مدرسه خان شیراز
به جراٴت می توان گفت شیراز گل سرسبد شهرهای ایران می باشد که نه تنها با بناهای تاریخی و مساجد و بازارهای زیبا، بلکه بخاطر رشد و تربیت فیلسوفانی مانند ملاصدرا در تمام دنیا شهرت دارد. مدرسه خان شیراز بهترین بهانه برای تربیت شاگردان زیادی توسط فیلسوف نامی ایران بود که امروزه یکی از زیباترین جاذبه های این شهر محسوب میگردد. تاریخچه، معماری و هر آنچه که برای شناخت مدرسه خان لازم است بدانید را در ادامه معرفی خواهیم کرد.
برای گذری کوتاه بر مدرسه خان شیراز در ادامه با وبلاگ اقامت ۲۴ همراه باشید.
مقاله مرتبط : “معرفی دروازه قرآن شیراز”
مقاله مرتبط : “خانه زینت الملوک شیراز”
فهرست این مطلب
معرفی مدرسه خان شیراز
بنای تاریخی و باشکوهی که امروز به عنوان مدرسه خان در شیراز شهرت دارد، یکی از یادگارهای به جای مانده از دوران حکومت شاه عباس صفوی می باشد که تا امروز تاریخ پر از فراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است. الله وردی خان که یکی از سرداران بزرگ شاه عباس صفوی محسوب میگردید، در واقع یکی از اسرای جنگی ایران و گرجستان بود که بعد از مسلمان شدن و پیوستن به دربار، نام و آوازه ی زیادی بدست آورده بود.
از آنجا که الله وردی خان به تحصیل اهمیت زیادی می داد، ساخت بنایی به عنوان مدرسه را شروع کرد و تمام هزینه ی ساخت آن را خودش پرداخت نمود. این مدرسه با دعوت ملاصدرا به آن، دانشگاهی بی مانند شد که علوم زیادی در آن تدریس میشد. از سال ۱۰۲۴ هجری قمری که این بنا ساخته شد تا امروز افراد زیادی در آن به تحصیل پرداخته اند و در حال حاضر به عنوان حوزه علمیه شیراز مورد استفاده قرار گرفته است.
بخش های مختلف مدرسه خان شیراز
علاوه بر اهمیت مدرسه خان شیراز از نظر علومی که در آن تدریس میشد، نوع معماری و هنر و کاشی کاری های هنرمندانه در بخش های مختلف آن نیز کاملا منحصر به فرد بوده و بر شهرت آن افزود. برای آشنایی بیشتر با بخش های مختلف مدرسه خان، نگاهی به آنها خواهیم داشت.
هشتی مدرسه خان
مانند تمام ساختمان های قدیمی ایران، هشتی یکی از زیباترین بخش های مدرسه خان می باشد که با دیدن کاشی کاری های آن ناخودآگاه به یاد هنر ظرافت مندانه مسجد نصیرالملک خواهید افتاد. برای ورود به حجره های این مدرسه باید یکی از دو دالان موجود در هشتی را انتخاب کنید. پیشنهاد می کنیم در حین عبور از این دالان ها حتما به کتیبه های موجود در آنها دقت کنید و گوشه ای از هنر ایرانی-اسلامی را در قلب شهر شعر و ادب ایران ببینید.
حجره ها
نقشه و طرح اصلی مدرسه خان، شامل ۱۰۰ حجره بود که در دو طبقه ی این بنا گرداگرد هم قرار گرفته بودند. گذشت زمان و مواجه شدن با ناملایمتی های روزگار غبار خرابی و فرسایش را بر حجره های این مجموعه نشاند و در حال حاضر تنها ۷۰ حجره دایر می باشد.
تالار ملاصدرا
تالار ملاصدرا در واقع اتاق و حجره ای می باشد که محل تحصیل و تحقیق این فیسلوف نامی بوده است. در بدو ورود به مدرسه و زمانی که در حال تماشای کاشی کارهای زیبا در سقف آن هستید، قطعا پنجره ی اتاقی را خواهید دید که تالار ملاصدرا نامیده شده است.
سردر مدرسه
یکی از مهم ترین بخش های معماری در هنر ایرانی، سردر می باشد که ظرافت و زیبایی در اغلب آنها به چشم میخورد. سردر مدرسه خان شیراز با داشتن هنر کاشی کاری و تذهیب و استفاده از طرح های گل و بوته و پرندگان اسلیمی با رنگ های کاملا معنوی از زیباترین بخش های این بنا می باشد. استفاده از آیات قرآن در کنار طرح های اسلیمی یکی از بی بدیل ترین طرح ها را بوجود آورده که از نظر معنوی ارزش بسیار زیادی دارد.
حیاط
تعداد ساختمان و عمارت و بناهای تاریخی ایرانی که در حیاط آنها حوض به چشم نخورد، بسیار نادر بوده و می توان گفت بخش جدایی ناپذیر آنها می باشد. با ورود به مدرسه خان می توان حوض بزرگ به شکل هشت ضلعی را مشاهده کرد که با سرسبزی و درختان سر به فلک کشیده ی نخل و نارنج در هر یک از شش باغچه ی آن حس و حال خاصی را به حیاط مدرسه بخشیده اند.
تحصیل در مدرسه خان شیراز
یکی از اصلی ترین دلایل شهرت مدرسه خان در بین سایر مدارس آن دوره، بخاطر علوم مختلفی بود که توسط ملاصدرا تدریس میشد. به عبارت دیگر، این مدرسه تنها برای تدریس فقه و علوم اسلامی نبود، بلکه افراد حاضر در آن می توانستند بر سر کلاس های نجوم، گیاه شناسی، شیمی، جانورشناسی، هندسه و حساب و بسیاری از علوم دیگر که اصطلاحا علوم معقوله نامیده میشدند، حاضر شده و تجربیات زیادی را کسب کنند. به جراٴت می توان گفت، این کار بزرگ الله وردی خان با حضور و دعوت ملاصدرا به آن اعتبار و معنا پیدا کرد.
لازم به ذکر است که مدرسه خان شیراز در طول سالیان گذشته بارها دچار تخریب شده و در دوره های مختلف نسبت به مرمت و بازسازی آن اقداماتی انجام شده است.
تخریب و بازسازی مدرسه خان
در سال ۱۲۲۹ هجری قمری بر اثر زلزله این مدرسه تخریب شد و شخصی به نام لطفعلی شیرازی آن را ترمیم نمود. همچنین در سال ۱۲۶۹ هجری قمری طبقه دوم مدرسه در معرض تخریب قرار گرفت و حاجی میرزا علی اکبر قوامالملک شیرازی اقدام به بازسازی آن نمود. این ساختمان تاریخی طی سالیان بازهم دچار مشکل و ویرانی شد که در سالهای اخیر به همت اداره میراث فرهنگی و گردشگری استان فارس بازسازیهای اساسی برای آن انجام شد.
مسیر دسترسی به مدرسه خان شیراز
این مدرسه تاریخی در خیابان لطفعلی خان زند قرار دارد و برای بازدید از آن باید به محله اسحاق بیگ و سه راه احمدی بروید. میتوانید از طریق مترو و ایستگاه ولیعصر به این منطقه دسترسی داشته باشید. همچنین میتوانید از اتوبوس و تاکسیهای سطح شهر نیز استفاده نمایید.
جاذبه های گردشگری نزدیک به مدرسه خان شیراز
از آنجا که مدرسه خان در خیابان لطفعلی خان قرار گرفته است، در نتیجه می توان دقایقی را بعد از بازدید از آن در سایر جاذبه های گردشگری معروف شیراز سپری کرد. از جمله جاذبه های نزدیک به این مدرسه می توان به موارد زیر اشاره نمود:
حمام وکیل
یکی از زیباترین و منحصر به فردترین حمام های قدیمی ایران، حمام وکیل می باشد که بازمانده از دوره ی حکومت زندیه است. استفاده از علوم مهندسی کاملا پیشرفته در ساخت بخش های مختلف آن، اعم از ورودی، رختکن و گرم خانه باعث شد تا حمام وکیل از شهرت بسیار زیادی برخوردار گردد. در حال حاضر این حمام به نوعی موزه مردم شناسی تبدیل شده که تصویری از نوع حمام کردن را با ماکت ها به نمایش گذاشته است.
مسجد نصیرالملک
مسجد نصیرالملک یا همان مسجد صورتی ایران علاوه بر داشتن نوع معماری به کار رفته در آن، بیشتر بخاطر تلفیق نور و رنگ در داخل مسجد شهرت دارد. مسجد نصیرالملک یکی از اصلی ترین سوژه های عکاسی گردشگران داخلی و خارجی می باشد که تصاویر ثبت شده در آن در مجلات معتبر دنیا به چاپ رسیده اند.
باغ نارنجستان قوام
باغ های شیراز با داشتن عمارت های بسیار باشکوه در وسط محوطه ی آنها و عطر بهارنارنجی که تمام فضای آنها را در فصل بهار پر میکند، یکی از اصلی ترین جاذبه های گردشگری این شهر به شمار میروند. باغ نارنجستان با داشتن درختان بهار نارنج و عمارت بسیار زیبا، از جمله باغ های معروف این شهر می باشد که در فاصله ی کم با خانه زینت الملوک قرار گرفته است.
هتل های نزدیک به مدرسه خان
از آنجا که در خیابان لطفعلی خان زند جاذبه ها و فرصت های تفریح و گشت و گذار بسیار زیاد می باشد و از نظر توریستی از اهمیت بالایی برخوردار است، در نتیجه گزینه های زیادی برای رزرو هتل های شیراز در فاصله ی کم با این خیابان و جاذبه های آن وجود دارد. برای مثال هتل الیزه، پارس، پرسپولیس و هتل چمران از جمله مواردی می باشند که می توانید در خیابان لطفعلی خان رزرو و اقامت ایده آلی را در آنها تجربه کنید.
منبع : وبلاگ اقامت ۲۴