رود فرات کربلا کجاست؟ علت فضیلت آن چیست؟

رود فرات نام یکی از رودهای کربلا است. شاید نام این نهر را در شرح واقعه کربلا شنیده باشید. حادثه کربلا در نزدیکی این نهر اتفاق افتاده و به همین دلیل نام این رود یادآور تشنگی و شهادت امام حسین (ع) و یاران ایشان است. رود فرات کربلا به دلایل گوناگونی از جمله دلایل مذهبی در نظر مردم مقدس شمرده می شود به همین دلیل با حرم امام حسین (ع) به ناگاه یاد رود فرات هم خواهید افتاد. در این مقاله قصد داریم به توضیح درباره این نهر که از جاهای دیدنی کربلا است بپردازیم، برای کسب اطلاعات بیشتر همراه ما باشید.

موقعیت جغرافیایی رود فرات

طول رود فرات معادل ۲۹۰۰ کیلومتر بوده که از ترکیه سرچشمه گرفته و پس از گذشتن از سوریه و عراق به خلیج فارس می ریزد. در واقع رود فرات، شطی است که در غرب کشور عراق قرار دارد و از دو شعبه قره سو و مراد چای که از نزدیکی رود ارس در ارمنستان ترکیه سرچشمه می گیرند، تشکیل شده است. بنابراین اگر برای شما هم سوال پیش آمده که نهر فرات کجاست؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که در غرب کشور عراق قرار دارد.

محل اصلی رودخانه فرات در ۳۵ کیلومتری شهر کربلا قرار دارد و از مزار دو طفلان مسلم عبور می کند، اما عده ای از افراد نهر الحسینیه که در کربلا قرار گرفته را با فرات یا علقمه اشتباه می گیرند. این نهر در شمال کربلا جریان دارد و انشعابی از فرات است اما ربطی به علقمه ندارد. نهر علقمه نیز یکی از انشعاب های فرات بوده که امروزه دیگر اثری از آن باقی نمانده است.

دجله نام یکی دیگر از رودهایی است که به موازات فرات قرار دارد، این دو رود در نزدیکی خلیج فارس به یکدیگر می پیوندند و شط العرب را تشکیل می دهند. در ادامه رود کارون نیز به آن می پیوندد و اروند رود را می سازد که مرز بین ایران و عراق است. دجله و فرات باعث شده اند تا سرزمین حاصلخیزی بین این دو به وجود بیاید که به آن جلگه بین النهرین می گویند. به طور کلی عبور این نهرها از مرکز و غرب عراق باعث حاصلخیزی خاک این مناطق شده و در طول تاریخ تمدن های زیادی در آن رشد کرده است.

رود فرات کربلا بیشتر آب خود را از بارش باران و برف دریافت می کند، ولی با ساختن سد روی این نهر و استفاده از آب آن، حجم آب تا حد زیادی کاهش پیدا کرده است. با این وجود، عرض رود فرات از ۱۵۰ متر تا بیشتر از ۲۰۰۰ متر و عمق رود فرات تقریبا به ۶ الی ۷ متر می رسد. به گونه ای که شنا کردن در نهر فرات غیر ممکن است.

همانطور که گفتیم این رود باعث حاصلخیزی مناطق اطراف و ظهور گونه های گیاهی متنوعی همچون بلوط، درخت پسته، گندم، جو و … شده است. گونه های جانوری متعددی همچون ماهی کپور (قزل آلا دجله)، لاک پشت فراتی (در خطر انقراض)، شغال زرد، روباه قرمز، گرگ خاکستری، پلنگ، شیر و بسیاری از گونه های جانوری که در خطر انقراض هستند، در منطقه محدود به رودخانه های دجله و فرات قرار دارند.

شهر و روستا های اطراف رود فرات کربلا

طولانی تر بودن رود فرات نسبت به دجله و قرار گیری این رود در مسیر های تجاری و قلعه های نظامی، دلیلی برای این بود که آبادی های زیادی در اطراف آن شکل بگیرند. یاقوت حموی، تاریخ نویس عرب زبان معتقد است حضرت نوح نیز بعد طوفان، دستور ساخت اولین بنا را در حاشیه رودخانه فرات در کربلا صادر کرد. رفته رفته جمعیت این آبادی ها در اطراف شط فرات کربلا بیش تر می شد.

ایرانیان تا قبل از ورود اسلام نیز بین النهرین یا میان رودان را به ۱۲ استان تقسیم کرده بودند. نزدیکی نهر فرات با مناطقی از جمله بیابان شام، دریا های مدیترانه، سیاه و خلیج فارس باعث شد که قبیله های و عشایر نشینان زیادی این منطقه را برای سکونت انتخاب کنند. از مهم ترین مناطق اطراف فرات در کربلا می توان به حران، بابل، حله، رقه، هاشمیه، هیت و کربلا اشاره کرد.

واقعه عاشورا و نهر فرات در کربلا

یکی از بزرگترین و غم انگیزترین وقایع در تاریخ اسلام، واقعه روز عاشورا می باشد که در سال ۶۱ هجری اتفاق افتاده است. در این حادثه که مربوط به شهادت امام حسین (ع) و یاران ایشان و همچنین به اسارت درآمدن اهل بیت آن ها بوده است، رود فرات شاهد تمام این نبرد خونین بوده است. دشمنان امام آب را بر اردوگاه ایشان و اطفال بستند چرا که قصد داشتند، امام حسین (ع) را وادار به تسلیم کنند؛ اما امام (ع) هرگز تسلیم آنها نشد. 

حضرت عباس (ع) که تشنگی کودکان و اهل حرم را دیدند برای آوردن آب به سمت رود رهسپار شدند. اما سرانجام در کنار همین نهر علقمه رود فرات در کربلا در جنگی نابرابر دستانشان قطع شد و به شهادت رسیدند. در روایتی که از امام صادق (ع) وجود دارد، می فرمایند: غسل کردن در رود فرات کربلا ثواب بسیاری دارد.

فضیلت فرات

طبق روایات، رود فرات کربلا، رود با فضیلتی است چرا که دو ناودان از بهشت به آن می ریزد. همچنین گفته شده، کودکی که کام دهانش را با آب فرات بردارند، دوستدار اهل بیت خواهد شد. در حدیث دیگری آمده که آب فرات، مهریه حضرت زهرا (س) است.

ابراهیم بن محمد بن جعفر از پدرش نقل می کند، که امام صادق (ع) فرمودند: در سال فتح، آب فرات طغیان کرده و در کوچه های کربلا خواهد ریخت. (طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، ۱۹۶۷م).

خشک شدن رود فرات

کشور عراق با بحران کم آبی روبرو است به گونه ای که پیش بینی می شود در سالیان آینده دو رود دجله و فرات خشک می شوند. کم آبی می تواند دلایل گوناگونی همچون ساخت سدهای مختلف، تغییرات اقلیمی و کاهش بارندگی داشته باشد. به گونه ای که با وجود بحران آب در عراق پیش بینی شده تا سال های ۲۰۴۰ کربلا آب فرات و دجله نخواهد داشت. احداث سد ها تاثیر منفی در آب ورودی به رودخانه داشته و به همین دلیل باعث خشک شدن آن می شود. همچنین بارندگی ها در کشور عراق از یک سوم میانگین سال های قبل کمتر شده و همین زنگ خطری برای کربلا و رود فرات محسوب می شود.

رود فرات به کجا می ریزد؟

اگر بخواهیم بگوییم که سرچشمه رود فرات کجاست؟ باید به کوه های مناطق آناتولی در ترکیه اشاره کنیم. بعد از شروع مسیر خود از این منطقه، از سوریه و عراق نیز عبور می کند. در نهایت نهر فرات به دجله پیوسته که شط العرب یا اروندرود نامیده می شود. در آخر، این مسیر به خلیج فارس می رسد و ممکن است برای خیلی از گردشگران سوالی ایجاد شود که رود فرات چند کیلومتر است که تقریبا ۲۹۰۰ کیلومتر است.

دیدنی های نزدیک

هر چند که حجم آب رود فرات نسبت به گذشته کاهش پیدا کرده است اما هنوز هم زیبایی خاص خودش را دارد. از جمله جاذبه های اطراف این رود می توان به پارک هیت نوریاس، پارک کوه سنگی , دروازه ایشتار، آرامگاه مقدس فاطمه بنت الحسن، ساحل خون دریاچه حبانیه اشاره کرد.

هتل های نزدیک

یکی از مهم ترین نکاتی که در هر مسافرت باید به آن توجه کنید؛ محل اقامت و هتلی است که انتخاب می کنید. شهر کربلا و نجف به دلیل وجود حرم امامان هر ساله میزبان زائران زیادی هستند. بنابراین هتل های بسیاری در این شهرها ساخته شده است. از جمله هتل های کربلا نسبتا نزدیک به رود فرات کربلا می توان به هتل تایوان، هتل توریستی آبیار و هتل قصر الواها اشاره کرد.

سؤالات متداول