گلاب گیری کاشان؛ زمان و اطلاعات دقیق برگزاری مراسم

مراسم گلاب گیری کاشان شما را به تماشای هزاران گل سرخ خوش‌عطر و زیبا می‌برد؛ گل‌هایی که از آن‌ها می‌توان گلابی ناب تهیه کرد. گلاب گیری کاشان که به انگلیسی به آن Golabgiri (making rosewater) in Kashan گفته می‌شود، آیینی دیرینه و دیدنی است که از سال‌ها پیش در این شهر برگزار می‌شد. فصل بهار بهترین فرصت برای سرزدن به جاهای دیدنی کاشان و دیدن جشن گلاب گیری کاشان است. اگر می‌خواهید بدانید گلاب گیری کاشان چه زمانی است یا مناطق  گلاب گیری کاشان کجاست، در این مقاله از مجله گردشگری اقامت۲۴ همراه ما شوید. به شما اطمینان می‌دهیم که این مقاله شبیه خیلی از مقاله‌های خشک و رسمی نباشد چراکه کلمات آن عطروبوی گل‌های سرخ کاشان را دارد.

 تاریخچه گلاب گیری کاشان

قبل از آنکه از تاریخچه گلاب گیری کاشان صحبت کنیم، خوب است بدانید که گل سرخ یکی از گیاهان بومی ایران است و پرورش آن برای اولین بار در دوره هخامنشی و استان فارس انجام شده است. در دوره صفویان به گل سرخ و فرایند گلاب‌گیری توجه ویژه‌ای شد، به طوری که دستگاه‌های گلاب‌گیری از ایران را به ترکیه، سوریه و بلغارستان صادر کردند. تاریخچه گلاب‌گیری ایران را که بررسی می‌کنیم به قدمتی ۱۰۰۰ ساله می‌رسیم بنابراین این آیین قدمتی دورودراز دارد. 

 مراسم گلاب گیری کاشان سالهاست که در این استان برگزار می‌شود. از قدیم‌الایام مردم کاشان به محض آنکه گل‌های محمدی یا همان سرخ می‌رسیدند، کمر همت می‌بستند تا ‌آنها را بچینند. گلاب گیری کاشان در گذشته حالتی کاملا سنتی داشت اما این روزها با استفاده از ابزارهای به‌روزتر حالت صنعتی پیدا کرده است.

برای گلاب گیری کاشان کجا بریم؟

بعد از آنکه تصمیم می‌گیرید گلاب گیری کاشان را از نزدیک تماشا کنید، احتمالا اولین سوالی که ذهن شما را درگیر می‌کند این است که برای گلاب گیری کاشان کجا بریم. در جواب به این سوال بهتر است اول شهرها و روستاهایی را بشناسید که مراسم گلاب‌گیری در آن جاها برگزار می‌شود.

شهرهای برگزارکننده گلاب گیری کاشان

معروف‌ترین شهرهایی که رسم گلاب گیری کاشان را به جا می‌آورند، در لیست زیر آورده‌ایم و فاصله این شهرها را تا کاشان ذکر کرده‌ایم.

• قمصر (۳۵ کیلومتری کاشان)
• جوشقان قالی (۷۸ کیلومتری کاشان)
• مشهد اردهال (۳۶ کیلومتری کاشان)
• نیاسر (۳۰ کیلومتری کاشان)

روستاهای گلاب گیری کاشان 

علاوه بر شهرها، روستاهایی نیز در اطراف کاشان مراسم گلاب‌گیری را انجام می‌دهند که آن‌ها را در لیست زیر معرفی کرده‌ایم: 

• کامو (۶۸ کیلومتری کاشان)
• علوی (۳۶ کیلومتری کاشان)
• مرق (۳۳ کیلومتری کاشان)
• ابوزیدآباد (۳۵ کیلومتری کاشان) 
• برزک (۴۶ کیلومتری کاشان)

درباره زمان گلاب گیری برزک کاشان و سایر روستاهای ذکرشده در لیست بالا، در نظر داشته باشید که نسبت به سایر مناطق، از زمان دیرتری یعنی از خرداد شروع می‌شود چراکه گل‌های سرخ این روستاها در مناطق سردسیر می‌رویند.

مراسم گلاب گیری قمصر کاشان 

قمصر شهری است که در جنوب کاشان قرار گرفته و به دلیل آب‌وهوا و خاک مساعد، منطقه‌ای مناسب برای رویش گل‌های محمدی است. با توجه به اینکه گل‌های قمصر در منطقه‌ای معتدل می‌رویند، بهترین زمان شروع گلاب‌گیری، اردیبهشت ماه است. برداشت گل‌های محمدی در قمصر حدودا از ۵ اردبیهشت آغاز می‌شود و در این بازه زمانی تا خرداد، عطر گل‌ها در سراسر این منطقه می‌پیچد. گفتنی‌ست قمصر با داشتن بیشترین کارگاه‌های گلاب‌گیری به عنوان یکی از بهترین مراکز تولید و صادرات گلاب در ایران شناخته می‌شود.

 گلاب گیری قمصر کاشان طی مراحل مختلف زیر انجام می‌شود:

• برداشت گل

ابتدا مردم قمصر اول صبح، زمانی که غنچه گل‌ها هنوز بسته است، سراغ چیدن گل‌ها می‌روند. 

• عطرگیری

در این مرحله گل‌های برداشتی را به کارگاه‌های گلاب‌گیری می‌برند و در دیگ‌های مخصوص با حرارت ملایم می‌پزند.

• بخارگیری

بعد از اینکه دیگ حاوی گل‌ها به حد کافی گرم شد، بخار گل‌ها از منافذ گلبرگ‌ها خارج می‌شود و به قسمتی به نام سردکن می‌رود.

• جداسازی گلاب

بعد از آنکه بخار گل‌ها سرد شد، حالا وقت آن است که بخار به گلاب تبدیل شود.

• نگهداری و بسته‌بندی

تا اینجا تمام مراحل گلاب‌گیری انجام شده و باید گلاب را در ظروف مناسب بسته‌بندی کرد.

چطور خودمان را به قمصر برسانیم؟

برای رسیدن به قمصر باید به قسمت جنوب کاشان بروید و از کاشان تا این شهر حدود ۳۰ کیلومتر را طی کنید. اگر مبدا شما تهران است، باید ابتدا به سمت اتوبان تهران – قم حرکت کنید و بعد از قم به سمت کاشان بروید.

در قمصر کجا اقامت کنیم؟  

هنگامی که برای بازدید از مراسم گلاب‌گیری به قمصر می‌روید، در همین شهر می‌توانید اقامتی راحت را تجربه کنید. هتل های قمصر با امکاناتی قابل قبول از شما پذیرایی می‌کنند و هزینه اقامت در آن‌ها چندان بالا نیست.

مراسم گلاب گیری نیاسر کاشان

همان طور که در بخش‌های قبل گفتیم، نیاسر یکی از شهرهای برگزارکننده گلاب‌گیری است. از آنجا که گل‌های نیاسر در منطقه‌ای معتدل می‌رویند، بنابراین مراسم گلاب‌گیری این شهر در اردیبهشت انجام می‌شود. اگر می‌خواهید به موقع شاهد مراسم گلاب‌گیری باشید، بهتر است اول صبح خود را به نیاسر برسانید.

چطور خودمان را به نیاسر برسانیم؟

نیاسر در شمال غربی کاشان قرار گرفته و حدود ۳۰ کیلومتر با این شهر فاصله دارد. حدود نیم ساعت تا ۴۵ دقیقه زمان نیاز است تا از کاشان به نیاسر برسید. برای رفتن به نیاسر از تهران باید از جاده قم به سمت نیاسر بروید.

در نیاسر کجا اقامت کنیم؟

اگر زمانی خواستید در نیاسر اقامت کنید، می‌توانید سراغ اقامتگاه‌های بوم‌گردی آن بروید یا یکی از هتل‌های آن مانند هتل سبز نیاسر را انتخاب کنید.

مراحل گلاب گیری کاشان

گلاب گیری کاشان روش و مراحل مخصوص به خودش را دارد تا آن گلاب ناب و خوش‌عطر تهیه شود. در این قسمت با قدم‌به‌قدم مراحل و روش گلاب گیری کاشان آشنا می‌شوید.

تهیه ابزارها و وسایل 

قدم اول برای گلاب‌گیری این است که ابزار آن آماده باشد. در لیست زیر ابزار مورد نیاز برای انجام این کار آمده است.

• دیگ مسی با ظرفیتی بین ۱۲۰ تا ۱۵۰ لیتر
• تغار مسی (درپوش دیگ)
• پارچ دسته‌دار مسی با ظرفیتی حدود ۳۰ تا ۴۰ لیتر
• ۴ نی کوچک توخالی
• حوض آب
• دستگاه

چیدن گل

در فصل بهار بعد از آنکه گل‌های محمدی به اندازه کافی رشد کردند، چیدن آن‌ها شروع می‌شود. این اتفاق معمولا از اواسط اردیبهشت شروع می‌شود و تا اواخر خرداد ادامه پیدا می‌کند. البته اگر هوا گرم باشد، این فرایند زودتر از حد موعد یعنی اواخر فروردین آغاز می‌شود. اگر فرایند چیدن گل‌های محمدی برای شما جذاب است، پیشنهاد می‌کنیم در این بازه زمانی که گفتیم، قبل از طلوع خورشید به تماشای این فرایند بروید.

مراسم مذهبی و آیینی

در زمان گذشته گلاب گیری کاشان با آیین خاصی برگزار می‌شد. برای مثال گلاب را با سردادن صدای آواز و دهل راهی کارگاه‌های گلاب‌گیری می‌کردند. مراسم مذهبی گلاب گیری کاشان به این شکل است که قبل از آنکه گل‌ها را درون دیگ منتقل کنند، ابتدا گل‌ها را سمت رودخانه‌ها می‌برند و دعا می‌خوانند و صلوات می‌فرستند.

فرایند گلاب گیری

در این مرحله گل‌های چیده‌شده به دیگ‌های مسی در کارگاه‌های گلاب‌گیری منتقل می‌شوند و روی اجاق قرار می‌گیرند. بعد از اینکه گل‌ها جوشیدند، بخاری از آن‌ها خارج شده که از لوله‌های دیگ عبور می‌کند و به یک محفظه می‌رسد. این محفظه درون آب سرد قرار دارد و بخار گل‌ها بعد از رسیدن به آن به گلاب تبدیل می‌شوند. روش  گلاب گیری سنتی کاشان، حدود ۴ تا ۷ ساعت طول می‌کشد. در این روش به ازای هر یک کیلوگرم از گل‌های سرخ یا محمدی، یک لیتر آب درون دیگ می‌ریزند. در دیگ مسی را با درپوش مسی می‌بندد و حتی فاصله خالی درپوش و دیگ را با تفاله گل و آرد نان می‌پوشانند تا ذره‌ای از بخار گل‌ها هدر نرود.

فصل گلاب گیری کاشان ۱۴۰۳

فصل گلاب گیری کاشان ۱۴۰۳ مانند سال‌های گذشته، بهار است؛ زمانی که گل‌های محمدی از دل غنچه‌ها بیرون می‌آیند.

تاریخ گلاب گیری کاشان ۱۴۰۳

تاریخ گلاب گیری کاشان در سال ۱۴۰۳ از اواسط اردیبهشت شروع شده و در بعضی از مناطق تا اواخر خرداد طول می‌کشد.

بهترین مکان گلاب گیری کاشان 

از بین تمام مناطق گلاب گیری کاشان، قمصر و نیاسر بهترین مکان گلاب گیری کاشان محسوب می‌شوند.

تصاویر گلاب گیری کاشان

انواع گلاب کاشان

حالا که با فرایند و مراسم گلاب گیری کاشان آشنا شدید، خوب است درباره انواع گلاب کاشان هم شناختی پیدا کنید. به طور کلی در نظر داشته باشید که هر چقدر نسبت گل محمدی به آب بیشتر باشد، کیفیت گلاب بالاتر خواهد بود. معیار سنجش گلاب خالص این است که طعم گس و نسبتا تلخی داشته باشد البته طعم تلخ آن باید به گونه‌ای باشد که مزه آن در دهان باقی نماند. در ادامه با انواع گلاب کاشان آشنا می‌شوید که هر کدام کاربرد متفاوتی دارند.

گلاب سنگین یا درجه یک

گلاب سنگین نوعی از گلاب است که برای تهیه آن حدود ۸۰ لیتر آب با ۳۰ تا ۳۵ کیلوگرم گل محمدی استفاده می‌شود. گلاب سنگین که به آن ممتاز یا درجه یک می‌گویند از کیفیت بالایی برخوردار است.

گلاب سبک یا درجه دو

میزان گلی که برای تهیه گلاب سبک به کار برده می‌شود، نصف میزان گل به کار رفته در گلاب سنگین است، به همین دلیل به این گلاب، سبک می‌گویند. برای تهیه این گلاب ۸۰ لیتر آب را با ۱۰ تا ۲۰ کیلوگرم گل محمدی درون دیگ می‌ریزند و گلاب به دست آمده از آن به مقدار ۴۰ لیتر خواهد بود. گلاب سبک برای مصارف خانگی مناسب است.

گلاب دو آتشه یا دو گل

گلاب دو آتشه که احتمالا اسمش برای شما آشنا باشد، گلابی است که فرایند تقطیر برای تهیه آن دو بار انجام می‌شود و در تولید آن به جای آب از گلاب استفاده می‌شود. گلاب دو آتشه طعم گسی دارد و دارای غلظت بالایی است.

گلاب سه آتشه یا سه گل

گلاب سه آتشه همان‌طور که از نام آن برمی‌آید، حاصل سه بار تقطیر است. برای تهیه این گلاب، از گلاب دو آتشه با گل محمدی استفاده می‌شود. 

گلاب پس آب

گلاب پس آب گلابی رقیق است که عطر و بوی چندان زیادی ندارد چراکه در اثر تقطیر تفاله‌های گل محمدی و آب درست می‌شود. این گلاب با توجه به کیفیت کمتر، قیمت پایین‌تری هم دارد.

گلاب زیر عطری

گلاب زیر عطری، گلابی است که عطر و بوی خوشی دارد و از ۳۰ کیلوگرم گل سرخ به جای ۴۰ لیتر گلاب، ۷ لیتر گلاب تهیه می‌شود.

اقامتی راحت در شهر گل‌وگلاب برای بازدید از جشن گلاب گیری کاشان

اگر دوست دارید جشنواره گلاب گیری کاشان را از نزدیک ببینید و در عین حال از نظر اقامت خود خیالتان راحت باشد، یکی از انواع هتل کاشان را انتخاب کنید. در لیست زیر انواعی از هتل‌ها و اقامتگاه‌های کاشان را براساس بیشترین رضایت‌مندی گلچین کرده‌ایم:

• اقامتگاه سنتی سروا

• اقامتگاه سنتی سپنج

• اقامتگاه سنتی عمارت محمدیه

• هتل گیواک

• هتل عمارت ماندگار

• هتل سرای کاسیان

صحبت پایانی

گلاب گیری کاشان یکی از زیباترین مراسمی است که در اواسط اردیبهشت در این شهر و مناطق اطراف آن برگزار می‌شود. این مراسم شبیه لباس صورتی‌رنگ و خوش‌بویی است که به تن کاشان می‌نشیند. اگر شما تا به حال در چنین مراسمی شرکت نکرده‌اید، بهار امسال را غنیمت بشمارید و خودتان را مهمان گل و گلاب کاشان کنید.

سؤالات متداول