن اصلی راه دارد و باب المراد در ضلع شمال غربی حرم است.

رواق شرقی

 رواق شرقی حرم حضرت ابوالفضل محل دفن تعدادی از متولیان حرم و افرادی از خاندان آل طعمه و آل ضیاءالدین است.

صحن‌های حرم حضرت عباس

صحن‌ حرم حضرت عباس به شکل چهارگوش با ۹ ورودی است و مساحتی به بزرگی ۹۳۰۰ مترمربع دارد. دورتادور صحن را حجره‌هایی دربرگرفته که در زمان قدیم جایی برای آموزش بوده است. این صحن دارای ۴ ایوان است که سقف آن‌ها به شکل زیبایی مقرنس‌کاری شده است. در ادامه هر یک از ایوان‌های حرم را دقیق‌تر می‌شناسید.

ایوان شمالی

در ایوان شمالی می‌توانید کتیبه‌ای قدیمی را ببینید که تاریخ ۱۳۰۴ هجری قمری روی آن حک شده است.

ایوان شرقی

این ایوان در ضلع شرقی صحن واقع شده و دارای کتیبه‌هایی مزین به سوره حمد و سوره قدر است. فردی به نام حاج محمدجعفر نادر توکلى کاشی‌کاری ایوان شرقی را بازسازی کرده است.

ایوان قبله

برای پیداکردن ایوان قبله این نشانه را به خاطر بسپارید که در کنار باب‌القبله قرار گرفته و در بالای آن ساعت بزرگی دیده می‌شود. روی کتیبه‌ ایوان قبله، تاریخ ۱۳۰۴ هجری قمری ثبت شده است.

گلدسته‌ها

 حرم حضرت عباس دو گل‌دسته در دو طرف ایوان طلا با ارتفاع ۴۴ متر دارد. ابتدا نیمه بالایی این گل‌دسته‌ها با خشتی از طلا پوشیده و نیمه پایینی آن از آجر و کاشی ساخته شد. بعد از مدتی تولیت، گل‌دسته‌ها را با طلاکاری در قسمت پایین بازسازی کرد.

باب‌ها (درب‌های حرم حضرت عباس)

باب های حرم حضرت عباس شامل چندین درب زیر می‌شوند که هر کدام به زیبایی با کاشی‌کاری و نقش‌های اسلامی تزیین شده‌اند:

• باب القبله (واقع در جنوب صحن)
• باب الامام‌‌الحسن (در غرب صحن، به سمت صحن امام حسین)
• باب الامام‌الحسین (کنار باب الامام‌الحسن)
• باب صاحب‌الزمان (نزدیک باب الامام‌الحسین)
• باب الامام‌موسی‌بن‌جعفر (زاویه غربی صحن)
• باب الامام محمدالجواد (شمال صحن)
• باب الامام علی‌الهادی ( زاویه شمال شرق صحن)
• باب الفرات (شرق صحن)
• باب الامیر (شرق صحن)

سقاخانه‌ها

در حرم حضرت عباس دو سقاخانه در ضلع شرقی و غربی صحن قرار دارد. در زمان قدیم، نزدیک سقاخانه شرقی درخت سدر و سقاخانه غربی درخت خرما را می‌توانستید ببینید.

سرداب حرم حضرت عباس 

در قسمت شمال شرقی حرم حضرت عباس، اتاقی به به اندازه ۶ متر مربع پیش روی شما قرار می‌گیرد که به شکل زیبایی با سنگ‌های مرمر و شیشه‌های آیینه‌کاری طراحی شده است. داخل اتاق در دیگری وجود دارد که راهی برای ورود به سرداب حرم حضرت عباس است. این سرداب درواقع چشمه کوچک آبی در قسمت زیرین حرم است که در حال حاضر امکان بازدید از آن فقط از دریچه یک پنجره امکان‌پذیر است.

داخل حرم حضرت عباس

عکس حرم حضرت عباس

حرم حضرت عباس در شب 

تولیت حرم حضرت عباس

قبل از آنکه از تولیت حرم حضرت عباس بگوییم خوب است بدانید که تولیت به معنای مدیریت‌کردن اموال وقف‌شده است. اداره یا همان تولیت حرم حضرت عباس هم چیزی جدا از تولیت حرم امام حسین نیست و شواهد موجود نشان می‌دهد که از قرن چهارم هجری تولیت این حرمین با تصمیم حاکمان به عالم مورد اعتماد قبیله واگذار شده است. به طور کلی یکسری از متولیان حرم حضرت عباس از خاندان‌های آل ضیاءالدین، آل وهاب، آل ثابت و آل طعمه انتخاب شده‌اند.

اشیای نفیس و موزه حرم حضرت ابوالفضل

در صحن حرم حضرت عباس و مقبره آل خیرالدین، گنجینه‌ یا موزه‌ای قرار گرفته که در دل خود وسایل و آثار ارزشمندی را جای داده است. این آثار شامل فرش با نخ‌های طلا، لوسترها، شمشیرهای منبت‌کاری و ساعت‌های دیواری طلاکاری از جنس چوب و نقاشی از امام حسین (ع) می‌شود. علاوه بر این اشیای نفیس، کتابخانه‌ای با بیشتر از ۱۰۹ قرآن خطی قرار گرفته که یکی از قرآن‌ها را به امام‌علی (ع) منسوب می‌دانند.

مدفونان حرم حضرت ابوالفضل (ع)

در حرم حضرت عباس پیکر تعدادی از عالمان شیعه، افراد خاندان معروف کربلا، کلیدداران و متولیان حرم قرار گرفته که در لیست زیر نام آن‌ها آمده است:

• علی‌بن‌زین‌العابدین پارچینی یزدی (عالم دینی و نویسنده کتاب« الزام الناصب» درباره امام زمان)

• محمد رشید جلبی صافی
• سید کاظم بهبهانی
• عبدالجواد کلیدار (نویسنده، تاریخ‌دان و پژوهشگر دینی)
• شیخ علی‌اکبر یزدی بفروئی (یکی از شاگردان علامه اردکانی)
• سید عبدالله کشمیری (یکی از مجتهدان بزرگ شیعه)
• شیخ ملاعلی یزدی 
• شیخ کاظم الهر

پخش زنده حرم حضرت عباس را چطور می‌توانیم ببینیم؟ 

 با مراجعه به سایت «شبکه جهانی الکفیل» می‌توانید به صورت زنده حرم حضرت عباس (ع) را مشاهده کرده و زیارت کنید. 

با چه شماره‌ای می‌توانیم با حرم حضرت عباس (ع) تماس بگیریم؟ 

اگر در عراق هستید، برای ارتباط تلفنی با حرم حضرت عباس می‌توانید با شماره ۴۴۳ تماس بگیرید که رایگان است. در صورتی که خارج از عراق هستید، با شماره ۰۰۹۶۴۷۶۰۲۱۱۱۰۰۰ تماس بگیرید و در نظر داشته باشید که این تماس رایگان نیست و هزینه آن مانند تماس‌های بین‌المللی محاسبه می‌شود. برای تماس با حرم حضرت ابوالفضل از ایران با شماره ۰۰۹۶۴۳۲۳۲۲۶۰۰ تماس بگیرید.

مکان‌های دیدنی نزدیک حرم حضرت عباس (ع)

اگر علاوه بر زیارت حرم حضرت عباس می‌خواهید از جاهای دیدنی کربلا که در نزدیکی این حرم قرار گرفته دیدن کنید، پیشنهاد ما مکان‌های زیر است:

بین الحرمین

 همان طور که احتمالا می‌دانید بین‌الحرمین مسیری بین حرم امام حسین و حضرت عباس است که طولی به اندازه ۳۷۸ متر دارد. با وجود این توصیفات می‌توان فهمید که بین الحرمین با حرم حضرت ابوالفضل فاصله کمی دارد. در بین‌الحرمین می‌توانید به مکان‌های زیارتی مختلفی مانند تل زینبیه، قتلگاه، مقام حضرت علی‌اکبر و علی‌اصغر، خیمه‌گاه امام حسین و… سر بزنید. 

لوکیشن بین الحرمین کربلا روی گوگل‌مپ

نهر علقمه

نهر علقمه به باور مردم عراق محل شهادت حضرت عباس در روز عاشوراست. سرچشمه این نهر در گذشته رود فرات بود و آب آن به کربلا و بخش‌های اطراف می‌رسید. نهر علقمه با حرم حضرت عباس حدود ۶ کیلومتر فاصله دارد.

لوکیشن نهر علقمه روی گوگل‌مپ

آرامگاه امیرکبیر

فقط ۵ کیلومتر که از حرم حضرت عباس فاصله بگیرید، به آرامگاه امیرکبیر صدراعظم معروف کشورمان می‌رسید. پیکر امیرکبیر ابتدا در کاشان و مشهداردهال دفن شد اما بعدها همسر ایشان خواست تا پیکر ایشان در کربلا دفن شود.

لوکیشن آرامگاه امیرکبیر روی گوگل‌مپ

مرقد طفلان مسلم

مرقد طفلان مسلم آرامگاه پیکر دو فرزند مسلم‌بن‌عقیل (پسرعموی امام حسین) به نام‌های ابراهیم و محمد است. این مرقد در ۳۰ کیلومتری کربلا و نزدیک رود فرات قرار گرفته و دو گنبد با کاشی‌های فیروزه‌کاری دارد.

علاوه بر مکان‌های ذکرشده در قسمت بالا می‌توانید از رود فرات، مرقد حربن‌ریاحی و بازار کربلا هم در نزدیکی حرم حضرت ابوالفضل دیدن کنید.

هتل‌های نزدیک حرم حضرت عباس

اگر دوست دارید در مدلی از هتل کربلا اقامت داشته باشید که هم امکانات رفاهی مناسبی داشته باشد و هم بتوانید با پیاده‌روی کوتاه‌مدت به حرم حضرت عباس برسید، به گزینه‌های زیر فکر کنید:

هتل بارون کربلا

هتل بارون کربلا یکی از بهترین هتل‌های ۵ستاره در نزدیکی حرم حضرت ابوالفضل است که با امکانات رفاهی و رستوران‌های لوکس پذیرای شماست. این هتل با ارتفاع بالای خود تصویر زیبایی از کربلا را برای شما به نمایش می‌گذارد.

آدرس: کربلا، خیابان الحسینیه، باب بغداد

هتل در قصرالکاظمیه

هتل پنج‌ستاره در قصرالکاظمیه فقط حدود ۵ کیلومتر با حرم حضرت عباس فاصله دارد. این هتل دارای امکانات رفاهی متنوعی مانند اتاق‌های خانوادگی، رستوران‌هایی با غذاهای بین‌المللی و… است.

آدرس: کربلا، خیابان محیط

هتل دره‌الرسول

هتل سه‌ستاره دره‌الرسول یکی دیگر از هتل‌های نزدیک حرم حضرت عباس است که با امکانات رفاهی مناسب از مسافران پذیرایی می‌کند. ویژگی خاص این هتل داشتن اتاق‌های متنوع از یک تخته تا پنج تخته است.

آدرس: کربلا، باب قبله امام‌حسین

هتل نعیم‌الوارث

هتل نعیم‌الوارث هتلی چهارستاره با امکانات رفاهی مدرن است که در ۵ کیلومتری حرم حضرت عباس قرار دارد. این هتل دارای امکاناتی مانند رستوران، کافی‌شاپ، وای‌فای رایگان و… است.

آدرس: بین‌الحرمین، ورودی بازار الحسین العصری

هتل برج‌الخلیج

اگر می‌خواهید با قیمتی مناسب در نزدیکی حرم حضرت ابوالفضل اقامت داشته باشید، هتل سه‌ستاره برج‌الخلیج گزینه مناسبی است. با اقامت در این هتل از امکاناتی مانند رستوران، وای‌فای رایگان، آسانسور و… برخوردار می‌شوید.

آدرس: خیابان محیط الامام الحسین، کنار ساحه‌الشهداء

صحبت پایانی

اگر درباره معرفت و شرافت و شخصیت حیرت‌انگیز حضرت عباس بدانید، محال است دلتان نخواهد از حرم این حضرت دیدن کنید. زیارت حرم حضرت عباس با ایوان‌ها، رواق‌ها و صحن‌های دیدنی که دارد، قطعا تجربه‌ای دل‌نشین را برای شما رقم خواهد زد. اگر تجربه یا حس خاصی درباره زیارت حرم حضرت ابوالفضل دارید، ساده و بی‌ریا در قسمت نظرات برای ما بنویسید. منتظر دل‌نوشته‌های شما هستیم و  آن‌ها را با اشتیاق می‌خوانیم.

سؤالات متداول