کاخ نیاوران تهران

در ایران بناها، عمارت ها و کاخ های قدیمی و تاریخی بسیاری وجود داشته که نشان دهنده تمدن و اصالت ایرانیان بوده و می توان با بازدید از آنها به هنر هنرمندان و معماران این مرز بوم پی برد، کاخ نیاوران یکی از این عمارت های زیبا بوده که با دارا بودن تزئینات بی نظیر، جلوی کامل از ذوق و سلیقه هنرمندان این مرز و بوم را به منصه ظهور گذاشته است.

با وبلاگ اقامت ۲۴ در معرفی و آشنایی با کاخ نیاوران از جاهای دیدنی تهران همراه باشید.

مقاله مرتبط : ” باغ پرندگان تهران ، بزرگترین باغ پرندگان ایران “

مقاله مرتبط : ”  کلیسا تهران : عکس، آدرس و معرفی “

تاریخچه کاخ نیاوران

در شمال تهران، در میدان شهید باهنر این شهر و در دل باغ نیاوران، کاخی زیبا و تاریخی با نام کاخ نیاوران واقع شده است. این کاخ یکی از جاذبه های زیبای تاریخی تهران بشمار رفته و به دلیل واقع شدن در دل باغی سرسبز و زیبا، منظره های زیبایی را به بازدید کنندگان خود هدیه می دهد. کاخ نیاوران قدمتی مربوط به دوره قاجار داشته و در زمان فتحعلی شاه در محل کنونی که روزگاری نیزاری در مجاورت روستایی با نام کردی وی بود احداث شده است. این باغ و عمارت بنا شده در آن به دلیل بنا شدن در محل نیزارها،  ابتدا با نام نی آوران شهرت داشته که با گذشت زمان به نیاوران تغییر یافت.

در خصوص ساخت بنای کاخ نیاوران باید عنوان کرد که در ابتدا محمد شاه بنای کوچکی در این محل ایجاد کرده و سپس توسط ناصرالدین شاه بنای زیبای صاحبقرانیه در آن ساخت شد. در میان این باغ ساختمانی با نام کوشک احمد شاهی نیز وجود دارد که آخرین بنای بوده که در دوره قاجار در باغ نیاوران ساخته شده است. در زمان حکومت محمدرضا پهلوی و به دستور وی بناهای کوچک درون باغ تخریب شده و کاخی مدرن جهت سکونت خانواده او در این مکان احداث شده که تا زمان خروج محمدرضا پهلوی از ایران در همان کاخ سکون داشتند. درواقع این کاخ که آخرین بنای ساخته شده در باغ نیاوران است، همان کاخ نیاوران مشهور بوده که طراحی زیبای ایرانی آن سبب شده تا شهرتی جهانی داشته باشد. این کاخ همانطور که گفته شد به دستور محمدرضا پهلوی و در سال ۱۳۳۷ ساخت آن آغاز شده و در سال ۱۳۴۶ به بهره برداری رسید.

این کاخ پس از خروج محمدرضا پهلوی از ایران، در سال ۵۷ در اختیار نیروهای انقلابی قرار گرفته و در سال ۱۳۶۰ به وزارت فرهنگ و ارشاد تحویل شد. درهای کاخ نیاوران برای نخستین بار در سال ۱۳۶۵ به روی عموم مردم بازگشایی شد و سپس در های این کاخ در سال ۱۳۸۲ به منظور مرمت به مدت ۶ سال به روی مردم بسته شد. کاخ نیاوران یکی از آثار ثبت شده در فهرست آثار ملی بوده و در سال ۱۳۷۷ به ثبت رسیده است.

معماری کاخ نیاوران

بنای این کاخ دارای دو و نیم طبقه با وسعت ۹۰۰۰ هزار متر مربع بوده و طراحی منحصر به فردی دارد. معماری  و تزئینات بکار رفته در ساخت کاخ نیاوران در عین سادگی، زیبایی ویژه ای داشته و امروزه نیز می توان با حضور در این کاخ آثار هنری ارزشمندی را مشاهده کرد. طراحی این باغ زیبا را فردی به نام مهندس محسن فروغی بر عهده داشته و ساخت آن شرکت ماپ انجام داده است. طراحی این باغ به سبک کاملا ایرانی انجام شده و تلفیق آن با مدرنیته زیبایی منحصر به فردی به آن بخشیده است. در وردی کاخ نیاوران ستون های بلندی به چشم خورده که ابهت ویژه به بنا بخشیده و منظره زیبا و چشم اندازی بی نظیر از این کاخ را از زاویه باغ ایجاد کرده است.

بخش های مختلف کاخ با کاشی کاری و آینه کاری به صورت هنرمندانه تزئین شده و جلوه زیبایی را برای فضاهای داخلی کاخ بوجود آورده است. سقف کاخ نیاوران به صوت بازشو طراحی و ساخته شده و می توان در هر زمان آن را باز کرده و آسمان را نظاره کرد.

طبقه اول

طبقه اول کاخ نیاوران طبق دستور محمدرضا شاه پهلوی به سالن سینمای خصوصی و اتاق پذیرایی اصلی اختصاص یافته است که در آن از مهمانان عالی رتبه خارجی پذیرای می‌نمود. دکوراسیون این سالن بسیار شیک و چشم نواز است و مبلمان مدرن و زیبایی ساخت کشورهای آلمان و فرانسه در آن قرار دارند. سالن سینما ۴۰۰ مترمربع وسعت داشته و از امکانات کامل و مجهز پخش فیلم برخوردار است.

طبقه اول مانند یک موزه است زیرا در این بخش از کاخ نیاوران ظروف چینی عتیقه متعلق به قرن ۱۹ فرانسه با نقش‎هایی از ناپلئون و خانواده سلطنتی، فرش های نفیس و گرانبهای دستباف ایرانی با نقوش مصور شاهان و مشاهیر از دوره هخامنشی تا قاجار، سفالینه‌های باستان شناسی مارلیک و املش، ظروف تزئینی، اشیا قیمتی، هدایای کشورهای دیگر به محمد رضا شاه مانند ظروف نقره و پیانو قرار دارند. همچنین بر دیوارهای سالن طبقه اول کاخ نیاوران نقاشی‌های چشم نوازی از اساتید برجسته و هنرمندان داخلی و خارجی نصب شده است که از مهمترین آنها می‌توان نقاشی بی جان طبیعت اثر محسن فروغی و نقاشی‌های بهمن محصص و پرویز تناولی را نام برد.

نیم طبقه

بخشی با عنوان نیم طبقه در کاخ نیاوران وجود دارد که از اتاق‌های مختلفی تشکیل شده است. یک اتاق به عنوان اتاق لیلا پهلوی، کوچکترین عضو خانواده پهلوی، شناخته می‌شود. اتاق‌های دیگر به عنوان اتاق کار فرح دیبا و اتاق لباس‌های شخصی و نظامی محمدرضا شاه پهلوی استفاده می‌شدند. در نیم طبقه کاخ نیاوران آثار تاریخی و ارزشمندی مانند حجاری‌های باستانی از مجسمه بودا و عاج فیل از کشور هندوستان به چشم می‌خورند. همچنین در راه پله آن نقاشی بسیار زیبایی بر روی دیوار وجود دارد که دربار کریمخان زند را به تصویر کشیده است.

طبقه دوم

در طبقه دوم کاخ نیاوران اتاق‌های مختلفی وجود دارد. بهترین اتاق این بخش از کاخ مربوط به اتاق خواب شاه و فرح است که اتاق آرایش ملکه و اتاق لباس‌های شخصی او به این اتاق خواب راه دارند. از دیگر اتاق‌های طبقه دوم می‌توان به اتاق مطالعه و استراحت فرحناز پهلوی و علیرضا پهلوی اشاره نمود. این اتاق‌های بسیار زیبا و مجهز به امکانات کاملی هستند.

یک اتاق نشیمن نیز در این طبقه وجود دارد که در آن آثار ارزشمندی همچون میز تحریر به سبک لویی شانزدهم به چشم می‌خورد. در اتاق استراحت نیمروزی نیز که از تزئینات زیبایی برخوردار است تابلوفرش‌هایی از چهره تاج الملوک و رضا خان قرار دارند.

بخش های مختلف کاخ نیاوران

علاوه بر ساختمان اصلی که محل زندگی محمدرضا شاه پهلوی و خاندان سلطنتی بوده است، بخش‌های دیگری در کاخ نیاوران وجود دارند که در گذشته کاربردهای متفاوتی داشته‌اند. برخی از این قسمت‌ها در حال حاضر تبدیل به موزه با آثار بسیار ارزشمند فرهنگی و تاریخی شده‌اند. مهمترین بخش‌های کاخ نیاوران به شرح زیر می‌باشند:

تالار آبی

در ضلع شمالی کاخ نیاوران تالاری بسیار زیبا با تابلوهای کاشی کاری هفت رنگ وجود دارد. این تالار ۳۵۰ متر مربعی که در محوطه باغ نیاوران واقع شده ، محل برگزاری جشن سال نو با حضور جیمی کارتر، رئیس جمهور وقت آمریکا، در سال ۱۹۷۸ میلادی بوده است. روبروی تالار آبی آب نمایی زیبا با کاشی‌کاری‌های آبی قرار گرفته و درون تالار تابلوهای قدیمی کوبلن فرانسوی مربوط به قرن های ۱۷ و ۱۸ میلادی نصب شده‌اند. هم اکنون در این تالار نمایشگاه‌های لباس برگزار می‌گردد.

کاخ صاحبقرانیه

یکی از بخش‌های کاخ نیاوران که از زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار برجای مانده است، کاخ صاحبقرانیه می‌باشد. این عمارت در سال ۱۲۶۷ هجری قمری به مناسبت سی و یکمین سالگرد تاجگذاری ناصرالدین شاه به دستور وی ساخته شد و شامل بخش‌های مختلفی همچون خوابگاه، اندرونی، حرم سرا و … است. در زمان رضا خان پهلوی این کاخ دستخوش تغییرات و بازسازی شد و در زمان محمدرضا پهلوی معماری داخلی مرمت و تغییر نمود. پس از انقلاب کاخ صاحبقرانیه تبدیل به موزه شد و آثاری همچون تابلوهای شاهزادگان قاجار، عکس‌های ناصرالدین شاه، تصاویر بزرگان مشروطه و … در معرض نمای قرار گرفتند.

تالار جهان نما

تالار جهان نما که با نام تالار آینه نیز شناخته می‌شود یکی دیگر از بخش‌های زیبای کاخ نیاوران است که درون عمارت صاحبقرانه قرار دارد. این تالار که در قسمت شمالی کاخ صاحبقرانیه واقع شده، محل کار محمدرضا شاه پهلوی بوده است و در آن میز کار شاه و تصویری از مجلس شیخ صنعان دیوان عطار بر روی دیوارش به چشم می‌خورد.

همچنین در این بخش از کاخ نیاوران می‌توانید از سلاح‌های قدیمی سرد و گرم متعلق به دوران‌های زندیه و قاجاریه و فرش‌های نفیس تبریز و کرمان بازدید کنید. عکس‌هایی از سران کشورهای خارجی و هدایای دولت‌های آنها نیز در این قسمت در معرض نمایش قرار دارند.

از دیگر بخش‌های کاخ نیاوران می‌توان به موزه حوضخانه، کوشک احمد شاهی، موزه جهان نما، موزه کتابخانه اختصاصی، موزه خودروهای اختصاصی و باغ موزه کتیبه ها اشاره نمود.

دسترسی به کاخ نیاوران

این کاخ تاریخی و باشکوه در شمال شهر تهران و در خیابان باهنر (نیاوران) و دارآباد واقع شده است. برای دسترسی به کاخ نیاوران با خودرو شخصی می‌توانید از طریق اتوبان صدر و خروجی کامرانیه به سمت نیاوران بروید. با وارد شدن به خیابان باهنر که با نام خیابان نیاوران نیز شناخته می‌شود، به میدان نیاوران خواهید رسید. کاخ نیاوران در امتداد میدان و خیابان پیش رو قرار دارد.

همچنین از طریق بزرگراه امام علی (ع) نیز می‌توانید به کاخ نیاوران دسترسی داشته باشید. در این مسیر باید از جهت جنوب به شمال و از خروجی اتوبان ارتش (غرب) خود را به خیابان موحد دانش رسانده و از انتهای این خیابان وارد خیابان پاسداران شوید. پاسداران را در جهت شمال ادامه داده تا به میدان نیاوران و کاخ برسید.

برای رفتن به کاخ نیاوران با مترو باید از مسیر خط یک استفاده کنید و در آخرین ایستگاه (تجریش) پیاده شوید. سپس با استفاده از تاکسی‌های خطی تجریش به دزاشیب یا تجریش به نیاوران و یا اتوبوس‎های دارآباد یا میدان رسالت به کاخ نیاوران خواهید رسید. اتوبوس‌های مختلفی نیز از تمام نقاط تهران به میدان تجریش تردد می‌کنند که می‌توانید از آنها نیز استفاده نمایید. بهترین مسیر اتوبوس خط بی آر تی راه آهن به تجریش است.

منبع : وبلاگ اقامت۲۴