محله های اعیان نشین تهران از گذشته تا امروز

وقتی صحبت از فاصله ی طبقاتی و زندگی لوکس میشود، ناخودآگاه یاد محله های اعیان نشین تهران خواهید افتاد که تغییر و تحول زیادی در سالهای گذشته داشته اند و کاملا متفاوت با سایر نقاط ایران هستند. در این مطلب قصد داریم نشان دهیم که منظور از محله های اعیان نشین تهران که به اصطلاح بالاشهر نامیده میشوند، دقیقا چیست و در کجای پایتخت ایران قرار دارند.

برای دیدن چهره ای متفاوت و لوکس از ایران در محله های اعیان نشین تهران با وبلاگ اقامت ۲۴ همراه باشید.

مقاله مرتبط : “پاتوق های شبانه تهران”

مقاله مرتبط : “جاذبه های دیدنی تهران در زمستان”

اعیان نشینی در تهران

برای مرور و معرفی زندگی اعیانی تهران در گذشته های نه چندان دور و حدود یک قرن قبل، کافیست سکانس یکی از فیلم های ایرانی با حال و هوای گذشته را بخاطر بیاورید. باغ های بزرگ که در انتهای آن عمارتی آجری با معماری ایرانی به چشم میخورد و نوعی تضاد در تلفیق زندگی اروپایی و سنتی در دکوراسیون داخلی آن براحتی احساس میشود. رفت و آمد بزرگان و اهل منزل با درشکه و مردان کت و شلواری با کلاه های فرنگی و عصا در دست، مهمانی های باشکوه و بچه هایی که اغلب زبان انگلیسی و فرانسه و پیانو می آموختند، بخش جدایی ناپذیر از زندگی ثروتمندان تهران در گذشته بود.
در مقابل، زندگی در محله های اعیان نشین تهران در دنیای امروز تبدیل شده است به خانه و برج های لوکس، ماشین های گران قیمت که در تمام دنیا بخاطر داشتن قیمت های نجومی شهرت دارند و جوانانی که دنیایی کاملا متفاوت با سایر مردم ایران دارند. این حس و حال را در تمام ۲۲ منطقه ی تهران نمی توانید تجربه کنید و تنها در چند منطقه ی لوکس همیشگی و رو به پیشرفت است.

محله های اعیان نشین تهران در گذشته

بعد از انتخاب تهران به عنوان پایتخت همیشگی ایران و ایجاد رشد و توسعه در آن و رفت و آمد با کشورهای فرنگی، چهار منطقه ی سنگلج، اودلاجان، چاله میدان و بازار مکانی مناسب برای زندگی ثروتمندان و جدا شدن زندگی اعیان از سایر اقشار شد. به مرور محله های دیگری مانند دولت، ارگ، کامرانیه، اقدسیه و جماران نیز به لیست مناطق مسکونی ثروتمندان و افراد صاحب نفوذ دولتی اضافه شدند.

سنگلج

سنگلج؛ یکی از قدیمی ترین و مهم ترین مناطق در تهران قدیم بود که در حال حاضر از شمال به خیابان امام خمینی، از غرب به خیابان وحدت اسلامی، از جنوب به مولوی و از شرق به خیابان خیام ختم میشود. این محله در زمان رضا شاه به مرور چهره ی دیگری به خود گرفت و اکثر نقاط آن رو به ویرانی رفتند. یکی از مهم ترین ویژگی های این منطقه، داشتن تکیه های زیادی بود که در حال حاضر تکیه ی قورخانه ی آن کاملا شناخته شده است.

عودلاجان

یکی از قدیمی ترین محله های اعیان نشین تهران که بیشتر محل سکونت زرتشتیان و کلیمی ها بود، عودلاجان یا اودلاجان نامیده میشد که در حال حاضر، بین خیابان ناصر خسرو، ری، امیرکبیر و ۱۵ خرداد قرار گرفته است. از مهم ترین ویژگی های این منطقه می توان به تعداد زیاد مساجد و برگزاری بزرگ ترین روضه خوانی در دوره ی قاجار اشاره کرد.

بازار

محله ی بازار یکی از ۴ منطقه ی اصلی و قدیمی در تهران می باشد که در فرآیند حصار کشی اطراف تهران به دستور شاه طهماسب صفوی، از جمله محله های بود که در این محدوده قرار گرفت. این منطقه که در گذشته مکانی مناسب برای زندگی ثروتمندان و اعیان به شمار می رفت، در حال حاضر یکی از مهم ترین مناطق اقتصادی پایتخت کشورمان محسوب میشود و بازار و بازارچه های قدیمی و معروفی را در دل خود جای داده است.

کامرانیه

درست مانند امروز که کامرانیه از جایگاه مهمی در بین مناطق لوکس و گران برخوردار می باشد، در گذشته نیز یکی از اصلی ترین محله های اعیان نشین تهران بوده و بخشی از شمیرانات محسوب میشد. این منطقه در بین چندین خیابان و محله ی گران دیگر مانند نیاوران، دزاشیب، چیذز، فرمانیه و بزرگراه صدر قرار گرفته است. کامرانیه در اصل متعلق به کامران میرزا؛ پسر ناصرالدین شاه بود و جالب است بدانید که اولین منطقه در ایران است که صاحب خط تلفن شد.

اقدسیه

با گذشت زمان و رشد و توسعه ی ایران، در زمان ناصرالدین شاه یکی از صندوقداران شاه بخشی از زمین های خود را به امینه اقدس که همسر ناصر الدین شاه بود بخشید و به همین خاطر به منطقه ی اقدسیه شهرت یافت. این منطقه بخاطر رونق اقتصادی بالا و داشتن زمین های کشاورزی حاصلخیز، یکی از بهترین مناطق برای زندگی ثروتمندان تهران تبدیل شد.

افراد سرشناس محله های اعیان نشین تهران قدیم

از بین افراد نام آشنا و سرشناسی که بارها در مورد آنها شنیده ایم و چه بسا بسیاری از آنها الگویی بی مانند برای جوانان امروز تبدیل شده اند، تعدادی در مناطق اعیان نشین تهران قدیم رشد کرده و از فرصت ها به درستی استفاده نموده اند. برای مثال، استاد عشق؛ دکتر حسابی که نمونه ای از موفق ترین انسان های دنیا بود، دکتر مصدق، مستوفی الممالک، شیخ فضل الله نوری، میرزا عبدالکریم وزیر و سلطان الحکما نایینی و عزت الله انتظامی همگی در منطقه ی سنگلج ساکن بودند. در منطقه ی عودلاجان علاوه بر خاندان نصیرالدوله و قوام الدوله، اشخاصی مانند سید حسن مدرس که از نماینده های مجلس در دوره ی مشروطیت بود، نیز زندگی میکردند.

تهران در گذر تاریخ

از گذشته های بسیار دور تا به امروز کوچه ها و خیابان های نام آشنا وجود داشته اند. در تمام این سال ها زندگی ما آدم ها را دیده اند. مخصوصاً خیابان ها و محله های اصیل و معروف. در همین خیابان ها بزرگان ایران زمین بالیده اند و شاید حتی بتوانیم بگوییم در همین محله ها و در همین خانه ها مهمترین آثار ادبی شکل گرفته اند یا بزرگترین و مهمترین اختراعات کشف شده اند. به همین دلیل شاید بد نباشد بگوییم که تهران بزرگ این پایتخت پررونق خودش به تنهایی یک موزۀ مردمی و باقدمت است که روزهای زندگی مردمش را به نمایش گذاشته است. برای مثال فرض کنید یکی از بزرگترین خانه های اشراف و اعیان در تهران قدیم را ببینید و بتوانید به آن وارد شوید بعد به تمام قسمت های مختلف آن سرکشی کنید و ببینید که مثلاً اجاق گاز چطور و در کدام قسمت خانه قرار گرفته است. یا اتاق نشیمن با سایر اتاق های خانه چقدر فاصله دارد. تمام این جزئیات می تواند فرهنگ مردم دوره های گذشته را برای ما آدم های امروز توضیح دهد. بنابراین یک پیشنهاد ویژه برای گشت و گذار در تهران بزرگ می تواند دیدار از محله های اعیان نشین و خانه های قدیمی آن باشد. البته نه صرفاً به عنوان یک گردش معمولی و در فاصله ای کوتاه، بلکه به عنوان دیدار از یک موزۀ تماشایی که حرف های زیادی برای گفتن دارد و می تواند ساعت های بسیار توجه گردشگران را به خودش جلب کند. در ادامه قصد داریم از محله های اعیان نشین امروزی بگوییم. شاید هم بهتر باشد بگویم محله های لاکچری، چون در عصر و دورۀ امروز کلمه ی اعیانی جای خودش را به کلمه ی لاکچری داده است. از شما دعوت می کنم در ادامه ی مقاله همچنان با اقامت ۲۴ همراه باشید تا با امروز تهران بزرگ هم آشنا شوید.

محله های اعیان نشین تهران امروز

زندگی مدرن تهران در دنیای امروز را برخلاف گذشته در مناطق زیادی می توانید مشاهده کنید. از مناطق شمال شهر گرفته تا غرب و شرق و گاهی نیز مناطق مرکزی، خیابان و محله هایی گران و متفاوت به چشم میخورند و دقیقا نمیتوان گفت کدام قسمت گران تر و لوکس تر است. اما در حالت کلی می توان گفت از بین ۲۲ منطقه ی شهری تهران، منطقه ی ۱ که شامل شمال شهر و محله های نیاوران، ولنجک، قیطریه، فرشته، فرمانیه، زعفرانیه، تجریش، دارآباد، الهیه، ازگل، محمودیه و اقدسیه می باشد، در لیست گران ترین و لوکس ترین و اصلی ترین محله های اعیان نشین تهران در دنیای امروز قرار دارند.

علاوه بر مناطق شمال تهران، منطقه ی ۳ که بخاطر داشتن پارک و فضای سبز زیاد شهرت دارد، با داشتن محله هایی مانند میرداماد، ونک، ظفر، قلهک، جردن، پاسداران و دروس از جمله خیابان های گران پایتخت ایران محسوب میشوند. البته در این بین نمیتوان از گرانی و اعیان نشینی سعادت آباد و شهرک غرب که بخشی از منطقه ی ۲ تهران هستند غافل شد.

مناطق اعیانی تهران امروز دیگر با عبارت‌هایی مانند محله یا منطقه لاکچری شناخته می‌شوند. در این محله‌ها مانند افراد محل با هم ارتباط خاصی ندارند و تنها به اشتراک آدرسی بسنده می‌کنند. در حالی که در محله‌های اعیان نشین قدیمی چندین جز مهم وجود داشت که همچون شناسنامه‌ای برای منطقه شناخته می‌شد. این اجزا شامل مسجد محله، بازار یا بازارچه، معتمدان، جوانان، ریش سفید‌ها، گذر‌ها و… بودند. امروزه نمی‌توان ماهیت مناطق اعیانی تهران را با سال‌های دور گذشته مقایسه کرد. شاید در آن زمان ثروتمند بودن افراد نیازی به نمایش نداشت و به همین دلیل به راحتی سبک زندگی هر شخص مشخص می‌شد.

چه در گذشته و چه در حال فاصله طبقاتی در شهر تهران محسوس بوده است. پایتخت ایران مانند بسیاری از شهر‌های بزرگ جهان دارای محله‌های گران‌قیمت، متوسط یا ارزان است. البته در نظر داشته باشید که خرید خانه در مناطق اعیانی برای بسیاری از افراد یک آرزوی محال باقی خواهد ماند.

دیدنی های محله های اعیان نشین تهران

محله های اعیان نشین تهران علاوه بر اینکه برج و عمارت های فوق العاده شیک و گرانی را در اطراف خودشان جای داده اند، در حال حاضر از بهترین مناطق برای تهران گردی و بازدید از جاذبه های تاریخی و گردشگری می باشد. برای مثال تئاتر شهر در سنگلج، کاخ موزه های نیاوران، گلستان و سعد آباد، نگارخانه ی جماران در منطقه ۱ و شهرک سینمایی غزالی در منطقه دو از جمله مکان های دیدنی در مناطق گران پایتخت ایران هستند.

منبع : وبلاگ اقامت ۲۴