انگورستان ملک التجار از زیباترین خانه های تاریخی اصفهان

انگورستان ملک یا به طور دقیق انگورستان ملک التجار یکی از زیباترین خانه های تاریخی اصفهان است. این ‏عمارت بسیار زیبا با وجود داستان های تاریخی، زیبایی چشم نواز و کاربردهای مختلفی که در طول تاریخ و در ‏زمان کنونی پیدا کرده، اما باز هم کمتر کسی در مورد آن اطلاع دارد. با اینکه انگورستان ملک نیاز به تعمیر دارد ‏اما هنوز هم زیبایی های خود را حفظ کرده است. در ادامه بیشتر با این خانه تاریخی بسیار زیبا برای اصفهان ‏گردی و بازدید از جاهای دیدنی اصفهان آشنا خواهید شد.‏

تاریخچه انگورستان ملک

انگورستان ملک از معدود کاخ ها و عمارت هایی بودند که از دست ظلم و ستم ها و تخریب گری های ظل ‏السلطان در امان ماند. ظل السلطان فرزند بزرگ ناصرالدین شاه بود که با وجود بزرگتر بودن نسبت به مظفرالدین ‏شاه مالک تاج و تخت پدر نشد چرا که مادر او قاجاری نبود.‏
بد نیست بدانید که نقشه انگورستان ملک در ابتدا عمارتی به مساحت ۷۰۰۰ متر را نشان می دهد. متأسفانه در ‏طول زمان، به بهانه گسترده ساختن خیابان ملک در سال ۱۳۳۳، ۳۰۰۰ متر آن از بین رفت. بنابراین به یک ‏عمارت تبدیل گشت. اما صاحب و سازنده این عمارت بسیار زیبا کیست؟ درباره انگورستان ملک و تاریخ آن هنوز ‏توافق نظر وجود ندارد. برخی عقیده دارند جد استاد گرامی الهی قمشه ای – حاج ملک – بوده که طبق وصیت ‏او این عمارت را وقف کرده است.‏

برخی دیگر عقیده دارند که از این باغ برای مالیات گرفتن از مردم استفاده می کرده اند. دسته سوم هم ‏معتقدند هر دو این موارد درست است و تنها در زمان های جداگانه رخ داده اند. بنابراین نام انگورستان ملک ‏التجار را از حاج محمد ابراهیم خان ملقب به ملک التجار گرفته اند. این فرد در زمان ناصرالدین شاه مسئولیت ‏امور مالی و خراج اصفهان را عهده دار بوده است. طبق اسناد و مدارک، این عمارت بسیار زیبا پس از ساخت، ‏محل برگزاری جشن عروسی خانواده هایی بوده که بضاعت مالی کمی داشته اند. این کار حتی پس از مرگ ملک ‏التجار هم انجام می گرفت اما بعد از انقلاب متوقف گردید. اکنون مکانی برای عزاداری است. ضمنا بد نیست ‏بدانید که مورخین حدس می زنند معمار هنرمند و استاد به تمام معنای انگورستان ملک، استاد حسین چی بوده ‏هر چند اطلاعات خاصی وجود ندارد.‏

معماری انگورستان ملک

طبق پلان انگورستان ملک، بخش های این باغ عمارت خارق العاده شامل حیاط بیرونی و اندرونی، شاه نشین ‏های تابستانه و زمستانه، حوض خانه، اتاق زهرا خانم، زیرزمین، سفره خانه، آرامگاه و غیره هستند. اگر به تمامی ‏این بخش ها با دقت نگاه کنید، گچبری، آینه کاری و کاشی کاری، در همه آنها مشترک است. ستون ها نیز از ‏پایین تزیینات بسیار زیبایی دارند. بخش مختلف معماری و پلان انگورستان ملک تجار به شرح زیر هستند:‏

حیاط اندرونی

حیاط اندرونی با حوض بزرگ و باغچه پر از درختان چنار و توت، هوای کل خانه را خنک می کردند. بعدها حیاط ‏این عمارت توسط ملک التجار تغییراتی کرد و سرپوشیده شد تا آمادگی برگزاری مراسمات جشن و عروسی را ‏پیدا کند. طبقه بالا معروف به مهتابی یا غلام گرده مخصوص نشستن خانم ها بود. ‏
سقف حیاط اندرونی انگورستان ملک را از چوب و با تزیینات معروف به لمبه کوبی ساخته اند. اطراف این بخش ‏هم مزین به اشعار محتشم کاشانی (باز این چه شورش است…) نوشته اند که کاربری کنونی آن، حسینیه، را ‏نشان می دهد. سرستون های حیاط اندرونی با مقرنس کاری که نماد شایسته سی و سه پل هستند، خودنمایی ‏می کند. حتی از رنگ سبز – آبی به عنوان نماد زاینده رود استفاده کرده اند. به چراغ های جلوی درب، لنترن ‏می گویند که از روغن برای روشن کردن فیتیله کمک می گرفتند.‏

شاه نشین زمستانه معروف به آرامگاه

شاه نشین زمستانه انگورستان ملک را در بخش شمالی به شکل اتاق پنج دری طراحی کرده اند. دلیل این کار ‏این است که اصفهان منطقه ای کویری است و موقعیت شمالی اتاق کمک می کرد تا در فصل زمستان با نورگیری ‏عالی، گرمای خوبی پیدا کند. با تزیینات فوق العاده زیبای آن متوجه می شویم که مخصوص پذیرایی از مهمانان ‏ملک التجار هم بوده است.‏

شاه نشین تابستانه یا تالار

شاه نشین تابستانه خانه انگورستان ملک در وسط باغ با ارسی های بسیار زیبا قرار گرفته است. ارسی به پنجره ‏های مزین به گره چینی می گویند که عمدتا پنجره هایی با شیشه های رنگی دارد. ارسی ها با پنجره های رنگی ‏خود در یادآور فصل های مختلف سال، تعدیل کننده نور و مخفی ماندن فضای داخلی از سمت بیرون هستند. این ‏نوع پنجره ها به شکل عمودی باز و بسته می شوند و رنگی بودن آنها، حشرات مزاحم را دفع می کند.‏
در حیاط انگورستان ملک ۴ اتاق می بینیم که در گوشه بالا قرار دارند. به این اتاق ها گوشواره می گویند. دو اتاق ‏دیگر هم به اتاق عروس و داماد معروف بودند. در شاه نشین تابستانه میز و صندلی های مختلف برای افراد پایین ‏رتبه و عالی رتبه قرار دارند. میز و صندلی ها فرانسوی هستند و لوسترها هم اصالت ایتالیایی دارند که مزین به ‏آرم شیر و خورشید هستند.‏

شاه نشین تابستانه انگورستان ملک را با دو مانع چوبی به دو قسمت، برای پذیرایی از دو گروه از مردم تقسیم ‏کرده اند. ضمنا خدمه با ورود به این موانع چوبی در ذهن خود یادآوری می کردند که باید به مهمانان تعظیم ‏کنند.‏

اتاق زهرا خانم

زهرا خانم دختر ملک التجار بوده که پس از ازدواج ناموفق با پسر عموی خود در این اتاق زندگی می کند. در ‏نهایت نیز به قم می رود و به عنوان خادم در حرم حضرت معصومه کار می کند.‏

اتاق بازرسی و نظارت

مشخصه اتاق نظارت انگورستان ملک اصفهان وجود ۴ درب است که هر کدام به بخش های مهمی از خانه راه ‏دارد. اتاق شاه نشین، اتاق غلامان، پس درونی و اتاق اعمال متفرقه به اتاق نظارت متصل بودند.‏

حیاط بیرونی

حیاط بیرونی مخصوص نشستن و صحبت کردن مردان در زمان برگزاری عروسی و جشن های خاص آن زمان ‏بوده است. سبک معماری هم به پیروی از سبک های معروف دوران قاجار است.‏

اتاق پس درونی معروف به حوض خانه‏

این اتاق را به دستور ملک التجار برای پذیرایی از مهمانان مهم ولی غریبه ساخته اند. در واقع ملک التجار با ‏هوشمندی تمام سعی کرده تا هم مکانی متفاوت برای پذیرایی از مهمانان مهم و غریبه فراهم کند و هم برای ‏حفظ حریم خصوصی اهالی خانواده، آنها را از فضای اصلی دور کند.

‏زیرزمین

آخرین بخش در پلان انگورستان ملک، زیرزمین است. حتما می دانید که در گذشته مشابه با دوران کنونی، ‏یخچال نبوده است. بنابراین با مهندسی و هنرمندی تمام، زیرزمین می ساخته اند. زیرزمین ها گردش هوای ‏بسیار خوبی داشته اند و هوای خنک از طریق تونل های دیواری به داخل این فضا راه پیدا می کردند. بنابراین ‏مکانی بسیار مناسب برای نگهداری از غذا و میوه ها بوده بدون اینکه فساد پیدا کنند.‏

انگورستان ملک کجاست؟

شهر انگورستان ملک، اصفهانِ نصف جهان است که با باغ و کاخ های بسیار زیاد ‏‏(حدود ۶۰۰۰ کاخ، باغ و مناطق بکر) بی شباهت به نصف جهان هم نبوده است. برای بازدید از انگورستان ملک ‏در اصفهان باید به محله شیخ یوسف در خیابان ملک بروید. از تاکسی استفاده کنید چون معمولا جای پارک پیدا ‏نمی شود. خیابان انگورستان ملک نزدیک خیابان چهارباغ عباسی هم هست که قدم زنی در آن از تجربه های ‏خاص در اصفهان است.‏
آدرس: خیابان شریف واقفی، خیابان ملک، محله شیخ یوسف

ساعت کاری انگورستان ملک به همراه اطلاعات تماس

بازدید از عمارت بسیار زیبای انگورستان ملک از ساعت ۹ صبح تا ۲ بعد از ظهر امکان پذیر است. توصیه می کنیم ‏حتما نزدیک ظهر به بازدید از این عمارت بپردازید تا عبور نور خورشید از شیشه های رنگ و تماشای این صحنه ‏زیبا را از دست ندهید. قیمت بلیط هم برای گردشگران ایرانی ۵۰۰۰ تومان و برای اتباع خارجی ۲۰ هزار تومان ‏است.‏

شماره تماس انگورستان ملک اصفهان: ۳۲۷۲۲۰۳۳-۰۳۱‏

جاهای دیدنی نزدیک انگورستان ملک التجار اصفهان

جاهای دیدنی اصفهان بی شمار هستند و شما بعد از بازدید هر جاذبه می توانید به بازدید از جاذبه های نزدیک ‏بپردازید. عمارت انگورستان ملک اصفهان نزدیک جاذبه های دیدنی مثل عمارت عالی قاپو، مسجد جامع، میدان ‏نقش جهان، خانه تاریخی مشیرالملک، پل خواجو، چهل ستون، خانه ملاباشی و عمارت هشت بهشت قرار دارد.‏

هتل های نزدیک

از هتل های نزدیک به عمارت ملک التجار می توان، هتل ملک، هتل بوتیک جویبار، هتل سپاهان و هتل زنده ‏رود اشاره کرد. بنابراین می توانید با رزرو هتل های اصفهان از اقامت ۲۴ از بالاترین میزان تخفیف در طول سال ‏استفاده کنید و هم به جاذبه های تاریخی مختلف دسترسی راحتی داشته باشید.‏