بین الحرمین کربلا کجاست؟ چرا عزاداران در طول مسیر می دوند؟

منظور از بین الحرمین کربلا چیست؟ به فاصله بین حرم مطهر امام حسین و حضرت ابوالفضل (ع)، بین الحرمین کربلا گفته می شود. بین الحرمین مکانی پر از آرامش و یکی از مقدس ترین جاها برای زیارت شیعیان محسوب می شود. جالب است که واژه بین الحرمین در ابتدا به یکی از بازارهای دوره قاجاریه در تهران گفته می شد که در یک آتش سوزی سوخت. از زمان ساخت مسیر پر زرق و برق بین آرامگاه های دو قهرمان کربلا، این واژه به این فاصله اطلاق می شود. اگر درباره بین الحرمین، سوالاتی از قبیل فلسفه ساخت این مسیر، تاریخچه، امکانات و اماکن مذهبی نزدیک به بین الحرمین در ذهنتان است، در این مقاله با ما همراه باشید تا بین الحرمین کربلا را به طور کامل خدمتتان معرفی کنیم.

تاریخچه ای بر ایجاد بین الحرمین کربلا

اشاره شد که فاصله بین الحرمین، همان فاصله ۳۷۸ متری بین حرم امام حسین (ع) و حرم حضرت عباس (ع)، قمر بنی هاشم گفته می شود. بین الحرمین در مرکز شهر کربلا در ۱۰۰ کیلومتری جنوب غربی بغداد ساخته شده است که هر ساله در تمامی روزها مخصوصا ظهر عاشورا تعداد زیادی از شیعیان علاقه مند در این مکان مقدس حضور دارند.

قبل از تشکیل بین الحرمین کربلا، حد فاصل بین دو حرم دارای یک بافت کاملا سنتی و قدیمی بود. بطوری که در این مکان، خانه های قدیمی، چندین حجره و مغازه و کوچه های متعدد و باریک قرار داشتند. با این حال، ایجاد ارتباط بین دو حرم سخت بود و نمای زیبایی هم نداشت. مکانی که یک زمانی شاهد حماسی ترین و قهرمانانه ترین اتفاق تاریخ در عاشورا بوده است، قطعا باید جنبه های زیباتری داشته باشد. بر این اساس تصمیم بر ایجاد ارتباط مستقیم بین حرمین گرفته شد که در ابتدا به دلیل عدم اختصاص بودجه مناسب به این پروژه، زیربناهای آن عملی نشدند.

در زمان حکومت صدام در سال ۱۳۶۴ شمسی، در نهایت تصمیم قطعی برای ایجاد بین الحرمین کربلا گرفته شد و پروژه ساخت آن کلید خورد. بر این اساس، ابتدا تمامی زمین های اطراف خریداری شده و به طور کامل در اختیار استاندار کربلا قرار گرفت. سپس اکثر مغازه ها و خانه های قدیمی در فاصله دو حرم تخریب شدند تا فضا برای ایجاد مسیر فراهم شود. در نهایت مسیر بین الحرمین اولیه در سال ۱۳۶۶ هجری شمسی ایجاد شد که هنوز هم آثار زیادی از بافت قدیمی اولیه در آن پیداست. از همین سال، آغاز احداث واحدهای تجاری در دو طرف بین الحرمین کلید خورد و این واحدها تا سال ۱۳۷۰ هجری شمسی هم باقی مانده بودند.

در هنگام ایجاد درگیری بین انقلابیون و ارتش بعثی (قیام انتفاضه)، اکثر این واحدهای تجاری اطراف از بین رفتند و خسارت هایی هم به خود بین الحرمین کربلا وارد شد. بعدها پروژه بازسازی و مرمت بین الحرمین به دستور صدام آغاز شده و تمامی آثار باقیمانده از واحدها و بافت قدیمی تخریب شدند.

توسعه بیشتر بین الحرمین و ایجاد امکانات مختلف

بعد از بازسازی مسیر بین الحرمین کربلا، فضای آن به طور قابل توجهی افزایش یافت. در همین حال بود که پروژه توسعه بین الحرمین با هدف ایجاد فضای معنوی و روحانی مناسب برای زائران و همچنین ایجاد امکانات رفاهی و خدماتی بیشتر در این محدوده کلید خورد. تخریب کامل چندین واحد تجاری و هتل های قدیمی موجود در اطراف بین الحرمین و تسهیل کردن ارتباط بین دو حرم از اهداف دیگر طرح توسعه بین الحرمین کربلا است که از سال ۱۳۸۹ آغاز شده است و قرار است از خیابان تمار تا خیابان جمهوری گسترش یابد. نیاز به اختصاص بودجه زیاد و زمان کافی برای این طرح باعث شده است تا پایان پروژه در سال ۱۴۱۴ تعیین شود.

امکانات موجود در مسیر بین الحرمین کربلا

ایجاد سنگ فرش مدرن در کف بین الحرمین کربلا، یکی از پروژه های توسعه بین الحرمین بود که در سال ۱۳۸۹ شمسی آغاز شد. در طی این پروژه از سنگ های درجه یک مرمر ایتالیایی با ضخامت ۵ سانتی متر برای کفپوش کردن فضای بین الحرمین با مساحت ۲۵۰۰۰ متر مربع مورد استفاده قرار گرفت. در مدت ۴ سال از آغاز این طرح، علاوه بر سنگفرش، امکانات دیگری نظیر تاسیسات برقی و زیربنائی، سایه بان های مجهز، کولرگازی، دوربین های مداربسته در جاهای مختلف مسیر، آبسردکن و کولر گازی هم در بین الحرمین قرار داده شدند.

علاوه بر امکانات ذکر شده در چندین پروژه دیگر، شبکه آبیاری فضای سبز، شبکه فاضلاب، شبکه برق رسانی و روشنایی، دستگاه آبسردکن و تصفیه آب به همراه سیستم های اطلاع رسانی و کنترل زائرین و سیستم اعلان حریق از دیگر امکاناتی هستند که به مرور زمان در بین الحرمین کربلا ایجاد شدند.

جدیدترین طرح توسعه بین الحرمین، طرح سفینه النجاه است که در اصل توسط مهندسین و معماران ایرانی ارائه شده و در طرح مناقصه برنده شده است. قرار است بر اساس این پروژه، مسیر بین الحرمین بصورت دو طبقه البته با حفظ حریم مسیر و وضعیت کنونی حرم ها ایجاد شود. در صورتیکه این پروژه نهایی شود، بزرگترین طرح توسعه بین الحرمین هم محسوب خواهد شد.

دلیل دویدن زائرین در مسیر بین الحرمین کربلا چیست؟

بنابر روایات نقل‌شده از روز عاشورا، گروهی از خاندان بنی اسد که در نهر علقمه مستقر بودند، در ابتدای جنگ از اتفاقاتی که در دشت کربلا افتاده بود، کاملا بی خبر بودند. چند ساعت پس از ظهر، زنان و مردان این خاندان وقتی از مصیبتی که بر فرزندان پیامبر وارد شده بود، خبردار شدند، از شدت تعجب و افسوس فاصله حدودا ۳۰ کیلومتری تا عاشورا را با پای برهنه و در حالیکه بر سرهایشان می‌ زدند، دویدند.
در زمان کنونی هم در ظهر عاشورا، تعداد زیادی از زائران حسینی بعد از اقامه نماز ظهر و عصر در مشهورترین مراسم آن روز یعنی طویربج شرکت کرده و شروع به دویدن از منطقه ای به نام قنطره الاسلام می کنند و بعد از گذشتن از حرم حضرت ابوالفضل، با شعار لبیک یا حسین به مرقد مطهر سیدالشهدا می‌رسند.

سایر اماکن مذهبی بین الحرمین کربلا

علاوه بر درب مطهر حرم امام حسین(ع) و حرم حضرت ابوالفضل (ع) در دو طرف بین الحرمین، چندین مکان مقدس و مذهبی دیگری نیز در بین الحرمین کربلا وجود دارد که مورد بازدید زائران قرار می گیرند. در ادامه به معرفی این مکان ها می پردازیم:

• تل زینبیه

این مکان مبارک در بخش جنوب غربی حرم امام حسین قرار گرفته است. تل زینبیه همان جایی است که بانوان خیمه در روز کربلا و در راس آن ها حضرت زینب، منتظر بازگشت مولایشان بودند. انتظاری که هیچ وقت میوه نداد. مکان دقیق تل زینبیه بین خیمه گاه و قتلگاه است. ارتفاع آن ۵ متر نسبت به سایر مکان ها بالاتر می باشد.

• قتلگاه

این مکان بنا بر روایات مختلف، مکان دقیق تیر خوردن مولا امام حسین و جدا شدن سر مبارک ایشان است. ارتفاع این مکان نسبت به مکان های اطراف کمی پایین تر است؛ از این رو، به آن گودال قتلگاه هم گفته می شود که در مجاورت آرامگاه حبیب بن مظاهر در بین الحرمین واقع شده است. در این مکان، حجره ‌ای نقره ‌ای با یک پنجره رو به صحن ساخته‌ شده است که در آن سردابی با درب نقره ‌ای قرار دارد. از این سرداب با عنوان مقتل امام حسین (ع) یاد می‌شود. برای دسترسی به این قتلگاه، کافیست به بخش رواق جنوب غربی حرم امام حسین بروید و از یک سالن باریک عبور کنید.

• خیمه گاه

محل استقرار سپاهیان معدود امام حسین در عاشورا با نام خیمه گاه در اطراف بین الحرمین کربلا شناخته می شود. این مکان هم در بخش جنوب غربی حرم سیدالشهدا واقع شده است و حدودا ۲۰۰ متر با حرم فاصله دارد. آیین خیمه سوزان در روز عاشورا یکی از مراسم های معروف در خیمه گاه است.

• مقام دست چپ و دست راست حضرت عباس

در بخش شمال شرقی و جنوب شرقی حرم حضرت ابوالفضل، نمادهایی قرار داده شده است که نشانگر مکان های قطع شدن دستان مبارک عباس هستند. مقام دست راست پنجره‌ای برنزی در دیوار یک خانه  قدیمی و مکان مقام دست چپ، پنجره ‌ای برنزی با حاشیه ‌های آینه‌کاری شده است.

• مقام حضرت علی اکبر و علی اصغر

یکی دیگر از مکان های مبارک و پربازدید در نزدیکی بین الحرمین کربلا، محل شهادت حضرت علی اکبر، فرزند بزرگ امام حسین و همین طور سه تیر خوردن از گلوی طفل شیرخواره ایشان یعنی حضرت علی اصغر است. در مکان مقام حضرت علی اصغر که در خیابان سوده در داخل یک کوچه قرار دارد، یک گهواره کوچک به منظور یادبود ایشان قرار گرفته است. همین طور مکان مقام حضرت علی اکبر هم که ۵۰۰ متر با تل زینبیه فاصله دارد، در قسمت شمالی حرم امام حسین واقع شده است.

• مدفن الشهدا

مدفن الشهدا مقبره یاران مظلوم امام حسین (ع) است که در واقعه کربلا به شهادت رسیدند. این مقبره که اتاقی ۱۲ متری است و دارای صندوقی خاتم و پنجره ای ۵ متری از جنس نقره می باشد، در مجاورت بارگاه مقدس سیدالشهدا و در جنوب شرقی ضریح پاک این حضرت قرار دارد. کتیبه ای کوچک و آبی رنگ نیز بر روی دیوار نزدیک مقبره وجود دارد که حاوی زیارتنامه و اسامی شهدای کربلا می باشد.

در گذشته و قبل از توسعه حرم این قبرها بقعه جداگانه ای داشتند و مستقل از حرم بودند اما در سال ۱۲۱۳ طی عملیات توسعه دیوار آن برداشته و راهرو درب ورودی رواق جنوبی به سمت مزار شهدا بسته شد. سپس ضریحی از چوب ساج در این مکان قرار دادند و با برداشتن دیوار حائل این مقبره را به حرم متصل نمودند. کتیبه و صندوق خاتم نیز در سال ۱۲۳۰ توسط ملا محمد صالح برغانی در این مکان نصب گردیدند. ضریح امروزی آرامگاه یاران امام حسین (ع) نیز که از جنس نقره می باشد در زمان قاجاریه و توسط انیس الدوله همسر ناصرالدین شاه اهدا شد.

• مقام الحجه

یکی از مشهورترین مقام های زیارتی شهر کربلا در اطراف بین الحرمین مقام الحجه است که در انتهای محله باب السلالمه قرار دارد. اطلاعات دقیقی از پیشینه این مقام در دست نیست اما بر اساس گفته ها و شنیده ها گویا حضرت مهدی (عج) در حال خواندن نماز در این مکان رویت شده است.

ساختمان این مقام در ابتدا یک اتاق گلی کوچک بوده اما در سال ۱۳۴۷ قمری توسعه یافته و بخش هایی از آن بازسازی شده است. در دوره بعث در سال ۱۴۱۱ مقام الحجه کربلا تخریب گشت و پس ا آن توسط یکی از تاجران بزرگ کربلا در سال ۱۴۱۴ بازسازی گردید. آخرین بازسازی این مکان مقدس نیز در سال ۱۳۹۳ با همت بخش پروژه های مهندسی آستان مقدس عباسی صورت گرفت. در حال حاضر مقام الجه دارای مهندسی و معماری به روز مطابق با سبک اسلامی و با حفظ ویژگی های بنای قدیمی می باشد.

زائران بسیاری در ایام مختلف که به کربلا مشرف می شوند برای زیارت و خواندن نماز به مقام الجه می روند. یکی از درب های حرم امام حسین (ع) به نام باب الصاحب الزمان نیز به روی این مقام مقدس باز می شود.

جاهای دیدنی نزدیک بین الحرمین کربلا

بیشتر مکان های پربازدید در اطراف بین الحرمین کربلا، مربوط به مکان های زیارتی و مذهبی هستند که در بخش قبلی معرفی شدند. با این حال چندین جاذبه دیدنی هم در نزدیکی بین الحرمین وجود دارد. موکب یحیی بن زید شیعیان افغانستانی، آرامگاه امیرکبیر، حسینیه صاحب الزمان، مجمع سیدالاشعار کربلا، حرم حضرت عباس، تل زینبیه، بازارهای کربلا، جواهر فروشی حاج حیدر، مدرسه نهرالعلقمی و برج الاماره از جمله نزدیکترین جاذبه های مهم به بین الحرمین هستند.

هتل های نزدیک به بین الحرمین کربلا

افزایش روزافزون زائرین و شیعیان از کربلا، باعث احداث هتل های جدیدی در منطقه شده است. از نزدیک ترین هتل های نزدیک به حرم سیدالشهدا و بین الحرمین کربلا می توان به هتل عطا الحسین کربلا، هتل دوره مصطفی، هتل زیارت، هتل ریحان کربلا، هتل لارسا، هتل و مسافرخانه فندق ثامن الائمه و هتل فندق البارون اشاره کرد.

اما اگر قصد دارید حتما هتل در بین الحرمین رزرو کنید که طبیعتا با هزینه بیشتری همراه است هتل بارون، هتل الاشیقر، هتل برج الاماره، هتل جنت المرتضی، نعیم الوارث، هتل مکارم العباس، هتل جنه الحسین، هتل انوارالهدی، هتل موسی الکاظم، هتل فردوس، هتل شذالحرمین را توصیه می کنیم.

سؤالات متداول

[toggle title=”بین الحرمین کربلا کجاست؟” state=”close”]بین الحرمین کربلا در فاصله بین صحن حرم امام حسین و حرم حضرت عباس قرار گرفته و موقعیت آن ۱۰۰ کیلومتری جنوب غربی بغداد است.[/toggle]

[toggle title=”فاصله بین الحرمین تا رود فرات چقدر است؟” state=”close”]بسته به مسیری که انتخاب کنید حداقل ۴۸.۵ کیلومتر فاصله است که حدود ۵۵ دقیقه رانندگی خواهید داشت.[/toggle]

[toggle title=”بین الحرمین کربلا پخش زنده هم دارد؟” state=”close”]بله. شما می توانید با مراجعه به وب سایت شبکه جهانی الکفیل به صورت زنده بین الحرمین را ببینید.[/toggle]

[toggle title=”شماره بین الحرمین کربلا چند است؟” state=”close”]برای تماس با بین الحرمین کربلا شماره تماس اختصاصی ایرانیان و بدون پیش شماره ۱۶۴۰ راه اندازی شده که هزینه ای مشابه با شماره گیری تلفن ثابت دارد. در هر ساعتی از شبانه روز می توانید تماس بگیرید.[/toggle]

[toggle title=”مسافت بین الحرمین کربلا چقدر است؟” state=”close”]طول بین الحرمین کربلا ۳۷۸ متر است که همان فاصله بین حرم حضرت عباس (ع) تا حرم امام حسین (ع) است.[/toggle]