حرم امام حسین | اطلاعات مفید برای زیارتی آگاهانه و دل‌نشین

این قسمت از مقاله مجله گردشگری اقامت۲۴ را قرار است به معرفی مکانی اختصاص دهیم که دیدنی‌تر از بسیاری از جاهای دیدنی است، البته برای آن‌ها که دلشان برای رفتن به مکان‌های زیارتی پر می‌کشد. حرم امام حسین (ع) یکی از معروف‌ترین مکان های زیارتی کربلا است که درباره هر گوشه آن می‌توان ساعت‌ها صحبت کرد. ما در این مقاله قصد داریم درباره اطلاعاتی از حرم امام حسین (ع) کربلا صحبت کنیم که در کم‌تر جایی ممکن است آن را بخوانید. در ادامه همراه ما باشید تا از گوشه‌وکنار حرم امام حسین (ع) به عنوان یکی از جاهای دیدنی کربلا باخبر شوید و با خیال راحت و آگاهی کافی زیارت کنید.

حرم امام حسین کجا قرار دارد؟

به طور خلاصه بخواهیم بگوییم، حرم امام حسین (ع) در کشور عراق و قلب شهر کربلا قرار دارد. فاصله حرم تا شهرهای مختلف را در قسمت زیر می‌بینید:

• حدود ۱۲۰ کیلومتر تا بغداد
• حدود ۱۲۵ کیلومتر تا کاظمین 
• حدود ۷۵ کیلومتر تا نجف

مسیر دسترسی به حرم امام‌حسین (ع)

 برای عازم‌شدن به حرم می‌توانید مسیر زمینی یعنی مرزهای مهران و شلمچه در غرب کشور را طی کنید یا همراه کاروان پیاده روی اربعین شوید. البته اگر می‌خواهید سریع‌تر و راحت‌تر به حرم امام حسین مشرف شوید، می‌توانید با  تور کربلا سفر کنید و با پروازهای نجف و بغداد به این مقصد مقدس برسید.

آدرس: عراق، کربلا، انتهای خیابان‌القبله

شماره‌تماس ارتباط زنده با حرم امام‌حسین: ۱۶۴۰

لوکیشن  حرم امام حسین روی گوگل‌مپ

 تاریخچه ساخت حرم امام حسین (ع)

حرم امام حسین (ع) سیر طولانی و پر فراز و نشیبی را از نظر تخریب و بازسازی طی کرده است. شروع اولین اقدام برای ساخت حرم به زمان ۱۳ محرم سال ۶۱ هجری برمی‌گردد که قبیله بنی‌اسد مکانی را برای دفن امام‌حسین ساختند. البته این مکان شکل معمول قبرستان‌ها را نداشت و تنها با نشانه‌هایی مانند درخت سدره و برآمدگی خاک مشخص می‌شد. بعد از قبیله بنی‌اسد، مختار ثقفی، بنایی آجری را در محل قبر شریف امام حسین ساخت.

سال‌ها بعد از این ساخت‌وسازها در زمان عباسیان، هارون‌الرشید دستور تخریب حرم را داد اما پسر او مامون با نیت نزدیک‌شدن به طرفداران اهل بیت (ع) برای بازسازی حرم اقدام کرد. متوکل عباسی هم جزو کسانی بود که به دلیل کینه‌ورزی خود نسبت به اهل بیت، حرم امام حسین را تخریب کرد. از این دوره تخریب‌ها که بگذریم، به دوره‌های علویان، آل بویه، سلجوقیان، صفویان و… می‌رسیم که برعکس دوره‌های قبل، این حکومت‌ها برای آبادانی حرم امام حسین قدم برداشتند. در نهایت در سال‌های اخیر و بعد از سقوط رژیم بعث عراق، حرم امام حسین (ع) توسط دولت عراق توسعه پیدا کرد.

معماری و بخش‌های مختلف حرم امام حسین

معماری بنای امروزی حرم امام حسین (ع) قدمتی طولانی دارد و به دوران آل بویه برمی‌گردد. عضدالدوله دیلمی در سال ۳۶۷ هجری قمری، دستور ساخت بارگاه حرم امام حسین را صادر کرد و در مدت ۴ سال این بنا ساخته شد. از آن زمان تاکنون تغییرات زیادی در معماری حرم رخ داده و بخش‌هایی از آن حذف و یکسری بخش‌ها به آن اضافه شده‌اند. برای مثال تزئینات خارجی و داخلی حرم تغییر کردند اما ساختمان اصلی همان بنایی است که در دوره دیلمی پایه‌گذاری شده است. در ادامه با بخش‌های مختلف حرم امام حسین (ع) به صورت دقیق و کامل آشنا می‌شوید.

حرم امام حسین (ع) چند درب دارد؟

 حرم امام حسین (ع) با وجود درهای متعدد خود امکان ورود از قسمت‌های مختلف شهر را برای شما فراهم می‌کند. هر باب یا در ورودی امام‌حسین ایوان‌هایی بلند با تزئینات زیبای کاشی‌کاری دارد که آیات قرآنی روی آن نقش بسته است. هر کدام از این درب‌ها به یکی از محله‌های شهر کربلا و خیابان‌های اطراف باز می‌شوند و در گذر زمان و توسعه صحن تعداد آن‌ها از هفت به ده رسیده است. هر یک از درب‌های حرم امام حسین نام مخصوص به خودش را دارد که در لیست زیر آن‌ها را می‌بینید:

• باب‌القبله (قدیمی‌ترین در صحن)
• باب‌الرجاء ( میان باب‌القبله و باب قاضی‌الحاجات)
• باب‌ قاضی‌الحاجات (واقع در مقابل سوق‌العرب)
• باب‌الشهداء (واقع در محل عبور زائران به سمت بارگاه حضرت ابوالفضل)
• باب الکرامه (واقع در ضلع شمال شرقی صحن)
• باب السلام (واقع در میانه ضلع شمالی حرم)
• باب‌السدره (واقع در ضلع شمال غرب)
• باب‌السلطانیه (واقع در غرب صحن)
• باب راس‌الحسین (واقع در میانه ضلع غربی صحن)
• باب‌الزینبیه (واقع در جنوب غربی صحن)

حرم امام حسین چند گنبد دارد؟

گنبد حرم امام حسین درواقع سه گنبد است و به این شکل ساخته شده تا مشکل زائران برای دیدن گنبد از فاصله دور حل شود. حرم امام حسین (ع) دو گنبد دارد که گنبد اول به نام «قبه حسینی» مشهور است و گنبد دوم قدمتی طولانی از دوران صفوی دارد. برای اینکه زائران راحت‌تر بتوانند گنبد را ببینند و از آسیب دور بماند، ستاد بازسازی عتبات و عالیات تصمیم گرفت تا گنبد جدیدی را بنا و نصب کند. البته در نظر داشته باشید که حرم امام حسین سه گنبد مجزا ندارد و فقط چند گنبد روی هم نصب شده‌اند تا ارتفاع بیشتری پیدا کند و بهتر دیده شود. در توصیف ویژگی‌های گنبد حرم امام‌حسین باید بگوییم که در سطحی به اندازه ۳۰۱ متر مربع طلاکاری شده است. 

حرم امام حسین (ع) چند گلدسته دارد؟

حرم امام حسین سه گل‌دسته دارد که اولین گل‌دسته را پسر متوکل عباسی بازسازی کرد و دو گل‌دسته دیگر به نام‌های «مناره العبد» و «مناره جنوبی» در دوره ایلخانی ساخته شدند.

حرم امام حسین (ع) چند گوشه دارد؟

ویژگی منحصربه‌فرد ضریح حرم امام حسین (ع) این است که شش گوشه دارد. روایت‌های مختلفی برای شش‌گوشه بودن حرم امام حسین نقل شده که معتبرترین آن را شیخ مفید در کتاب «الارشادات» ارائه کرده است. 

در حرم امام حسین چه دعایی بخوانیم؟

برای زیارت حرم امام حسین خوب است اول آداب زیارت را به جا آورید یعنی لباس تمیز بپوشید، غسل کرده و در نهایت سکوت و آرامش مناجات کنید. در روایات مختلف توصیه شده که نماز مخصوص زیارت را بخوانید و دعاهایی مانند زیارت وارث، زیارت ناحیه مقدسه، زیارت عاشورا، زیارت رجبیه و زیارت جامعه کبیره را قرائت کنید.

چه کسانی در حرم امام حسین (ع) دفن شده‌اند؟

در هر یک از گوشه‌های مختلف حرم امام حسین، پیکر یکی از عزیزان امام مانند حضرت علی‌ابن‌حسین، حضرت علی‌اکبر، حضرت علی‌اصغر و دیگر شهدای روز عاشورا دفن شده‌اند. حبیب‌بن‌مظاهر و ابراهیم مجاب از دیگر افرادی هستند که پیکرشان در حرم امام‌حسین دفن شده و ضریح جداگانه‌ای دارند. جالب است بدانید که پیکر تعدادی از شخصیت‌های مهم ایرانی در حرم امام حسین دفن شده است که نام آن‌ها را در لیست زیر می‌بینید: 

• امیرکبیر
• مظفرالدین‌شاه قاجار
• محمدعلی‌شاه قاجار
• احمدشاه قاجار
• ظل‌السلطان
• محمد تقی شیرازی
•  محمد حسین حائری اصفهانی
• سید علی طباطبایی

چرا حرم امام حسین (ع) بوی سیب می‌دهد؟

نقل شده کسانی که به زیارت حرم امام حسین (ع) می‌روند، در این مکان مقدس، بوی سیب را استشمام می‌کنند. این اتفاق ریشه در روایتی از ام سلمه دارد که می‌گوید: «روزی هنگام نازل‌شدن جبرئیل بر پیامبر، امام حسن و امام حسین وارد شدند. در این هنگام جبرئیل با دستش اشاره کرد، مثل کسی که می‌خواهد چیزی را بگیرد. ناگهان در دستش یک سیب و به و انار بود و آن‌ها را به حسنین داد. این میوه‌های بهشتی خاصیتی داشتند که هر کس هر چقدر از آن‌ها می‌خورد، تمام نمی‌شدند.»

 طبق روایتی با شهادت حضرت فاطمه و حضرت علی میوه‌های انار و  به از بین رفتند. ماجرای بوی سیب هم از این قرار است که می‌گویند امام در روز عاشورا برای برطرف‌کردن عطش خود این سیب را می‌بوئیدند و این میوه با شهادتشان ناپدید شد. به همین خاطر گفته می‌شود هرکس که زائر قبر سیدالشهدا در وقت سحر باشد، بوی سیب را استشمام می‌کند.

ایوان‌ها و رواق‌های حرم امام حسین (ع)

حرم امام حسین ایوان‌ها و رواق‌هایی دارد که در گوشه‌وکنار آن‌ها می‌توانید با آرامش زیارت کنید. در این قسمت با معروف‌ترین ایوان‌ها و رواق‌های حرم امام حسین آشنا می‌شوید.

ایوان طلا

حتی اگر از ایوان طلا بازدید نکرده باشید، احتمالا اسم آن را شنیده‌اید. ایوان طلا معروف‌ترین ایوان حرم است که در ضلع جنوبی واقع شده و به خاطر پوشش دیوارهای آن با طلا به نام ایوان طلا شناخته می‌شود. این ایوان دارای سه در چوبی با روکش طلا، تزئینات میناکاری و کتیبه‌های آیات قرآن و اشعار عربی است. 

ایوان ناصری

ایوان ناصری یکی دیگر از ایوان‌های حرم امام حسین (ع) کربلا است که در ضلع غربی قرار دارد. جالب است بدانید که نام آن برگرفته از ناصرالدین شاه قاجار است و بعدها به خاطر بازسازی سلطان عبدالحمید عثمانی به نام «ایوان حمیدی» مشهور شد. ایوان ناصری در تاریخ ۱۲۷۵ هجری قمری ساخته و در سال ۱۳۰۹ هجری قمری بازسازی شد.

ایوان وزیر

ایوان وزیر را در وسط ضلع شمالی حرم امام حسین می‌توانید پیدا کنید. اسم ایوان وزیر را به یکی از وزیران دوره قاجار مرتبط دانسته‌اند که محل دفنش را در پشت ایوان می‌توانید ببینید. البته علاوه بر این وزیر بسیاری از عالمان بزرگ در محل ایوان وزیر دفن شده‌اند. از در باب‌السلام می‌توانید به ایوان وزیر حرم دسترسی پیدا کنید.

رواق ابراهیم مجاب

رواق ابراهیم مجاب همان مکانی در حرم امام حسین است که در غرب گنبدخانه دیده می‌شود. در این رواق پیکر نوه امام موسی‌بن‌جعفر، ابراهیم مجاب دفن شده، به همین دلیل به نام رواق ابراهیم مجاب معروف است. از رواق ابراهیم مجاب درب‌هایی به نام‌های حبیب‌بن‌مظاهر و سید ابراهیم مجاب به صحن حرم امام حسین باز می‌شود.

رواق حبیب بن مظاهر

به قسمت جنوبی گنبدخانه حرم امام حسین که بروید، می‌توانید به رواق حبیب‌بن‌مظاهر دسترسی پیدا کنید. این رواق محل دفن یکی از شهدای نام‌دار کربلا یعنی حبیب‌بن مظاهر است. در این رواق علاوه بر ایشان، بزرگان دیگری نیز به خاک سپرده شده‌اند.

رواق فقها

رواق فقها یا شرقی همان‌طور که از نام آن پیداست، محل آرامگاه فقیهان مختلف مانند وحید بهبهانی، سید علی طباطبایی و شیخ یوسف آل عصفور است. این رواق را در اطراف گنبدخانه حرم می‌توانید پیدا کنید.

رواق سلاطین

رواق سلاطین آخرین رواق حرم امام حسین (ع) است که در بخش شمالی گنبدخانه قرار دارد. اگر برایتان سوال است که چرا نام این رواق سلاطین است، باید بگوییم که آرامگاه تعدادی از شاهان قاجاری معروف مانند مظفرالدین‌شاه، محمدعلی‌شاه و احمدشاه در این رواق قرار دارد.

مکان‌های نزدیک به حرم امام حسین (ع) کربلا

در کنار زیارت حرم امام حسین می‌توانید به مکان‌های دیدنی زیر سر بزنید و سیاحتی دل‌چسب را تجربه کنید.  

آرامگاه امیرکبیر

عجیب است اما واقعیت دارد که در چند قدمی حرم امام حسین (ع) کربلا می‌توانید از آرامگاه امیرکبیر، صدراعظم ناصرالدین‌شاه دیدن کنید. حرم امام حسین تا آرامگاه امیرکبیر فقط به اندازه ۵ دقیقه پیاده‌روی فاصله دارد.

لوکیشن آرامگاه امیرکبیر روی گوگل‌مپ

نهر علقمه

اولین توصیفی که از نهر علقمه باید گفت این است که محل شهادت حضرت عباس (ع) است. این نهر از رود فرات جدا شده و آب آن به کربلا و اطراف آن وارد می‌شود.

لوکیشن نهر علقمه روی گوگل‌مپ

مرقد طفلان مسلم

همان‌طور که احتمالا می‌دانید طفلان مسلم، دو پسر مسلم‌بن‌عقیل (یکی از یاران باوفای امام حسین) هستند که آرامگاه آن‌ها در نزدیکی حرم امام حسین قرار دارد. برای رفتن به این مقبره باید از جاده کربلا به بغداد بروید و بعد به یک مسیر فرعی وارد شوید. دو ضریح آرامگاه طفلان مسلم در فاصله ۶ متری از یکدیگر قرار گرفته‌اند.

هتل‌های نزدیک به حرم امام حسین

هنگامی که برای زیارت حرم امام حسین راهی کربلا می‌شوید، یکی از مسائل مهم سفر شما کیفیت اقامتتان خواهد بود. اگر قصد رزرو هتل در کربلا را دارید و می‌خواهید محل اقامتتان در نزدیکی حرم امام حسین (ع) باشد، پیشنهاد ما هتل‌های زیر است:

• هتل پنج‌ستاره بارون کربلا
• هتل پنج‌ستاره کینگ
• هتل پنج‌ستاره در قصرالکاظمیه
• هتل سه‌ستاره دره‌الرسول
• هتل دو ستاره الجود کربلا

صحبت پایانی

حرم امام حسین برای آن‌ها که شوق حضور در مکان‌های زیارتی را دارند، نیاز به تعریف و توصیف خاصی ندارد. این حرم در جایی قرار گرفته که یکی از مهم‌ترین نبردهای تاریخ اسلام را شاهد بوده است. حرم امام حسین (ع) کربلا دارای ایوان‌ها و رواق‌های مختلفی است که در گوشه‌وکنار آن می‌توان با امام‌حسین خلوت و مناجات کرد.

 اگر خاطره خاصی از زیارت حرم امام حسین (ع) را دارید، از زبان دلتان برای ما در قسمت نظرات بنویسید.

سوالات متداول