چشمه امام علی (ع) کربلا معروف به قطاره، معجزه ای که از آن خبر نداشتید!

شهر کربلا دارای زیارتگاه های بی شماری است که هر کدام داستان و تاریخچه مخصوص به خودشان را دارند. بعضی از آنها در کربلا و نجف بسیار مشهور و شناخته شده‌اند؛ اما برخی از آثار تاریخی و مذهبی باستانی هم هستند که زیاد در میان زوار مشهور و پربازدید نیستند. چشمه امام علی (ع) کربلا که شمال جاده کربلا به سمت عین‌ التمر واقع شده است، نام یکی از همین مکان های باستانی زیارتی است که داستان بسیار عجیبی هم دارد.

در بسیاری از کتب مربوط به شیعیان و روایات مختلف می توانید بخوانید که امام علی در هنگام بازگشت از جنگ صفین وقتی با یارانشان به بیابان بی آب و خشک رسیدند، با اعجاز یک چشمه باعث اسلام آوردن یک راهب مسیحی شدند. نام دیگر چشمه امام علی (ع) کربلا، قطاره امام علی در کربلاست که بیشتر مردم محل هم این مکان را با نام قطاره می شناسند. قطاره در عربی به معنای چیزی است که از چیز دیگری بچکد که در اینجا منظور همان آب چشمه است. به این ترتیب حالا متوجه شده اید که قطاره امام علی چیست. این مکان را به زیارتگاهی هم تبدیل کرده اند. در مکان کنونی این زیارتگاه، یک گنبد سبز رنگ زیبا هم ساخته شده است و یکی از جاهای دیدنی نزدیک کربلا محسوب می شود. در ادامه از اقامت ۲۴ با ما همراه باشید تا به بررسی این موضوع بپردازیم که قطاره امیرالمومنین چیست و چه داستانی دار و شما را با سایر جاهای دیدنی کربلا نزدیک به این زیارتگاه زیبا نیز آشنا کنیم.

چشمه امام علی (ع) کجاست؟

با توجه به وجود تحریف در تاریخ و روایات ذکر شده از زمان امامت امام علی (ع)، برخی اختلاف نظرها وجود دارد که تشخیص مکان دقیق پیدایش چشمه امام علی (ع) کربلا را دچار شک کرده است. چشمه امام علی لوکیشن دقیقی در ابتدا نداشته است اما بنابر روایات می توان در مورد مکان آن حرف زد. برای مثال جناب نصر بن مزاحم یکی از قدیمی ترین راویان وقوع اعجاز امام علی بوده است و مکان دقیق این چشمه را ظهر کوفه بیان نموده است. بیشتر روایات های دیگر هم که از پیدایش چشمه قطاره امام علی و اسلام آوردن راهب مسیحی سخن گفته اند، از ساحل غربی رود فرات، به عنوان مکان دقیق چشمه امام علی کربلا یاد کرده اند.

راویان مشهور دیگری هم هستند که درباره مکان این اعجاز فوق العاده از امام علی بحث کرده اند. ابن ‌شهرآشوب و قطب راوندی مکان پیدایش چشمه امام علی را صندودا ذکر کرده‌اند. هم چنین در روایت حسین بن حمدان خصیبی و شیخ مفید نیز در اشعاری از سید‌حمیری، محل پیدایش آن، پس از گذشتن امام علی از کربلا، نزدیک این شهر بیان شده است. یک راوی مشهور دیگر به نام ابن‌اعثم نیز محل آن را صحرایی که امیرمؤمنان میان انبار تا هیت از این مکان عبور کرده، ذکر کرده است. بنابراین مکان کنونی زیارتگاه چشمه امام علی در کربلا قرار گرفته است.

جغرافیای مکان قطاره امام علی کربلا

همانطور که اشاره کردیم، زیارتگاه چشمه امام علی (ع) کربلا، بر روی یک چشمه آب واقع شده است که بنا بر روایت راویان مختلف در منابع مشهور شیعه و همچنین سخنان و باورهای مردم محلی آن مکان، این چشمه در زمان بازگشت امام علی و کاروانیان از جنگ صفین، با یک اعجاز از طرف ایشان واقع شد. در مورد مکان دقیق پیدایش این چشمه در قسمت قبلی بحث کردیم.

به هر حال، مکان کنونی زیارتگاه در حدود بیست و هشت کیلومتری قسمت جنوب غربی شهر کربلا و در شمال جاده کربلا به سمت عین التمر می باشد که تعدادی از زوار کربلا در زمان های مختلف برای زیارت و بازدید از قطاره امام علی، عازم این زیارتگاه می شوند.

داستان معجزه امام علی در مکان قطاره کربلا

چشمه امام علی چیست؟ خلاصه روایاتی که درباره قطاره امام علی کربلا وجود دارد، این است که امام و یارانشان که بسیاری از آن ها خسته و تشنه بودند، در راه بازگشت از جنگ سخت صفین، به یک بیابان کاملا خشک و بی آب و علف برخورد می کنند. شدت تشنگی و خستگی طوری بود که بسیاری از آنها دست به دعا شدند تا خداوند آنان را از این امتحان هم با موفقیت بگذراند.

در نزدیکی آن مکان یک راهب مسیحی زندگی می کرد که یاران امام علی، ایشان را از زندگی این شخص در آن مکان باخبر کردند. وقتی امام به سمت محل زندگی این راهب مسیحی حرکت می کردند، متوجه وجود میل یا ستونی بسیار بلند شدند که به یک صخره چسبیده بود. تمام یاران حضرت از جابجا کردن و تکان دادن این میل یا ستون عاجز بودند؛ اما با اذن خداوند، امام علی این ستون را جابجا کرد و ناگهان از محل وجود صخره چشمه ای با آب زلال بیدار شد و همگی از آب آن نوشیدند. راهب مسیحی هم متوجه وجود این چشمه شد.

در روایات مختلف این موضوع مطرح شده است که بعد از نوشیدن آب چشمه امام علی (ع) و سیر شدن، تعدادی از یاران پس از چند دقیقه دوباره به مکان این چشمه برگشتند، اما در کمال تعجب، خبری از آب زلال و شفاف این چشمه نبود؛ انگار که همگی آنها فقط از آب سراب سیر شده بودند! در بعضی از همین روایات هم آمده است که وقتی خبر پدیداری و سپس ناپدید شدن چشمه در نزدیکی محل زندگی خودش، به راهب مسیحی رسید، او مسلمان شد و بعدها در جنگ صفین به مقام والای شهادت نائل شد. به همین دلیل داستان مزار قطاره امام علی علیه السلام ریشه در معجزه امام علی در کربلا دارد که امروزه به شکل زیارتگاه مکان آن را زیارت می کنند.

سقوط قطاره امام علی

به نقل از ایرنا در تاریخ ۳۰ مرداد ۱۴۰۱ تپه ای که در نزدیکی زیارتگاه چشمه امام علی قرار داشته ریزش نموده که موجب آسیب به آن و خراب شدن تا عمق ۴۰ متری زمین شده است. همچنین به علت نزدیکی زیارتگاه قطاره امام علی به محل ریزش، احتمال آسیب به این زیارتگاه مقدس نیز وجود دارد. علت ریزش قطاره امام علی علیه السلام عملیات عمرانی جهت توسعه و ساخت و ساز بوده است. بنابراین توصیه می کنیم در سفر به کربلا حتما به این مکان مقدس که ۲۸ کیلومتر با کربلا فاصله دارد بروید و زیارت کنید. در صورتی که خرابی ها و ریزش ادامه پیدا کند شاید این مکان برای زیارت وجود نداشته باشد.

نحوه دسترسی به چشمه امام علی (ع) کربلا

همانطور که اشاره کردیم، در نزدیکی دریاچه رزازه، در بیست و هشت کیلومتری کربلا به سمت عین التمر، زیارتگاهی بر روی چشمه ناپدیدشده با نام چشمه امام علی (ع) وجود دارد که در اطراف صخره های نسبتا مرتفعی قرار دارند. در سال های اخیر، علاوه بر گنبد سبز رنگ زیارتگاه، یک اتاق کوچک هم در بر فراز چشمه ساخته شده است. بنا بر روایات، چشمه آب در گوشه ‌ای از بنا قرار گرفته بود و یک ضریح، به‌صورت پنجره چوبی مشبک و تک ضلعی، روی آن نصب شده است. مردم برای زیارت مزار قطاره امام علی به این مکان مراجعه می کنند.

جاهای دیدنی نزدیک

خوشبختانه مکان کنونی زیارتگاه چشمه امام علی (ع)، فاصله زیادی با شهر کربلا ندارد. شما می توانید در کنار قطاره امام علی از سایر جاهای دیدنی نزدیک به این جاذبه در کربلا هم بازدید کنید. مقام دست چپ و راست حضرت عباس، موکب یحیی بن زید شیعیان افغانستانی، دژ اُخَیضِر (کاخ عباسی اخیضر) کربلا، غارهای الطار (شامل ۴۰۰ غار تاریخی)، دریاچه رزازه، کتابخانه مرکزی کربلا، حرم امام حسین (ع)، و مصلی الحوراء زینب، از جمله نزدیکترین جاهای دیدنی به قطاره امام علی کربلا هستند.

هتل های نزدیک

با رزرو هتل های کربلا در بخش جنوب غربی این شهر، این فرصت را خواهید داشت تا نزدیک ترین فاصله را با قطاره امام علی کربلا داشته باشید. هتل ریحان کربلا، هتل تفریحی برج السفیر، هتل جنت المرتدها، هتل آغنار و هتل ثامن الائمه از نزدیک ترین هتل های مجهز به این جاذبه زیارتی یعنی چشمه حضرت علی هستند.

سؤالات متداول

قطاره امام علی علیه السلام کجاست؟

بیست و هشت کیلومتری قسمت جنوب غربی شهر کربلا و در شمال جاده کربلا به سمت عین التمر.

معجزه امام علی در کربلا چیست؟

ستون یا میله بلندی بود که حضرت علی (ع) در بازگشت از جنگ صفین با یاران خود بلند کردند و از محل آن چشمه ای شروع به جوشیدن کرد که به قطاره یا چشمه امام علی معروف شد.

چرا به آن قطاره امام علی می گویند؟

قطاره به معنی چشمه آب اندک در زبان عربی است و اشاره به همان چشمه ای دارد که اعجاز حضرت علی در کربلاست.

چه زمانی می توان زیارتگاه قطاره امام علی را زیارت کرد؟

امکان زیارت در هر ساعت و هر روز هفته امکان پذیر است.