روز اصفهان و هر چیزی که باید در مورد آن بدانید!
با نزدیکشدن به آذر ماه، روز بزرگداشت شهر تاریخی و یکی از افتخارات میراث فرهنگی کشور ایران نیز نزدیک میشود. اصفهان، با نیم میلیون بازدیدکننده، یکی از قطبهای گردشگری ایران محسوب میشود و توجه به ارزشهای فرهنگی و تاریخی آن ضروری است. با مجله گردشگری اقامت ۲۴ همراه باشید تا بیشتر درباره روز اصفهان بدانید.
فهرست این مطلب
معرفی اصفهان
سومین شهر پرجمعیت ایران اصفهان نام دارد که زمانی پایتخت حکومتهای بزرگی مانند سلجوقیان، آل بویه و صفویان بوده است. اغلب مردم این شهر را به زایندهرود معروفش میشناسند. زایندهروید که متاسفانه مدتهاست زاینده نیست.
شهر اصفهان بیش از یک میلیون و پانصد هزار نفر جمعیت دارد و پس از تهران و مشهد، پرجمعیتترین شهر ایران است. این شهر در ارتفاع ۱۵۷۰ متری از سطح دریا قرار گرفته و شمال و شرق آن به کویر و جنوب و غرب آن به رشتهکوه زاگرس منتهی میشود.
تاریخچه روز اصفهان
به دوران پیش از اسلام که نگاه میکنیم، چندان نشانی از اصفهان نمیبینیم. از آنجایی که این منطقه در مرکز فلات ایران قرار دارد و موقعیت استراتژیک و خطرناکی محسوب نمیشده است، پادشاهیهای آن زمان توجه چندانی به اصفهان نداشتند. نام قدیمیتر این شهر، اسپهبان یا سپاهان بوده است. به نظر میآید که بهخاطر جمعشدن سپاهیان ایالات جنوبی ایران مانند فارس و سیستان در این منطقه به این نام مشهور شده است.
رشد اصفهان از زمانی آغاز شد که مرداویج زیاری این شهر را به پایتختی خود انتخاب کرد. پس از دیلمیان، اصفهان به دست آلب ارسلان و ملکشاه سلجوقی نیز ترمیم و بازسازی شد. پادشاهان آل کاکویه نیز اصفهان را به مرکز حکومت خود تبدیل کردند و آن را گسترش دادند.
در نهایت، اصفهان در زمان صفویان و خصوصا شاه عباس یکم به اوج شکوه و قدرت رسید. در این دوران، به تدبیر شاهان صفوی و همت مردانی چون شیخ بهایی، کاروانسراها، آبانبارها، مساجد و کاخهای مختلفی در این شهر بنا شد. بزرگی و اهمیت اصفهان در روزگار صفویان حتی از قسطنطنیه یا همان استانبول هم فراتر رفته بود. متاسفانه اصفهان در زمان قاجار آسیب زیادی دید و حکمرانان شهر، رفتار خوبی با بناها و تزئینات تحسین برانگیز آن نداشتند.
چرا یکم آذر را روز اصفهان نامگذاری کردهاند؟
پیش از سال ۱۳۸۴، سوم اردیبهشت ماه روز اصفهان و شروع برنامههای بزرگداشت این شهر محسوب میشد زیرا با روز تولد شیخ بهایی مصادف بود. با اینحال، اصفهانشناسان با ارائه مستندات کافی و علمی توانستند مسئولین را قانع کنند که یکم آذر ماه بهترین روز برای بزرگداشت اصفهان به شمار میرود. زمانی که مسئولین کشور با سوال «روز اصفهان چه روزی است» مواجه شدند، از کارشناسان کمک خواستند. در مستندات اصفهانشناسان، مشخص بود که خشت اول شهر اصفهان در روز یکم آذر ماه یا همان صورت فلکی قوس گذاشته شده است.
هدف از بزرگداشت روز اصفهان چیست؟
اصفهان از جمله شهرهایی است که بار فرهنگی و تاریخی ارزشمندی را به دوش میکشد. بناهای شکوهمند این شهر از دوران صفویان، تیموریان و دیگر حکومتهای سرزمین ایران همیشه جلوهگر زیبایی و هنرمندی معماران این دیار بوده است. نکوداشت این شهر در یکم آذر، ارادت و سپاسگذاری ما را نسبت به نیاکانمان نشان میدهند.
جشنی که به مناسبت بزرگداشت اصفهان برگزار میشود، «جشنی به رنگ اصفهان» نام دارد. برنامههای مختلفی مانند نمایشهای تاریخی، مسابقات ورزشی و رونمایی از آثار فرهنگی مرتبط با اصفهان اجرا میشود. شهرداری این شهر، مراسم را در میدان عتیق اصفهان برگزار میکند.
نماد روز اصفهان
هنگامی که روز اصفهان از سوم اردیبهشت ماه به یکم آذر ماه تغییر کرد، دکتر لطف الله هنرفر پیشنهاد داد تا نگاره منقوش بر سردر بازار قیصریه را نیز بهجای نماد اصفهان انتخاب کنند. بازار قیصریه از قدیمیترین بازارهای دنیا و یکی از میراث فرهنگی ایران به شمار میرود.
نگاره تاریخی که روی کاشیکاریهای سردر قیصریه اصفهان نقش بسته، تصویری الهامگرفته از صورت فلکی برج قوس (آذر ماه) است. تصویر شامل مرد تیراندازی میشود که بدن ببر دارد و دم اژدها.
روز اصفهان کجا بریم؟
پاسخ به این سوال هم سخت است و هم آسان! جاهای دیدنی اصفهان آنقدر زیاد است که با انگشتان دو دست نمیتوان شمرد. شما از لحظهای که وارد این شهر میشوید، میتوانید نقش و نگار آثار تاریخی اصفهان را ببینید که از حکومتهای پیشین به جای مانده است. اگر برای شما هم سوال است که در روز اصفهان کجا بریم، در ادامه برخی از معروفترین مکانهای دیدنی شهر را معرفی میکنیم.
میدان نقش جهان
قبل از آنکه اصفهان در جایگاه پایتخت ایران صفوی قرار بگیرد، باغ بزرگی به نام نقش جهان داشت که از زیباییهای دوره سلجوقیان و تیموریان به شمار میرفت. با دستور بزرگترین شاه صفوی، این باغ به میدانی عظیم تبدیل شد و بناهایی مانند مسجد، بازار و حتی مرکزی حکومتی در محل آن ساخته شد.
میدان ۹۰ هزار متر مربعی نقش جهان قبلا محل برگزاری مسابقات چوگان بوده و اکنون از مهمترین بناهای تاریخی ایران محسوب میشود که در یونسکو به ثبت رسیده است.
مسجد شیخ لطف الله
در تاریخ حکومت صفوی، بناهای متعدد مذهبی ساخته شدند که هر کدام جلوهای از معماری ایرانی-اسلامی را به رخ میکشیدند. مسجد شیخ لطف الله نیز یکی از آثار ثبتشده در یونسکو و تقدیرشده از سوی معماران برجسته جهانی محسوب میشود. شیخ لطف الله از روحانیون مقرب بارگاه شاه عباس به شمار میرفت. شاه برای تکریم و حمایت از فعالیتهای شیخ، دستور ساخت مسجد بی منارهای را داد که اکنون در کار مسجد شاه و مقابل عالی قاپو جا خوش کرده است.
الگوی کاشیکاری خاص بنا و بازتاب نور خورشید از دیوارههای بیرونیاش، جلوه جذابی به نمای مسجد داده و طراحی داخلی آن، نمونهای کمنظیر از نورگیری ساختمان و پژواک صدا به شمار میرود.
پل خواجو
یکی دیگر از بناهایی که شاه عباس دوم در طول حکومت خود ساخت، پل خواجو نام دارد که مانند سدی به روی زایندهرود قرار گرفته است. معماری و تزئینات کاشیکاری پل خواجو آنچنان چشم را مینوازد که جایگاه مشهورترین پل زایندهرود را برایش کسب کرده است. در وسط این پل، بنایی را میبینیم که شاهنشین نام دارد و جایگاه نشستن بزرگان برای تماشای مسابقات شنا و قایقرانی بوده است.
بیست و چهار دهانه پل خواجو از مکعبهایی ساخته شده که با ظرافتی مثالزدنی تراش خوردهاند. در بخشهای میانه هر دهانه، دریچههای چوبی وجود دارد که میتواند جلوی آب را بگیرد و دریاچه مصنوعی تشکیل دهد.
عالی قاپو
دولتخانه اصلی حکومت صفویان، در ابتدا روی بنای سادهای از زمان تیموریان ساخته شد. سپس، هر کدام از حکمرانان صفوی بهمدت ۷۰ تا ۱۰۰ سال، طبقاتی به عالی قاپو اضافه کردند. این کاخ در طول عمر خود، بارها مرمت و بازسازی شد تا شاهان صفوی بتوانند امورات حکومتی خود را از این ساختمان به پیش ببرند. ایوان عالی قاپو محل مناسبی برای تماشای مسابقات در حال برگزاری در میدان نقش جهان محسوب میشد.
این کاخ روبروی مسجد شیخ لطف الله قرار دارد و ارتفاعش به ۴۸ متر میرسد. یکی از نکات برجسته که ارزش هنری عالی قاپو را بالا میبرد، نقاشیهای مینیاتوری رضا عباسی است که روی دیوارهای کاخ جلوهگری میکند.
سی و سه پل
نزدیک به ۳۰۰ متر طول و ۳۳ دهانه باعث شده تا سی و سه پل یکی از شاهکارهای معماری قدیم در دنیا لقب بگیرد. روی پل که قدم میزنید، میتوانید ظرافت و ریزبینی استاد حسین بنا را در ساخت این بنای ارزشمند ببینید.
الله وردی خان، سردار مشهور شاه عباس یکم، بانی ساخت این پل به روی زاینده رود زیبا بود. از همین رو، گاهی سی و سه پل را به نام پل الله وردی خان هم میشناسند. تلاشهای این سردار و بناها و کارگرهای ایران آن زمان طوری ثمر داده که پرسی سایکس، شاردن و دن گارسیا لب به تحسین این پل گشودهاند.
کاخ چهل ستون
کاخ چهل ستون یکی دیگر از کاخهایی است که دوره ساخت طولانی را تجربه کرد. شاه عباس یکم ساخت این بنا را آغاز کرد و کوشک اولیه را در میان باغ پیریزی کرد. سپس، شاه عباس دوم در بنای اولیه تغییراتی داد و تالار آینه، تالار ۲۰ ستون، حوض مقابل تالار و دیگر بناها را به آن اضافه کرد.
در گوشه گوشه این کاخ میتوانید زیبایی و شکوه پادشاهان گذشته را ببینید. آینهکاریهای ظریف در تالار آینه، شیرهای سنگی مخوف در گوشههای حوض، تزئینات طلاکاریشده در سالن پادشاهی و تابلوهای شکوهمندی از شاه اسماعیل، شاه عباس، شاه تهماسب و حتی نادرشاه که شما را با خود به عمیقترین نقاط تاریخ میبرد.
عمارت هشت بهشت
در میان باغ بزرگ نقش جهان که بعدا به قطعات مختلف تقسیم شد، کاخی به نام عمارت هشت بهشت ساخته شد. گردشگران اروپایی این کاخ را فرحانگیزتر از مجللترین کاخهای ممالک اروپایی دانستهاند.
بنای اصلی کاخ را در زمان شاه سلیمان صفوی ساختهاند و با آینهکاری، طلاکاری و آلتهای شیشهای به زیبایی هرچه تمامتر تزئین کردهاند. این بنای دو طبقه محل زندگی ۸ سوگلی حرمسرای شاه بوده که چهار نفر در طبقه پایین و چهار تن دیگر در طبقه دوم ساکن شدند. حیف است که دوران بعد از صفویان، تغییرات و تحولات کاخ چیزی از آن زیبایی حیرتانگیز و تزئینات جلوهگر باقی نگذاشت.
خیابان چهار باغی عباسی
میان دروازه دولت و سی و سه پل را خیابانی به هم متصل میکند که خیابان چهار باغ عباسی نام دارد. این خیابان در زمان صفویان ساخته شد. در آن زمان، جوی آبی از میان خیابان میگذشت و بر سر تقاطعها به درون حوضچههای کوچکی میریخت. این جوی آب در نهایت به زاینده رود منتهی میشد.
امروزه خیابان چهار باغ عباسی به زیبایی گذشته در فصول مختلف سال، پذیرای دورچخهسواران و آدمهایی است که پیادهروی در این مسیر دلفریب را به ماشینسواری ترجیح دادهاند.
منارجنبان
منارهای جنبنده اصفهان در دو طرف ایوانی قرار دارند که آرامگاه شیخی زاهد و عابد از زمان ایلخانی به نام عمو عبدالله کارلادانی محسوب میشود. این بنا قبلا در روستای کارلادان قرار داشت، اما در حال حاضر جزو محلههای اصفهان به شمار میرود.
از عجایب این بنا و منارههای آن، جنبیدن همزمانشان است. وقتی یکی از منارهها با نیروی باد یا دیگر نیروهای طبیعی به حرکت درمیآید، مناره دیگر و سایر بخشهای بنا هم حرکت میکنند. بازدید از منارجنبان را به هیچ وجه از دست ندهید.
چطور برای روز اصفهان به این شهر سفر کنیم؟
دسترسی به اصفهان برای اکثر شهرهای ایران بسیار راحت است و بهآسانی میتوانید در روز بزرگداشت اصفهان به این شهر سفر کنید. این شهر در مرکز ایران قرار دارد و در مسیر بسیاری از جادههای اصلی قرار میگیرد. پایانههای اتوبوس متعددی به نام کاوه، صفه، زاینده رود و غیره در اطراف شهر وجود دارد. روزانه اتوبوسهای زیادی از این ایستگاهها به شهرهای اطراف میروند.
فرودگاه شهید بهشتی اصفهان نیز یکی از پررفتوآمدترین فرودگاههای کشور محسوب میشود. روزانه ۶۰ پرواز از این فرودگاه به مقاصد مختلف داخلی و خارجی انجام میپذیرد. راهآهن اصفهان نیز از طولانیترین خطوط ریلی ایران به شمار میرود که مسیرهای پرمسافری مانند تهران-اصفهان، مشهد-اصفهان و بندرعباس-اصفهان و غیره را طی میکند. قطار اصفهان در بین راه نیز در ایستگاههای متعددی توقف دارد.
برای سفر به اصفهان میتوانید تور اصفهان را رزرو کنید تا بابت حملونقل و اقامت نگرانی نداشته باشید.
روز اصفهان به این شهر رفتیم کجا اقامت کنیم؟
شهر گردشگرپذیر اصفهان دارای هتلهای بسیار زیادی با امکانات و هزینههای مختلفی است. هتل های اصفهان از هزینه ناچیزی در حد ۵۰۰ هزار تومان به ازای هر شب تا ۵ میلیون تومان به ازای هر شب پیدا میشوند. اگر یکم آذر روز اصفهان به این شهر رفتید، هتلهای زیر را در نظر بگیرید.
هتل پنج ستاره کوثر در حاشیه زاینده رود و سیوسهپل با امکانات کامل میتواند منظره جذابی از شهر اصفهان را در لحظهلحظه اقامت خود ارائه دهد. فاصله نزدیک هتل چهارباغ اصفهان به اکثر مکانهای تاریخی شهر نیز باعث میشود تا در بازدید از آنها دشواری خاصی نداشته باشید. اگر میخواهید به کهنترین هتل دنیا بروید، هتل عباسی اصفهان همان چیزی است که دنبالش هستید. این هتل پنج ستاره بیش از ۳۰۰ سال قدمت دارد.
با اقامت در هتل چهار ستاره پیروزی اصفهان میتوانید بدون نیاز به خودرو، اکثر جاهای دیدنی شهر را بگردید. هتل آرماندیس در قلب شهر اصفهان نیز میتواند سکونتگاه خوبی برای سفر چند روزه شما به این شهر باشد. اگر به دنبال هتلی مرتفع و چهار ستاره باشید، آسمان را حتما در نظر بگیرید. این هتل ۱۳ طبقه دارد و شامل تنها رستوران گردان اصفهان میشود.
به هتلهای سه ستاره اصفهان که میرسیم، شیخ بهایی یکی از گزینههای خوب فهرست ما است. این هتل در کنار خیابان چهارباغ قرار گرفته و از استاندارد جهانی هتلها برخوردار است. هتل خواجو نیز با ساختمان شش طبقه خود میتواند محل مناسبی برای اقامت شما محسوب شود. آخرین هتل سه ستاره پیشنهادی ما، هتل ستاره اصفهان است که دکوراسیون زیبایش یکی از جذابیتهای آن به حساب میرود. شما بهراحتی با پیادهروی میتوانید به برخی از مکانهای دیدنی شهر سر بزنید.
جمع بندی مطالب
در این مقاله با روز اصفهان و دلایل بزرگداشت این شهر مهم آشنا شدید. مردم شهر و شهرداری در روز بزرگداشت اصفهان سعی میکنند تا با برنامههای ویژه، به تکریم و نکوداشت این شهر فرهنگی و تاریخی بپردازند. بدین ترتیب، از یاد مردم نمیرود که اصفهان چه نقش پررنگی را در تاریخ کشور ایران بازی کرده است.
سؤالات متداول
روز اصفهان چه روزی است؟
یکم آذر ماه روز اصفهان نامگذاری شده است.
چرا روز اصفهان به تقویم اضافه شد؟
بهخاطر بزرگداشت و تکریم ارزشهای تاریخی و فرهنگی شهر اصفهان که نشاندهنده قدمت طولانی و شکوهمند کشور ایران در عرصه جهانی است.
