آیین های محلی اورامان؛ از مراسم پیر شالیار تا دفنوازیهای عرفانی
اورامان یا هورامان، فقط یک مقصد گردشگری با معماری پلکانی و طبیعت بکر نیست؛ این منطقه در دل کوههای زاگرس، گنجینهای از آیینها، باورها و سبک زندگی مردم کرد را در خود حفظ کرده است. آیین های اورامان هنوز هم با همان لباسهای محلی، موسیقی سنتی، غذاهای بومی و مشارکت جمعی برگزار میشوند و همین موضوع، آنها را خاص و تماشایی کرده است. در این مقاله از مجله گردشگری اقامت۲۴، با معروفترین آیین های محلی اورامان آشنا میشوید.
فهرست این مطلب
مراسم پیر شالیار
مهمترین و شناختهشدهترین آیین اورامان، مراسم پیرشالیار است که هر سال در اواسط زمستان در روستای اورامان تخت به یاد یکی از افراد مورد احترام مردم برگزار میشود. در این مراسم، مردان و زنان محلی با لباسهای کردی مانند چوخه، رانک، شال و کلاههای پشمی حضور پیدا میکنند. دفنوازی، گفتن ذکرهای جمعی و قربانی کردن دام از بخشهای اصلی این آیین است. در این مراسم، گوشت قربانی بین مردم تقسیم میشود و زنان روستا، غذاهای محلی مانند هلوشین (آش سنتی اورامان) را به صورت گروهی میپزند. این مراسم بیش از هر چیز، نماد همدلی و پیوند معنوی مردم با باورهایشان است.
بخش دیگری از آیینهای مربوط به پیرشالیار، عروسی پیرشالیار است که حالوهوایی شادتر دارد. در این مراسم، موسیقی محلی، دفنوازی و رقصهای جمعی کردی، فضای روستا را پر میکند. پوشش رنگارنگ زنان با لباسهای بلند، جلیقههای سوزندوزی و روسریهای سنتی، جلوهای خاص به این مراسم میدهد. غذاهای نذری، نان محلی و خوراکهای سنتی بین مردم و مهمانان تقسیم میشود تا هیچکس در این جشن جمعی، تنها نباشد. یکی از رسمهای مهم در عروسی پیرشالیار، آیین «کوتهکوته» است. در این رسم، خانوادهها به دیدار هم میروند و هدیه میدهند. این کار نمادی از مهربانی، مشارکت و حفظ پیوندهای اجتماعی است.
آیین کومسای
آیین کومسای در فصل بهار و کنار آرامگاه پیرشالیار برگزار میشود. در این مراسم، مردم با لباس محلی گرد هم میآیند، دف مینوازند و سنگی بزرگ را میشکنند. هر فرد تکهای از این سنگ را به عنوان نماد برکت و خوشیمنی با خود میبرد. پس از پایان مراسم، دورهمیهای خانوادگی شکل میگیرد و غذاهای ساده اما محلی مانند نان تنوری، لبنیات تازه و آشهای سنتی سرو میشود که نشاندهنده سبک زندگی ساده و وابسته به طبیعت مردم اورامان است.
دفنوازی و موسیقی روحبخش کردستان
در بیشتر آیینهای اورامان، دفنوازی و موسیقی محلی نقش مهمی دارد. موسیقی و رقصهای گروهی مردم اورامان نوعی ابراز شادی، همبستگی و دعا برای سلامتی و برکت است که فضای مراسم را پرانرژی و معنوی میکند.
در اورامان کجا اقامت کنیم؟
برای اقامت در اورامان باید سراغ خانهها و اقامتگاههای سنتی بروید که هزینهای اقتصادی دارند. البته اگر دنبال اقامتی راحت هستید، پیشنهاد رزرو هتل های اورامان است که امکانات رفاهی مناسبی دارند.
صحبت پایانی
آیین های محلی اورامان، جلوهای از فرهنگ کهن، همبستگی اجتماعی و معنویت عمیق مردم این منطقه است. از مراسم عرفانی پیرشالیار گرفته تا جشن کومسای و رسم کوتهکوته، همه نشاندهنده پیوندی است که سالها میان مردم، طبیعت و باورهایشان شکل گرفته است. این آیینها نه فقط میراث معنوی، بلکه شکل زندهای از تاریخ اقوام کردستان هستند که هر سال با شور و احترام برگزار میشوند.
سوالات متداول
معروفترین آیین اورامان چیست؟
مراسم پیر شالیار.
چه زمانی میتوان آیین های اورامان را تماشا کرد؟
اواسط زمستان، اردیبهشت و عید نوروز.
مراسم پیر شالیار چیست؟
مراسم پیر شالیار یکی از قدیمیترین آیینهای عرفانی و مذهبی منطقه اورامان است که هر سال در روستای اورامان تخت برگزار میشود. این آیین به یاد پیر شالیار، شخصیت عرفانی و مورد احترام مردم منطقه، اجرا میشود و شامل دفنوازی، دعا، قربانیکردن دام نذری، پخت غذای سنتی و گردهمایی مردم است.
