۱۵ بهمن، جشن میانه زمستان
جشن میانه زمستان، یکی از جشن های باستانی ایران است. فرهنگ ایران دارای مناسبت ها و جشن های شاد بسیاری است.
در ایران باستان، دقیقا در روز ۱۵ بهمن ماه، جشنی به نام جشن میانه زمستان برگزار می شده که یکی از اعیاد باستانی ایرانیان است. با اقامت ۲۴ همراه باشید تا با این جشن بیشتر آشنا شویم:
فهرست این مطلب
جشن میانه زمستان برای چیست؟
در گذشته اعتقاد بر این بوده است که در میانه زمستان، کمر غول سرما شکسته می شود و به زودی از این سرزمین رخت بر می بندد و می رود و زمین دوباره زنده می شود و شروع به نفس کشیدن می کند. به همین دلیل باید به جشن و پایکوبی پرداخت.
تاریخچه جشن های ایرانیان
جشن میانه زمستان دارای ابعاد گوناگونی بوده است. این جشن به عنوان جشن میانه زمستان گاهنباری شناخته می شو. اما گاهنبار و نقش آن در جشن میانه زمستان چیست؟ گاهنبار یا گاهبار یا گَهَنبار بر اساس مکتوبات اسطوره های زرتشتی و آریایی، ۶ روزی است که خداوند، دنیا را آفرید. در کتاب زند از زرتشت نقل شده که اهورامزدا دنیا را در ۶ گاه آفرید که اول هر گاهی جشنی برگزار می کردند. بنابراین در دین زرتشتی، اهورامزدا آفرینش جهان را در ۶ گاهنبار می آفریند.
گاهنبار از گاه و انبار تشکیل شده است. زرتشتیان در این جشن ها را به ستایش اهورامزدا و سپاسگزاری از نعمت ها می پرداختند. همچنین هر فرد، بخشی از درآمد خود را جهت داد و دهش به بینوایان اختصاص می داد. بنا بر این باور بسیاری از نیکوکاران زرتشتی بخشی از دارایی خود از جمله زمین، باغ، آب و خانه را وقف مراسم گهنبار و بخشش و یاری رسانی به دیگران می کردند.
نکته مهم و جالب جشن میانه زمستان در ۱۵ بهمن ماه این است که این جشن هم مانند تمامی دیگر جشن های باستانی، ریشه در خاطرات و رسوم ایرانیان دارد و همگی حاکی از نوعی احترام و بزرگداشت طبیعت است. جالب ایت بدانید که تا کنون چند تقویم آفتابی باستانی در کشور یافت شده است که کاملاً بر مبنای نظام گاه شماری بر مبنای گاهنباری، یعنی بر پایه محاسبه میانه فصل ها، طراحی شده اند.
- چله تابستان یا چله تموز، جشنی باستانی در تقویم کهن ایران
- جشن ایرانی
- ضیافت آتش در جشن سده
- در تدارک شب نشینی بلند ترین شب سال، شب یلدا
ویژگی های جشن های باستانی ایران
۱- جشن های ایران باستان اغلب در ارتباط با پدیده‌های طبیعی و کیهانی تعیین می شدند. هر کدام از ماه ها و فصل های سال ویژگی های خاص خودشان را داشتند که باعث می شدند روزهایی به عنوان جشن های ملی برگزیده شوند. برای نمونه جشن اردیبهشتگان در روز سوم اردیبهشت برگزار می شد که روزی برای رفتن به آتشکده و دعا کردن برای حاجت ها بود.
۲- می توان گفت همه جشن های باستانی، ماهیتی ملی و ایرانی دارند.
۳- مراسم و مناسبت‌ها در میان ایرانیان معمولا به صورت جشن و شادی بودند. منظور از برگزاری این مناسبت ها، تجدید قوا و مقابله با زشتی ها، تاریکی ها و پلشتی ها بود. به همین دلیل غصه و رنج در مراسم ایرانیان جایی نداشته است. مثلا جشن بمو بزرگ ترین جشن مانویان بوده که در چهارم شهریور ماه از گاهشماری مانوی برگزار می شد و همزمان با کشته شدن مانی بوده است. مانویان برای بزرگداشت مانی، این مناسبت را با سرود و شادی برگزار می کردند.
۴- طبیعت در ایجاد آیین های باستانی ایران نقش اصلی را ایفا می کردند و اکثر از مناسبت های ایرانی با طبیعت مرتبط بوده اند. در هیچ کدام از این جشن ها اثری از خشونت به مخلوقات وجود ندارد. بلکه توجه به طبیعت و پاسداری از محیط زیست و صلح از اصلی ترین ریشه های مناسبت های ایرانی محسوب می شد. برای مثال جشن سال نو و نوروز مردم سری به طبیعت، رودها و چشمه ها می زدند و در آب ها، عطر و گلاب می پاشیدند.
۵- یکی دیگر از مهم ترین ویژگی های فرهنگ باستانی ایران، پیوند آن با آتش است. ایرانیان باستان، آتش را گرامی می داشتند و همیشه آتش، نقشی مهم در جهت تقدیس در مراسم ایرانیان داشته است. مثلا برای جشن شهریورگان مردم در خانه آتش روشن می کردند و دور هم جمع می شدند.
۶- اما ویژگی دیگر مناسبت ها و جشن های ایرانی این است که تولد انسان ها در آن دلیلی برای جشن گرفتن نبود، بلکه آن چه سبب جشن ها بود انجام کاری بزرگ و خاص بود. به عنوان نمونه جشن تیرگان به منظور پاسداشت تیراندازی آرش کمانگیر در سیزدهم تیرماه برگزار می شد.
شما از جشن های باستانی ایران چه می دانید؟ می توانید بعضی را نام ببرید؟
منبع: وبلاگ اقامت ۲۴
