نقش رجب شیراز و ۴ اثر تاریخی که از آن خبر نداشتید! آدرس به همراه تصویر

نقش رجب شیراز یکی از آثار باستانی جذاب در بین فهرست جاهای دیدنی شیراز است که در نزدیکی شیراز واقع شده و همه ساله افرادی که برای دیدن تخت جمشید به این منطقه می روند را به سوی خودش جذب می کند و افراد مختلف را با هنر و تاریخ این سرزمین آشنا می کند. در ادامه توضیحات تکمیلی در خصوص نقش رجب فارس شیراز و همچنین اماکن دیدنی که در نزدیکی این اثر باستانی قرار دارند را به شما ارائه می کنیم که بتوانید به شکل بهتر و ساده تری برای مسافرت خود برنامه ریزی کنید و از دیدن مکان های مختلف بیشتری لذت ببرید.

تاریخچه نقش رجب

در زمان حکومت اشکانیان پادشاهان این سلسله تمایل چندانی به نقش برجسته نداشتند و آثار کمی در این زمینه از اشکانیان بدست آمده است. اما با انقراض اشکانیان و به حکومت رسیدن ساسانیان، ایجاد نقش برجسته دوباره رواج پیدا کرد. نقش رجب در شیراز به عنوان یکی از مهمترین آثار تاریخی ایران، یادگاری از دوران حکومت ساسانیان می باشد که مراسم تاجگذاری اولین و دومین پادشاه ساسانی، اردشیر اول و شاپور اول، و دیگر افراد و وقایع مهم آن دوران را به نمایش گذاشته است.

طبق نظر برخی از محققان و باستان شناسان این منطقه در گذشته بسیار آباد بوده و خانه ها و چشمه آبی در آن وجود داشته است. نزدیکی به شهر باستانی استخر که از شهرهای مهم دوره ساسانی به شمار می رود در کنار آبادانی موجب شده شاهان ساسانی مراسمات و جشن های مختلف مانند تاجگذاری خود را در این مکان انجام دهند، از این رو نقش برجسته هایی نیز ایجاد شده است.

نقش رجب در سال ۱۳۱۰ با شماره ۲۲ به عنوان یادگاری با ارزش از حکومت ساسانیان در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

علت نامگذاری نقش رجب

شاید برای شما هم این سوال پیش آمده که چرا نام این مکان نقش رجب است؟ و یا نقش رجب لقب کیست؟ باید بدانید که از وجه تسمیه و علت نامگذاری نقش رجب اطلاعات موثقی بدست نیامده است اما براساس گفته تاریخ نگاران و محققان در زمان های قدیم قهوه خانه ای در فاصله کمی از این مکان تاریخی وجود داشته که نام صاحب آن رجب بوده است. از آنجایی که مردم آن دوران اطلاعاتی راجب این نقوش نداشتند، آنها را با نام صاحب این قهوه خانه می شناختند و بدین ترتیب این مکان نقش رجب نامیده شد.

همچنین یک جهانگرد دانمارکی به نام کارستن نیبور (Carsten Niebuhr) نیز که در سال ۱۱۷۶ قمری به ایران سفر کرده بود، از این مکان با نام سنگ نبشته نقش رجب یاد کرده است. در زمان قاجار نیز شخصی به نام فرصت الدوله شیرازی درباره نقش رجب شیراز مطالبی را عنوان کرده است؛ وی در اثر خود به نام «آثار العجم» نوشته که مردمان بومی این منطقه به این مکان «نقش قهرمانان» نیز می گویند.

جاهای دیدنی نقش رجب شیراز

ابتدا باید بدانید که در نقش رجب چه چیزی منتظر شما است؟ نقش رجب شیراز صرفا ۹۰ سال است که در بین آثار باستانی ملی قرار گرفته و به ثبت رسیده است. نقش رجب شامل ۴ اثر مختلف است که در ادامه به توضیح و بررسی آن ها نیز خواهیم پرداخت.

• مجلس اول

نقش اولی که در این مکان می توانید ببینید با نام مجلس اول شناخته می شود که به طور کلی نمایانگر شاپور و درباریان او است. اگر از سمت چپ به سمت راست نگاه کنیم، نفر اول شاه شاپور و سپس درباریان و اطرافیان او را می بینیم. این نقش در ارتفاع یک متر و نیمی از زمین واقع شده است که به طور کلی ۶ متر طول و ۴ متر عرض دارد و ۲۴ متر مربع مساحت را در برگرفته است. شاپور اول که همان پادشاه است در این سنگ نگاره بر اسب سوار شده است و ۹ نفر دیگر نیز پشت سر او ایستاده اند. از دیگر ویژگی های این سنگ نگاره مربوط به یک کتیبه ۴ سطری در سینه اسب و یک کتیبه ۶ سطری در کنار تصویر کلی می شود.

در این نقش برجسته شاپور (دومین پادشاه ساسانی) با لباسی بلند و چین دار با تزئینات هنرمندانه و چکمه هایی ظریف با روبان های آویخته مشاهده می شود. متاسفانه به خاطر مرور زمان و اتفاقات مختلف بخش هایی از صورت، تاج، دست شاپور و دست و پای اسب آسیب دیده و تخریب شده اند. در نقش رجب شاپور اول با توجه به پوشش، نقش کلاه و جایگاه نفر دوم می توان حدس زد که او هرمز پسر شاپور است و افراد پشت سر هرمز نیز دیگر فرزندان شاپور هستند. در ردیف دوم نیز درباریان قرار دارند و در ردیف پایین تر نمایندگان دودمان های معروف مانند قارون و سوزن مشاهده می شوند.

• کرتیر موبد بزرگ

دومین نقشی که در نقش رجب شیراز می بینید، مربوط به نقش برجسته کرتیر موبد بزرگ می شود. این نقش در بین نقش های مجلس اول و دوم قرار گرفته است و هیچ پادشاهی در آن وجود ندارد و صرفا نقش یک موبد بزرگ زرتشتی در دوران ساسانی به نام کرتیر بر روی آن حکاکی شده است. قدمت و زمان درست شدن این کتیبه مربوط به بهرام دوم می شود که کتیبه ای ۳۱ خطی نیز در آن حک شده است. متاسفانه امروز فقط ۲۰ خط از این کتیبه باقی مانده است. نمای کلی کتیبه و این سنگ نگاره نیز ادای احترام کردن کرتیر به مجلس تاجگذاری اردشیر بابکان است که در همان حال با یک دستش به کتیبه نیز اشاره می کند.

در کتیبه کرتیر در نقش رجب وی خود را معرفی نموده و خدمات دینی و مذهبی خویش در زمان پادشاهان ساسانی و معراج در مراسم کردگان را روایت می کند. در این نقش برجسته می توانید کرتیر را که مردی سالخورده با موهای مجعد بلند و بدون ریش است با پوشش رسمی و کلاهی بر سر مشاهده کنید. کرتیر یکی از با قدرت ترین و بانفوذترین افراد در حکومت ساسانیان محسوب می شده که طی دوره های مختلف چند پادشاه می زیسته است.

• مجلس دوم

سومین نقش نگاره مربوط به مجلس دوم می شود. مجلس دوم با نام مجلس تاجگذاری اردشیر بابکان شناخته می شود که طول ۴.۵ متری و عرض ۲.۵ متری دارد. در این نقش، ۸ مرد و زن و کودک در کنار شاه ایستاده اند و پادشاه نیز در حال دریافت تاج پادشاهی خودش از اهورا مزدا است. ۲ مرد دیگر در پشت سر اردشیر ایستاده اند که یکی از آنها پسرش شاپور است و دست چپش را بر روی غلاف شمشیرش گذاشته است. به جز افراد نام برده شده دو بانوی درباری و دو کودک نیز در تصویر هستند که این نقش را شلوغ تر و پر جمعیت تر کرده اند.

به احتمال بسیار این دو بانو مادر و همسر اردشیر بابکان هستند که بانویی با موهای گذر کرده از حلقه و کلته ساسانی که دیهیمی روبان دار پوشیده و دست خود را بالا گرفته طبق نظر محققان ملکه دینک همسر اولین پادشاه ساسانی است. در نقش رجب اردشیر بابکان این پادشاه قدرتمند ساسانی با موهای کوتاه و ریش پهن که لباسی بلند بر تن و کلاهی مخصوص بر سر دارد و شمشیری در دست گرفته است، مشاهده می شود. اهورامزدا نیز با یک بالاپوش بلند، موهای روی شلنه و تاجی کنگره دار ترسیم شده است.

• مجلس سوم

در مجلس سوم که آخرین مجلس موجود در نقش رجب شیراز است، تاجگذاری شاپور که پسر اول اردشیر می باشد، نشان داده می شود. این نقش ۴.۵ در ۳ متر طول و عرض دارد و چیزی مشابه با نقش نگاره اولی که تاجگذاری اردشیر است، می باشد. مجلس سوم نسبت به دیگر موارد ظرافت بسیاری بیشتری دارد و همین موضوع سبب می شود که جز شاهکارهای دوره ساسانیان محسوب شود. در مجلس سوم شاپور و اهورا مزدا بر اسب سوار شده و روبروی یکدیگر قرار گرفته اند. آن ها دارای لباس ها و اسب های مشابه با هم هستند، اما یک تفاوت در این میان وجود دارد و آن هم مربوط به کتیبه ای می شود که بر روی سینه اسب شاه قرار گرفته است.

در پشت سر شاپور درباریان و بزرگان قرار دارند که براساس یافته ها اولین نفر پسر شاپور و ولیعهد یعنی هرمز است. در مجلس سوم و کتیبه شاپور نقش رجب نوشته شده که:

«این پیکری است از بغ مزدا پرست، خدایگان شاپور شاهان شاه ایران و انیران که چهره از یزدان دارد، نواده خدایگان بابک شاه».

زمان و فصل مناسب برای بازدید از نقش رجب شیراز

برای بازدید از نقش رجب شیراز زمان و فصل مناسبی وجود دارد. معمولا به دلیل آب و هوای گرمی که شیراز دارد، بهترین زمان برای بازدید از این مکان در فصل بهار و یا در فصل پاییز و زمستان می باشد که هوا خنک و مناسب است.

نقش رجب شیراز کجاست؟

برای آن که بتوانید به نقش رجب شیراز بروید، لازم است بدانید که نقش رجب در کجا واقع شده است و سنگ نگاره های آن دقیقا در کجا قرار گرفته اند و مسیر رسیدن به آن ها چگونه است. فاصله نقش رجب تا شیراز ۶۶ کیلومتر است و شما می توانید با طی مسیری ۵۲ دقیقه ای به بازدید این مکان تاریخی و زیبا بروید. همچنین حدود ۲.۶ کیلومتر فاصله نقش رستم تا نقش رجب ( ۴ دقیقه با ماشین) و حدود ۳.۷ کیلومتر فاصله تخت جمشید تا نقش رجب ( ۸ دقیقه با ماشین) می باشد. برای راحتی بیشتر می توانید ابتدا به مرودشت رفته و از طریق بزرگراه مرودشت-سعادت آباد به سمت مسیر قدیمی تخت جمشید که با نام شاهراه قدیمی نیز شناخته می شود، حرکت کنید.

آدرس نقش رجب شیراز: فارس، مرودشت، ۳ کیلومتری شمال تخت جمشید، جاده مرودشت – سارویی.

اطلاعات بازدید نقش رجب

ساعت بازدید از مجموعه تاریخی نقش رجب مرودشت طبق وب سایت رسمی پایگاه میراث جهانی تخت جمشید، آپدیت شهریور ۱۴۰۱، از ۸ صبح الی ۱۷ می باشد. قیمت بلیط نقش رجب برای گردشگران داخلی ۴۰.۰۰۰ ریال و برای گردشگران خارجی ۵۰۰.۰۰۰ ریال است.

شماره تلفن نقش رجب: ۷۱۴۳۳۴۱۵۵۶+

اماکن دیدنی نزدیک به نقش رجب

مسلما بازدید از مکان های تاریخی به غیر از تخت جمشید، نیاز ندارد تا یک روز کامل را برای آن اختصاص دهید. از آنجایی که این مکان دیدنی نیز خارج از شهر واقع شده است، بهترین و عاقلانه ترین کار آن است که در یک روز از برنامه سفر خودتان، بازدید از نقش رجب را در کنار بازدید از دیگر مکان های تاریخی و دیدنی نزدیک به این مکان قرار دهید که هم در زمان خودتان صرفه جویی بیشتری کنید و بهینه تر از آن استفاده نمایید و هم در طول سفر خود از مکان های دیدنی و جذاب بیشتری دیدن کنید. ۳ مکان نزدیک به نقش رجب شیراز وجود دارد که می توانیم به مکان هایی همچون تخت جمشید، پل خان، کاخ پاسارگاد (۷۶ کیلومتر، ۱ ساعت و ۶ دقیقه)، کعبه زرتشت، آرامگاه کمبوجیه و نقش رستم اشاره کنیم.

هتل های نزدیک به نقش رجب شیراز

نقش رجب شیراز که در نزدیکی نقش رستم و همچنین بنای باستانی و بزرگ تخت جمشید قرار دارد، در خارج از شهر شیراز واقع شده و برای بازدید از این مکان ها لازم است تا مسافت های طولانی را از شهر شیراز تا این قسمت ها طی کنید. به همین دلیل است که اگر بتوانید نزدیک ترین هتل هایی که به نقش رجب و نقش رستم وجود دارند را پیدا کنید، می توانید در زمان رفت و آمد خود از هتل به این جاذبه های تاریخی صرفه جویی نمایید. از سوی دیگر لازم است تا هتلی را انتخاب کنید که حداقل امکانات رفاهی و لازم برای اقامت شما را داشته باشد.

برای رزرو هتل های نزدیک به نقش رجب شیراز دو گزینه پیش رویتان دارید. گزینه اول انتخاب هتل هایی است که دسترسی نزدیکی به نقش رجب و جاذبه های تاریخی و گردشگری نزدیک آن دارند و در خارج از شهر شیراز هستند. در این مورد رزرو هتل های مرودشت مثل اقامتگاه بومگردی شیدگر مرودشت، هتل آپادانا تخت جمشید و هتل جهانگردی تخت جمشید مرودشت را پیشنهاد می کنیم. اما برای کسانی که نزدیکی به شهر شیراز و جاذبه های آن و همچنین دسترسی بهتر به نقش رجب مهمتر است، رزرو هتل های شیراز که دسترسی خوبی دارند مثل هتل ارم شیراز، هتل بزرگ شیراز، هتل زندیه و هتل رویال گزینه های بهتری خواهند بود.

سؤالات متداول

[toggle title=”نقش رجب شیراز کجاست؟” state=”close”]فارس، مرودشت، ۳ کیلومتری شمال تخت جمشید، جاده مرودشت – سارویی.[/toggle]

[toggle title=”علت نامگذاری نقش رجب چیست؟” state=”close”]قهوه خانه نزدیک این مکان صاحبی به نام رجب داشته و مردم نیز چون اطلاع خاصی از نقوش نداشت به آن نقش رجب می گفتند. از طرفی کارستن نیبور هم در سال ۱۱۷۶ میلادی به این مکان سنگ نبشته نقش رجب گفته است. با این حال هنوز علت دقیق آن مشخص نیست.[/toggle]

[toggle title=”فاصله نقش رجب تا شیراز چقدر است؟” state=”close”]66 کیلومتر معادل ۵۲ دقیقه رانندگی.[/toggle]

[toggle title=”ساعات بازدید و قیمت بلیط نقش رجب چقدر است؟” state=”close”]ساعت بازدید از ۸ صبح تا ۱۷ بعد از ظهر است. گردشگران داخلی ۴ هزار تومان و خارجی و اتباع باید ۵۰ هزار تومان پرداخت کنند.[/toggle]