مسجد شاه مشهد مسجدی به نام هفتاد و دو تن

مسجد شاه یا مسجد هفتاد و دو تن مشهد یکی از جاذبه‌های تاریخی و مهم این شهر محسوب می‌شود. مشهد مقدس به عنوان یکی از مهمترین مقاصد توریستی کشور علاوه بر حرم مطهر امام رضا (ع) از جاذبه‌های گردشگری دیگری نیز برخوردار است. در مهمترین شهر مذهبی ایران مساجد تاریخی و اماکن تاریخی بسیار زیبایی وجود دارد که مسجد شاه نمونه‌ای از آنها است. این مکان که در نزدیکی حرم قرار دارد، در ابتدا مقبره امیر غیاث الدین ملکشاه بوده و سپس تغییر کاربردی داده و به مسجد هفتاد و دو تن تبدیل شده است.

اگر قصد سفر به مشهد را دارید، پیشنهاد می کنیم در کنار بازدید از جاهای دیدنی مشهد این مسجد را هم فراموش نکنید. با اقامت ۲۴ همراه باشید تا بیشتر با این بنای تاریخی و ارزشمند آشنا شوید. در این مقاله قصد داریم به بررسی کامل و جامع مسجد شاه یا مسجد هفتاد و دو تن مشهد بپردازیم.

معرفی مسجد شاه مشهد

مسجد شاه مشهد که با نام مسجد ۷۲ تن نیز شناخته می‌شود، یکی از بناهای مربوط به دوره میرزا شاهرخ است. این مسجد که در قرن هشتم هجری ساخته شده است، ابتدا مقبره و محل دفن امیر غیاث الدین ملکشاه، از امرای مشهور دربار تیمور گورکانی بود. به مرور زمان این بنا که دارای گنبدی دو پوش و مناره و ایوان می‌باشد، تبدیل به مسجد شد. مسجد شاه دارای معماری زیبایی است و ویژگی‌های منحصربفردی دارد. از معماری و تزئینات هنرمندانه‌ای در ساخت این مسجد تاریخی استفاده شده که به خوبی نشان دهنده هنر ایرانی-اسلامی می‌باشند. مسجد هفتاد و دو تن مشهد در سال ۱۳۱۱ با شماره ۱۸۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مسجد شاه مشهد کجاست؟

مسجد شاه یا مسجد هفتاد و دو تن مشهد در نزدیکی حرم مطهر رضوی و در خیابان خسروی قرار دارد. برای دسترسی به این بنای تاریخی که در منطقه ثامن یا منطقه ۱۳ مشهد واقع شده است، می‌توانید از خودرو شخصی و یا وسایل حمل و نقل عمومی مانند مترو، اتوبوس و تاکسی استفاده کنید. اگر قصد بازدید از مسجد شاه مشهد با خودرو شخصی را دارید باید خود را به میدان بیت المقدس (فلکه آب) رسانده و سپس وارد خیابان خسروی شوید. می‌توانید از پارکینگ‌های حرم مطهر رضوی و یا پارکینگ‌های خصوصی در این خیابان استفاده کنید.

پس از پارک کردن ماشین باید مسیر کوتاهی را تا محله سرشور پیاده روی نموده تا مسجد شاه را در ابتدای بازار بزرگ مشاهده کنید. در صورت استفاده از اتوبوس باید خود را با اتوبوس‌های تندرو و یا دیگر خطوط اتوبوسرانی به میدان بیت المقدس برسانید و از آنجا ادامه مسیر را تا مسجد هفتاد و دو تن پیاده روی کنید. نزدیکترین ایستگاه مترو به مسجد شاه مشهد نیز ایستگاه بسیج نام دارد. پس از پیاده شدن در این ایستگاه می‌توانید از تاکسی‌ها و یا اتوبوس‌های شهری استفاده نموده و خود را به میدان بیت المقدس برسانید و سپس پیاده در خیابان خسروی ادامه مسیر دهید تا به مسجد برسید.

آدرس مسجد شاه (۷۲ تن): نزدیکی حرم مطهر رضوی، خیابان خسروی نو، ابتدای بازار سرشور

معماری مسجد شاه مشهد

مسجد شاه یا مسجد هفتاد و دو تن مشهد بنایی با وسعت ۶۶۰ متر مربع می‌باشد. در این مسجد مناره ها، غرفه‌ها و ایوانی بسیار زیبا مشاهده می‌شود که برای تزئینات آنها از کاشی‌های معرق نفیسی استفاده شده است. این کاشی‌ها که البته امروزه بیشتر آنها از بین رفته‌اند، بهترین نمونه رنگ و لعاب کاشی‌های دوره تیموری و صفوی محسوب می‌شوند.

ایوان مسجد شاه مشهد از نظر معماری و تزئینات بهترین و زیباترین بخش این بنای تاریخی به شمار می‌رود که اوج هنر معماران گذشته را به نمایش گذاشته است. ازاره مسجد هفتاد و دو تن مشهد کلا از سنگ بوده و ارتفاع آن در نمای جلو مقبره ۱۵ سانتی متر است. ایوان این مسجد نیز از دیگر زیبایی های آن به شمار می‌رود که در آن نام معمار (احمد بن شمس الدین محمد تبریزی) نیز نوشته شده است. در بالای نام معمار نیز کتیبه‌ای کاشی کاری شده وجود دارد که بیشتر آن از بین رفته و تنها قسمتی از آن باقی مانده است. سمت چپ کتیبه بخشی از عبارت کتیبه در زمینه کاشی لاجوردی و با خط ثلث برجای مانده که نوشته شده « لل الامیر ملکشاه اعرج اللّه معارج دولته فی سنه خمس و خمسین و ثمانماه الهجریه».

بقعه مسجد شاه مشهد

بقعه مسجد هفتاد و دو تن مشهد مربوط به سال ۱۱۵۵ هجری قمری می‌باشد و به نظر می‌رسد از محل دیگری به این مکان منتقل شده است. ازاره مقبره با ارتفاع ۴۵ متر دارای تزئیناتی با کاشی مسدس سبز سیر شفاف بوده که در میان هر مسدس نقشی با زر طراحی و نام علی سه بار بر آن تکرار شده است. بالای این ازاره کتیبه‌ای زیبا با کاشی کاری نفیس و خط ثلث چشم نوازی وجود دارد که از شاهکارهای هنری دوره تیموری محسوب می‌شود.

گنبد و سرداب مسجد شاه مشهد

گنبد این بنای تاریخی ارتفاعی در حدود ۴۰ متر دارد و کاشی فیروزه‌ای تزئینی بسیار زیبا برای آن است. در ساقه این گنبد زیبا جمله «البقا الله» با خط کوفی درشت به شکل هنرمندانه‌ای تکرار شده است. در سال‌های اخیر در زیر این گنبد سردابی کشف شده که قبری در آن مشاهده می‌شود. محققان و کارشناسان احتمال بسیار می‌دهند که این قبر مربوط به امیر غیاث الدین ملکشاه است.

مناره های مسجد شاه مشهد

در طرفین بنای بقعه امیر ملک شاه در مسجد تاریخی هفتاد و دو تن مشهد دو مناره بلند وجود دارد که بخشی از آنها تخریب شده است. ارتفاع فعلی مناره شمالی ۲۰ متر و ارتفاع مناره جنوبی ۴۰ متر می‌باشد. بالای این مناره‌های زیبا کتیبه‌ای بزرگ با آیات قرآنی و همچنین ترنج‌هایی با احادیث پیامبر و اسماالله به چشم می‌خورد. این مناره‌های آجری با تزئینات کاشی کاری بسیار چشم نواز و هنرمندانه‌ای است.

دیدنی های نزدیک مسجد شاه مشهد

شما می‌توانید در سفر خود علاوه بر بازدید از مسجد هفتاد و دو تن مشهد از دیگر جاذبه‌هایی که در نزدیکی این بنای تاریخی قرار دارند نیز بازدید کنید.

موزه مردم شناسی (حمام مهدی قلی بیگ)

از مهمترین اماکن دیدنی نزدیک مسجد ۷۲ تن می‌توان به موزه مردم شناسی مشهد اشاره نمود. این موزه بسیار زیبا در حمامی تاریخی به نام حمام مهدی قلی بیگ قرار دارد. حمام مهدی قلی بیگ که به حمام شاه نیز شهرت دارد از معماری خارق العاده و تزئینات چشم نوازی برخوردار است که شکوه و جلال هنر معماری اصیل ایرانی-اسلامی را به نمایش می‌گذارند.

شما می‌توانید در این موزه علاوه بر معماری بی نظیر آن از اشیا و آثار ارزشمند قدیمی مانند وسایل استحمام، وسایل آرایش، سماور و قوه جوش و پوشاک و منسوجات مردم محلی منطقه بازدید کنید. حمام مهدی قلی بیگ از قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین حمام‌های مشهد و ایران محسوب می‌شود که متعلق به دوران صفویه است.

مسجد گوهرشاد

یکی دیگر از مساجد تاریخی و بناهای ارزشمند نزدیک به مسجد ۷۲ تن مشهد مسجد زیبای گوهرشاد است که در حرم مطهر رضوی قرار دارد. این مسجد در دوره تیموری به دستور گوهرشاد بانو همسر شاهرخ تیموری ساخته شد. مسجد گوهرشاد به دلیل معماری بی نظیر و ظرافت و زیبایی کاشی کاری و خط و اسلوب جزو جاذبه‌های تاریخی و اماکن دیدنی مهم مشهد محسوب می‌شود.

آرامگاه نادرشاه افشار

آرامگاه نادر شاه افشار نیز یکی دیگر از جاذبه‌های دیدنی نزدیک به مسجد هفتاد و دو تن مشهد است. این آرامگاه در چهارراه شهدا مشهد و در فاصله کمی از مسجد شاه قرار دارد. موزه نادری که در این آرامگاه یکی از مهمترین موزه‌ های مشهد به شمار می‌رود که در آن اشیا و آثار بسیار زیبا و با ارزشی در معرض نمایش قرار گرفته‌اند.

از دیگر جاهای دیدنی نزدیک به مسجد شاه یا مسجد هفتاد و دو تن مشهد می توان به خانه ملک، موزه قرآن، خانه تاریخی توکلی، آرامگاه کلنل محمدتقی خان پسیان، آرامگاه پیر پالان دوز و آرامگاه شیخ بهایی اشاره کرد.

هتل های نزدیک به مسجد شاه مشهد

مسجد شاه یا مسجد هفتاد و دو تن مشهد در نزدیکی حرم مطهر قرار دارد. از این رو بسیاری از هتل‌ های نزدیک حرم در نزدیکی آن وجود دارند. در سفر به مشهد با اقامت در نزدیکی حرم مطهر رضوی میتوانید علاوه بر زیارتی راحت از دسترسی خوبی به مسجد شاه نیز برخوردار باشید. بنابراین می‌توانید هتل‌های نور، بشری، هانی پارس، صابر، رضویه، آپادانا، اترک، جواد و هتل الماس را انتخاب نمایید. این هتل‌ها از امکانات و خدمات مناسبی برخوردارند و می‌توانند اقامتی راحت و سفری خاطره انگیز برایتان فراهم کنند.

سؤالات متداول

مسجد شاه یا ۷۲ تن مشهد کجاست؟

نزدیکی حرم مطهر رضوی، خیابان خسروی نو، ابتدای بازار سرشور

مسجد شاه مشهد چه نام دارد؟

نام دیگر این مسجد هفتاد و دو تن (۷۲ تن) است.

مسجد شاه چه ساعت و روزهایی باز است؟

امکان بازدید از این مسجد همه روزه و در ساعات مختلف شبانه روز امکان پذیر است.