حمام شیخ بهایی اصفهان حمامی که با یک شمع گرم می شد!

سفر به اصفهان همیشه یکی از جذاب‌ترین سفرها برای گردشگران داخلی و خارجی محسوب می‌شود زیرا این شهر مملو از آثار تاریخی و جاذبه‌های گردشگری منحصر بفرد است. یکی از خاص‌ترین بناهای تاریخی نصف جهان حمام شیخ بهایی می‌باشد که به خاطر راز گرم شدنش، از شهرت بسیاری برخوردار است. این عمارت دوران صفوی یکی از منحصربفردترین حمام‌های تاریخ ایران به شمار می‌رود که ویژگی متفاوتی نسبت به سایر حمام‌ها دارد.

اگر شما هم علاقمند به بازدید از حمام شیخ بهایی اصفهان هستید و دوست دارید راز این بنای تاریخی اسرارآمیز را بدانید، پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مقاله همراه اقامت ۲۴ باشید تا یکی دیگر از جاهای دیدنی اصفهان را به شما عزیزان معرفی کنیم.

معرفی حمام شیخ بهایی اصفهان

حمام‌های ایرانی همیشه جزو آثار تاریخی مهم و باارزش کشورمان محسوب می‌شوند که از معماری متفاوتی در دوران‌های مختلف برخوردار بوده‌اند. هر کدام از این حمام‌ها ویژگی‌های مخصوص به خود را دارند و از لحاظ تاریخی و معماری نشان دهنده هنر غنی مردمان گذشته می‌باشند. حمام شیخ بهایی اصفهان به عنوان یکی از بناهای به یادگار مانده از دوران صفویه جزو آثار تاریخی پربازدیدی است که گردشگران زیادی را به خود جذب می‌نماید.

این حمام از سیستم گرمایشی منحصربفردی برخوردار است که با وجود تلاش محققان هنوز هم به طور قطع کسی متوجه راز آن نشده است و فقط چندین حدس و گمان وجود دارد. حمام شیخ بهایی همانند سایر حمام‌های تاریخی محیط خود و آب را گرم نمی‌کند و از سیستم مخصوصی برخوردار است که همین امر آن را جزو آثار معماری جالب توجه اصفهان قرار داده است. این حمام زیبا و مشهور توسط یکی از بزرگترین علما و دانشمندان عصر صفویه به نام شیخ بهایی و به دستور شاه عباس اول ساخته شده است. آثار و بناهای ارزشمند دیگری نیز در اصفهان توسط این دانشمند طراحی و ساخته شده‌اند که در نوع خود بی نظیر می‌باشند.

راز حمام شیخ بهایی اصفهان

دلیل خاص بودن و یا همان راز حمام شیخ بهایی مربوط به سیستم گرمایشی آن است. گرم شدن محیط و آب این حمام منحصر بفرد فقط توسط یک شعله صورت می‌گرفته است. متفاوت بودن سیستم معماری، آتش دان و مخزن این حمام باعث شده است با استفاده از یک شعله به بهترین نحو ممکن گرم شود. البته طی سالیان مختلف و در اثر تحقیقات مختلف آسیب‌هایی به این حمام وارد آمد و آن شعله معروف خاموش شد.

تحقیقات زیادی برای پی بردن به چگونگی گرم شدن حمام شیخ بهایی اصفهان صورت گرفت. البته نتایج بدست آمده هنوز به قطعیت نرسیده‌اند. وجود یک سیستم لوله کشی سفالی در زیر بنا که حدفاصل حمام و آبریزگاه مسجد جامع واقع شده، منجر به کشفیات جدیدی درباره این حمام تاریخی شد.

گرم شدن حمام شیخ بهایی با استفاده از فاضلاب

مکش طبیعی گاز متان و اکسیدهای گوگردی و هدایت آنها به مشعل خزینه و سوختن به عنوان منبع گرما، مهمترین نتیجه‌ای است که از تحقیقات مختلف بدست آمده است. منبع تولید این گازها دقیقا مشخص نیست اما براساس نظریه‌های مختلف دو امکان وجود دارد. طبق نظریه اول گازهای مورد نیاز برای سوختن در خزینه حمام، مستقیما از مواد زائد دفع شده در خود حمام تامین می‌شد. این روش به نوعی تولید گاز از طریق فاضلاب است که امروزه به نام بیوگاز شهرت دارد. کشورهای مختلف از این سیستم پیشرفته برای تهیه سوخت استفاده می‌کنند.

گرم شدن حمام شیخ بهایی با استفاده از روغن عصارخانه

نظریه دوم مبنی بر این است که سوخت مورد نیاز جهت گرم کردن حمام، از عصارخانه مجاور تامین می‌شده است. عصارخانه به عنوان محلی برای تهیه روغن از دانه‌های گیاهی شناخته می‌شود که در زمان صفویه در مجاورت حمام قرار داشته است.  برخی از محققان معتقدند روغن‌های این عصارخانه به عنوان منبع سوخت خزینه حمام شیخ بهایی اصفهان مورد استفاده قرار می‌گرفتند.

گرم شدن حمام شیخ بهایی با استفاده از طلا

یکی دیگر از نظریات درباره سیستم گرمایشی حمام تاریخی شیخ بهایی متعلق به مخترعی مشهدی است. در دهه‌های اخیر تحقیقات مختلفی بر روی این حمام صورت گرفت. یکی از مخترعان با استفاده از شبیه سازی حمام نظریه جالبی را ارئه داد. این مخترع اعلام نمود که مخزن آب گرمابه شیخ بهایی از جنس طلا است. طلا می‌تواند به عنوان رساناترین فلز، با کمترین حرارت و انرژی، گرمای لازم را تامین کند. البته به خاطر جلوگیری از مشکلات مختلف مانند سرقت منبع حمام، این نظریه و تئوری به طور قطعی تایید نشد.

معماری حمام شیخ بهایی اصفهان

حمام شیخ بهایی به جز سیستم گرمای منحصر بفرد، دارای ویژگی‌های معماری دیگری نیز می‌باشد. این ویژگی‌ها و بخش‌های مختلف در اکثر حمام‌های تاریخی ایرانی مشترک است. حمام شیخ بهایی دارای دو سربینه یا همان رختکن بزرگ می‌باشد که یکی متعلق به مردان و دیگری متعلق به زنان بوده است. همچنین تعدادی خزینه، استخر، حوضچه، گرمخانه و آب انبار نیز در گرمابه شیخ بهایی وجود دارند.

نشانه‌های معماری عصر صفویه در قسمت‌های مختلف این حمام قابل مشاهده هستند. سقف گنبدی، تزئینات سقف و دیوارها و استفاده از کاشی‌های رنگی باعث زیبایی حمام شیخ بهایی شده‌اند.

آدرس حمام شیخ بهایی اصفهان

این حمام تاریخی در خیابان عبدالرزاق اصفهان و در مجاورت مسجد جامع و بازار کهنه قرار دارد. به دلیل واقع شدن در مرکز شهر، دسترسی به حمام شیخ بهایی راحت است و می‌توان از وسایل نقلیه عمومی و یا خودرو شخصی استفاده نمود.

هتل های نزدیک به حمام شیخ بهایی اصفهان

اصفهان به عنوان یکی از توریستی‌ترین شهرهای ایران دارای هتل‌ها و مراکز اقامتی متعددی است که از درجات و کیفیت‌های متفاوتی برخوردارند. اکثر  هتل های اصفهان در نزدیکی جاذبه های گردشگری نصف جهان واقع شده اند و می توانید با اقامت در آنها دسترسی راحتی به اماکن دیدنی، آثار تاریخی و مراکز مهم شهر داشته باشید.

از بهترین هتل های نزدیک به حمام شیخ بهایی اصفهان می توان به هتل سه ستاره سپاهان، هتل سه ستاره آزادی، هتل د وستاره طوطیا، هتل دو ستاره صبا و هتل چهار ستاره آوین اشاره نمود.