مسجد سهله نجف، محل زندگی مهدی موعود و عبادتگاه ده ها امام!

مسجد سهله نجف که به نام های مسجد سهیل، بنی ظفر و عبدالقیس هم می شناسند در کنار بارگاه مطهر مولای شیعیان، امام علی (ع)، همواره مقصد پربازدید مردم ایران برای سفر زیارتی نجف بوده است. علاوه بر حرم مطهر امام علی (ع)، مساجد و بناهای مذهبی و تاریخی زیادی هم در شهر نجف اشرف وجود دارند که آشنایی با آن‌ ها می‌تواند تجربه بهتری از سفر شما به این شهر مقدس داشته باشد. به همین دلیل در این گفتار درباره مسجد سهله نجف و اهمیت عبادت در آن به عنوان یکی از مشهورترین مساجد این شهر، روایت هایی از امامان همام نقل شده است.

مسجد سهله، یکی از مساجد منتسب به امام دوازدهم شیعیان، مهدی موعود است و بنابر برخی روایات معتبر، این مسجد محل زندگی ایشان پس از ظهور خواهد بود. هم ‌چنین چندین منبر، جایگاه و عبادتگاه در این مسجد وجود دارد که بنابر روایات، متعلق به پیامبرانی مانند حضرت ابراهیم، حضرت خضر، حضرت ادریس (ع) و همین طور چندین تن از ائمه شیعیان مانند امام سجاد و امام صادق بوده است. همه این موارد باعث شده تا زوار زیادی از جمله زائران ایرانی، در پی کسب فضیلت ‌های روحی و معنوی در بازدید از این مسجد باشند و هر سال تعداد زیادی از زوار از مسجد سهله نجف بازدید می‌کنند. در ادامه از این مقاله اقامت ۲۴ درباره اینکه مسجد سهله کجاست و در مسجد سهله چه کسانی دفن شده اند، اطلاعات جامعی ارائه شده است.

مسجد سهله نجف کجاست؟

مکان مسجد سهله در شرق شهر نجف اشرف یا همان شهر کوفه قدیم قرار دارد. این مسجد در حدود ۱۰ کیلومتری شمال شرقی حرم مطهر امام علی (ع) و همچنین ۲ کیلومتری شمال غربی مسجد کوفه واقع شده است. همانطور که اشاره کردیم، مسجد سهله نجف از جایگاه معنوی ویژه و منزلت بالایی برخوردار است و تعداد زائران بازدیدکننده از آن هم بسیار زیاد می باشد. لذا در معرفی مسجد سهله و ثواب های ذکر شده برای اقامه نماز در مقام های هشت گانه آن به زائران عزیز نجف اشرف، درنگ نکنید.

موقعیت مسجد سهله در نقشه شهر نجف اشرف را در عکس زیر مشاهده می کنید. مسجد بزرگ سهله یا (AL-SAHLA GREAT MOSQUE) در نزدیکی مسجد زین بن صوحان قرار دارد و نزدیک دانشگاه امام جعفر صادق علیه السلام است. مکان مسجد سهله در ده کیلومتری شمال شرقی حرم امام علی واقع شده و در واقع منطقه کوفه قدیم را شامل می شود.

فاصله نجف تا کوفه حدود ۱۵ کیلومتر است و بنابراین فاصله کربلا تا کوفه حدود ۸۰ تا۹۰ کیلومتر خواهد بود. فاصله بین مسجد سهله تا کربلا ۱۳۰ کیلومتر برآورد می شود.

معماری مسجد سهله نجف

بنای اصلی مسجد سهله نجف در یک منطقه غیر مسکونی واقع شده است که اطراف این منطقه پر از ماسه های قرمز است. شکل بنای این مسجد، تقریباً به صورت یک مستطیل با مساحت بالغ بر ۱۷۵ مترمربع است. ارتفاع دیوارهایى که بنای مسجد را احاطه کرده اند، در حدود ۲۰ متر هستند که بنای مسجد را از طریق برج های با شکل نیم دایره پوشش داده اند.

در میانه ضلع شرقى دیوار مسجد سهله نجف، یک مناره زیبا با قامت نزدیک به ۳۰ متر وجود دارد. درب اصلى مسجد هم در میانه ضلع شرقى در نزدیکی این مناره واقع شده است. علاوه بر درب اصلی و مناره بلند، مسجد سهله نجف اشرف، دارای دو در دیگر هم برای ورود زائرین است.

وجه تسمیه مسجد سهله نجف

واژه سهله در اصل به معنای زمین هموار است. از آنجایی که طبق بیشتر روایات، معمار و سازنده بنای اصلی مسجد سهله، فردی ماهر به نام سهیل بوده است، مسجد سهله با این نام خطاب می‌ شود. از نام‌ های دیگر مسجد می توان به مسجد سهیل، مسجد بنی ظفر و مسجد عبدالقیس اشاره کرد. عبدالقیس، نام یک طایفه‌ است که این مسجد در منطقه سکونت آنها بنا شده و قوم بنی ظفر هم یکی از طایفه های قبیله عبدالقیس محسوب می‌ شود. امروزه مسجد سهله نجف زندگی امام زمان را در برهه ای از تاریخ، روایت میکند.

در گذشته، معمولا برای نام گذاری یک مکان و بنا از نام معمار استفاده می شده است. این قاعده برای مسجد سهله نجف هم به کار رفته است. البته برای نام هایی مانند عبدالقیس و بنی طایفه، به نظر می رسد مانند سایر اماکن تاریخی و مذهبی اقوام عرب، برای نام گذاری مسجد سهله هم از نام اقوام و طایفه های مرتبط استفاده شده است. محراب مسجد سهله یک مورد نیست و شاهد وجود هشت محراب یا مقام در این زیارتگاه مقدس شیعیان در نجف اشرف هستیم.

 تاریخچه و جایگاه مسجد سهله نجف اشرف

همان طور که اشاره کردیم مسجد سهله نجف ، یکی از قدیمی ترین و مشهورترین زیارتگاه های شیعیان است که در قرن اول هجری توسط قبایل عرب در کوفه علی الخصوص قبیله بنی طایفه بنا شده است. در کتب تاریخی که درباره تاریخچه مسجد سهله نجف میخوانیم، به حدیثی از سالار شهیدان، امام حسین (ع) اشاره می شود که امام همام می فرمایند ” مسجد سهیل خانه و مامن ابراهیم(ع) بوده که از آن به سوی عمالقه رفته است و همان جا خانه ادریس و صخره خضراء است و در آن مسجد در صور دمیده می شود.. ” این حدیث را می توان از چند جهت بررسی کرد؛ اول اینکه قدمت وجود یک بنای با ارزش معنوی در محل کنونی مسجد سهله به زمان حضرت ابراهیم و اسحاق و خضرا برمی گردد و از این جهت مسجد سهله نجف اشرف به نوعی قدیمی ترین تاریخچه را با خود یدک می کشد. از طرفی با توجه به اشاره به دمیده شدن صور در محل مسجد سهله نجف اشرف، ارزش بالای این مسجد روشن است که بر موضوع ظهور مهدی موعود و یا فرمانورایی ایشان در این محل صحه می گذارد.

اگر به این عبادتگاه مهم شیعیان جهان در نجف اشرف مشرف شدید و خواستید بدانید که مسجد سهله نجف قبر کیست باید مطلع باشید که این زیارتگاه محل دفن هیچ یک از شخصیت های مذهبی تاریخی که به یاد آن ها هشت مقام در انجا نام گذاری شده، نیست.

در روایتی دیگر از ابن الفقیه از طرف حضرت علی(ع) درباره تاریخ مسجد سهله می خوانیم” در شهر کوفه ۴ بقعه مقدس هست که چهار مسجد در آن ساخته شده است. از حضرت پرسش شد: آن مساجد کدامند؟ حضرت فرمودند: یکی از آنها  مسجد ظفر یا همان مسجد سهله نجف است.” از این حدیث هم جایگاه والای مسجد سهله و ارزش معنوی آن کاملا واضح است که حتی امام علی(ع) این مسجد را هم رده با مسجد جامع کوفه دانسته است. در حدیثی دیگر از امام صادق، آمده است ” هیچ گرفتاری نیست مگر آن که دو رکعت نماز در این مسجد گزارد و خداوند گرفتاری او را برطرف خواهد کرد.”

مسجد سهله نجف ظهور امام زمان را در این مکان مذهبی مهم که در کتب تاریخی معتبر نقل شده، روایت می کند و  همان طور که در احادیث بالا نیز آمده است، راز و نیاز در این عبادتگاه مقدس شیعیان، بسیار مورد تاکید امامان شیعه (ع) و اهل بیت عصمت و طهارت قرار گرفته است.

مکان ها و جایگاه های مختلف در مسجد سهله نجف

جاهای دیدنی مسجد سهله نجف بسیار است. وارد مسجد سهله نجف که شوید، محراب ها و صحن های مختلفی می بینید که بنا بر روایات مختلف هر یک از آنها متعلق به پیشوایان دینی مختلف بوده است. حضرت ابراهیم (ع)، حضرت خضر، حضرت یونس (ع)، حضرت هود، حضرت اسحاق (ع) و حضرت صالح در کنار چند امام از شیعیان نظیر امام سجاد (ع)، امام صادق و در نهایت حضرت مهدی (عج) جایگاه های ویژه ای در مسجد سهله نجف اشرف دارند.

در بخش های گوناگون صحن این مسجد تاریخی، محراب هایی ساخته شده که به نام پیامبران و اهل بیت عصمت و طهارت (ع) نام گذاری شده و عرب ها این محراب ها را  مقام نام گذاری کردند. مقام های هشت گانه مسجد سهله در نجف اشرف، محفل راز و نیاز زائران عتبات عالیات بوده و مثل مقام ابراهیم و استوانه توبه در مسجد شریف نبوی در مدینه منوره، جایگاه اقامه نمازهای پنج گانه شیعیان به خصوص زائران کشورمان است.

اگر به مسجد شریف سهله مشرف شدید، اقامه نماز در یکی از مقام های هشت گانه مسجد را در نظر داشته باشید. اگر در جست و جوی وجه تسمیه مقام های مسجد سهله هستید و می خواهید بدانید که مسجد سهله چند مقام دارد و مسجد سهله نجف چه کسانی دفن هستند فهرست این مقام ها به شرح زیر است:

• مقام ابراهیم: در شمال غربی مسجد سهله و بین دیوار غربی و شمالی، مقامی به نام مقام ابراهیم قرار دارد. در روایت ها نقل شده که این مسجد، خانه ابراهیم نبی بوده و آن جا رهسپار قوم عمالقه شده است تا با آن ها نبرد کند. عمالقه ؛ امتی بزرگ با قامتی دراز و تنومند بوده و قومی باستانی و کهن هستند که در تورات نیز از آن ها یاد شده است.
• مقام یونس: مقام یونس در سمت جنوب غربی بین دیوار جنوبی و غربی مسجد سهله قرار دارد و یکی از مقام های هشت گانه این مسجد قرن اول هجری به شمار می رود.
• مقام ادریس: بین دیوار شرقی و شمالی مسجد سهله، مقامی به نام مقام ادریس قرار دارد. این مقام را مقام عیسی (ع) نیز می نامند. این بخش از مسجد سهله به «بیت‌الخضر» هم شهرت دارد. وجه تسمیه آن، حضور سنگ سبز رنگى است که صورت و شمایل همه پیامبران، بر آن نقش بسته است. زیر این سنگ، گِلى است که گفته می شود که ، پیامبران را از آن خلق کرده است و ادریس در آنجا به خیاطی اشتغال داشته است.
• مقام صالح: از دیگر مقام های مسجد سهله نجف اشرف، مقامی است که در سمت شرقی بین دیوار جنوبی و شرقی واقع شده و به مقام صالحین، انبیاء و مرسلین نیز شهرت دارد.
• مقام خضر: مقام خضر که منتسب به خضر نبی (ع) است،  در جنوب شرقی مسحد سهله بین دو ضلح جنوبی و غربی قرار دارد.
• مقام سجاد: این قسمت در میانه مسجد کمی مایل به سمت شرقی قرار دارد و منتسب به محل عبادت زینت الساجدین، چهارمین امام شیعیان جهان ، امام سجاد علیه السلام است. در کتاب فقیه بحر العلوم ، جمله از امام سجاد علیه السلام نقل شده است که هر کس دو رکعت نماز در مسجد سهله اقامه کند، خداوند تبارک و تعالی عمر او را طولانی خواهد کرد.
• مقام جعفر صادق: این مقام در وسط مسجد سهله عراق مشاهده می شود. طبق روایات تاریخی، امام جعفر صادق مدتی در آنجا اقامت کرده و به عبادت و دعا مشغول بده است.
• مقام حجت بن الحسن: این مقام که به مقام امام زمان شهرت دارد، در قسمت میانی مسجد، کمی مایل به سمت جنوب، در بین مقام‌های سجاد و یونس قرار دارد و گفته شده که محل عبادت دوازدهمین امام شیعیان، مهدی موعود (عج) است. طبق نوشته های تاریخی، محل زندگی امام زمان نیز در برهه ای از تاریخ نیز بوده است.

جاهای دیدنی نزدیک

مسجد سهله با مسجد جامع کوفه و بارگاه مطهر امام علی (ع)، بیشتر از چند کیلومتر فاصله ندارد. مسجد جامع کوفه، وادی السلام عراق، مسجد تاریخی رنگونی ها، مسجد صعصعه، کتابخانه عمومی مسجد سهله نجف اشرف، خانه امام علی، کافه شیراتون نجف و مرکز مقام الانبیا و صالحین از دیگر جاهای دیدنی و مهم نزدیک به مسجد سهله محسوب می شوند.

هتل های نزدیک

با توجه به نزدیکی مسجد سهله کوفه به بارگاه مطهر امام علی، چندین هتل در نزدیکی مسجد سهله نجف واقع شده است که می توانید با اقامت در آنها، علاوه بر نزدیکی به حرم امام علی، به مسجد سهله و سایر جاهای دیدنی اطراف آن هم نزدیک باشید. هتل قصرالدور، هتل اغنار، هتل برادا، هتل غرناطه و مسافرخانه مدینه النور، از جمله اقامتگاه ها و هتل های نجف به مسجد سهله هستند که با رزرو آنها می توانید تجربه متفاوتی از سفرتان به نجف اشرف تجربه کنید.

سؤالات متداول

مسجد سهله کجاست؟

مسجد سهله در ۱۰ کیلومتری شمال شرق حرم امام علی و ۲ کیلومتری شمال غربی مسجد کوفه است.

فاصله مسجد کوفه تا مسجد سهله چقدر است؟

حدود ۳.۵ کیلومتر معادل ۱۰ دقیقه با ماشین است.

فاصله نجف تا مسجد سهله چقدر است؟

از مرکز نجف تا مسجد سهله حدود ۹ کیلومتر فاصله است که با ماشین ۱۲ دقیقه مسافت است.

مسجد سهله چند مقام دارد؟

۸ مقام در سهله نجف حضور دارند که شامل مقام ابراهیم، مقام یونس، مقام ادریس، مقام صالح، مقام خضر، مقام سجاد، مقام جعفر صادق و مقام حجت بن الحسن هستند.