مراسم ازدواج قشقایی ها ؛ نحوه عروسی قشقاییان

سفر به دلیل های گوناگونی همه روزه شکل گرفته و افراد با قصد آشنایی با فرهنگ ها، جاذبه ها، تاریخ و تمدن شهر های گوناگون به نقاط مختلف در کشور سفر می کنند، در هر گوشه کشور اقوام و قبیله های بسیار وجود داشته و هر یک آیین ها و مراسم منحصر به فردی دارند و با سفر به هر نقطه می توان با آئین و رسوم جدید آشنا شد، ایل قشقایی یکی از اقوام ساکن در ایران بوده که برای خود آئین ها و رسوم خاصی دارند؛ یکی از مفرح ترین نوع از مراسمات و آئین ها مراسم ازدواج قشقایی ها بوده که با شرایط خاص و ویژه ای انجام می شود.

با وبلاگ اقامت ۲۴ در آشنایی با مراسم عروسی در ایل قشقایی همراه باشید.

 

مقاله مرتبط : ” مراسم آئینی پیر شالیار در روستای اورامان‌تخت کردستان ”

 

 

آشنایی با ایل قشقایی

ایل قشقایی یکی از اقوام قدیمی و بزرگ ایران بوده که بخش عمده ای از آنها در استان فارس ساکن بوده و همچنین تعداد فراوانی از این قوم ترک زبان هستند.

تعداد بسیار از ایل ایل که به عنوان بزرگترین ایل کشور شناخته می شوند، همچنان در فصول گوناگون کوچ کرده و از مناطقی به مناطق دیگر متناسب به آب و هوای حاکم تغییر مکان می دهند.

در ایل قشقایی نیز همانند سایر اقوام و شهر های ایرانی اقداماتی را پیش از انجام عروسی صورت داده و برای برگزاری این پیش مقدمات نیز رسم رسومات منحصر به فردی را دارد.

 

 

خواستگاری قشقایی

برای صورت گرفتن هر عروسی نیاز به انتخاب دختر و اخذ جواب مثبت از وی بوده که این کار و به اصطلاح خاستگاری در ایل قشقایی توسط مادر و خواهر پسر صورت می گیرد.

پس از انتخاب دختر مناسب توسط مادر و خواهر پسر، فرد مورد نظر به وی نشان داده شده و رضایت انجام خواستگاری از پسر اخذ می شود.

پس از اعلام رضایت پسر مسئله با خانم های نزدیک دختر و مادر وی درمیان گذشته شده و پس از آنها موضوع خواستگاری از دختر توسط مادر وی به پدر دختر انتقال پیدا کرده و پس از تایید پدر، دختر از این موضوع با خبر می شود.

پس از اخذ رضایت های اولیه انجام خواستگاری، موضوع به صورت رسمی توسط افرادی که با نام سوجی شناخته می شوند در مطرح می شود.

سوجی ها چند تن از بزرگان و ریش سفیدان ایل بوده که از احترام بالایی در میان اهالی اییل برخوردار هستند.

این افراد به نزد بزرگان و پدر دختر رفته و دختر خانواده را برای پسر مورد نظر با توصیف شرایط مالی، خلق خو، خانواده ، اجتماعی و نقاط قوت و ضعف وی، بصورت رسمی خواستگاری می کنند.

سوجی ها همواره در مراسم خواستگاری تمام تلاش خود را کرده که جواب مثبت را اخذ نمایید و معمولا نیز در این کار که آنچنان آسان نبوده و چیزی در حدود ۲ یا ۳ ماه به طول می انجامد، موفق هستند.

 

 

نشان و یا شال انگشتر

پس از اخذ جواب مثبت توسط از خانواده دختر، خانم های طرف پسر مانند مادر و خواهران پسر، انگشتر طلا، لباس و یا پارچه ای ارشمند را در داخل یک چمدان و یا بقچه گذاشته و به همراه شیرینی به خانه عروس رفته و آنها را به دختر هدیه می دهند.

به این مراسم در میان ایل قشقایی شال انگشتر گفته شده و در آن مهمانی کوچکی توسط خانواده دختر با حضور خانم های ایل برپا می شود.

این مراسم به معنی نامزدی دختر و پسر با یکدیگر بوده و پس از آن رفت و آمد ها و شناخت میان این دو نفر صورت می گیرد تا به آشنایی بیشتر با یکدیگر و خانواه ها برسند و در صورت رضایت هر دو طرف آماده برپایی جشن عروسی شوند.

شیربها و مهریه

شیربها یا به گویش قشقایی ها، باشلق در میان این ایل قدمتی بیش از ۱۵۰ سال داشته و نوعا به مبلغ، مال و یا طلایی گفته می شود که از سوی پدر عروس از داماد و خانواده وی طلب می شود.

در فرهنگ قشقایی ها شیربها نوعی احترام به عروس بوده و به منظور جبران جای خالی عروس در خانه پدر و مادر پرداخت می شود.

بخشی از این پول و یا کالای دریافت شده صرف خرید جهیزیه شده و بخشی دیگر نیز به عنوان مهریه در نظر گرفته می شود تا در صورت جدایی پسر از دختر به زن پرداخت شود.

 

اقدامات پیش از عقد و عروسی قشقایی

به طور معمول پس از تهیه باشلاق یا همان شیربها خانواده داماد روزی را برای مراسم عقد و عروسی تعیین کرده و در زمان پرداخت شیربها به خانواده عروس اعلام می کنند.

قشقایی ها رسم دارند که مراسم عقد را در خانه پدر عروس برپا کرده و میزبانی این مراسم بر عهده وی است.

پس از برگزاری عقد، مراسم عروسی فرا رسیده که برگزاری آن بر عهده داماد بوده و معمولا چند روز به طول می انجامد.

اما پیش از برگزاری مراسم عروسی اقداماتی نظیر سفیدکردن برنج یا همان برنج کوبی، گندم آرد کردن، خرید چای، تهیه هیزم برای طبخ غذا و آماده سازی ملزونات پذیرایی و دعوت از میهمانان صورت می گیرد.

یکی از ملزوماتی که پیش از عروسی باید آماده شده و برای آن اقدامات لازم انجام شود، فراهم سازی ترکه یا همان چوب رقص و نوازنده های موسیقی است.

 

 

محل عروسی

قشقایی ها برای برگزاری مراسم عروسی معمولا یک دشت و یا چمنزاری سرسبز را با توافق خانواده عروس و داماد انتخاب کرده تا بتوانند به راحتی بازی ها و مراسم مرسوم در عروسی را برگذار کنند.

آماده سازی حجله عروس

برای محل حجله عروس و داماد قشقایی ها، بر روی یک محل مرتفع چادری را برپا کرده و آن را با آویز های رنگی تجهیز می کنند؛ همچنین بالای چادر نیز دستمال هایی رنگی آویز کرده که آن را با نام بایداق می خوانند.

جهیزیه برون

پیش از عروسی یکی از مراسماتی که با ساز و آواز برگزار شده و مراسم بسیار زیبا و دیدنی نیز هست، جهیزبه برون است.

قشلاقی ها معمولا به دختر خود اقلامی مانند قالی، گلیم، خورجین، بالش و تعدادی دام و مقداری لباس به عنوان جهیزیه می دهند و برای انتقال این اقلام به خانه داماد مراسم رقص و آواز زیبایی را برپا می کنند.

 

 

مراسم روز ازدواج قشقایی

اهالی ایل قشقایی برای برگذاری عروسی نیز مراسمات بسیار دیدنی داشته و برای این کار چند روز را به شادی، رقص و آواز می گذرانند.

عروس کشون

یکی از مهمترین مراسمات روز عروسی ایل قشقایی آوردن عروس به پیش داماد بوده که به روش خاصی این مراسم برگذار می شود.

برای این کار میهمانان عروس را بر روی اسبی سوار کرده و با آواز و رقص به سمت داماد حرکت می کنند. عروس در روز عروسی چادر سفید بر سر داشته و سوار بر اسب به پیش رفته و جهیزیه اون نیز پشت سر حمل می شود.

قشقایی ها در زمان آوردن عروس، پسر بچه ای را پشت عروس بر روی اسب سوار کرده و معتقدند که این کار سبب می گردد پسر اول این وصلت پسر شود.

این مراسم و آواز خانی و ساز نوازی تا مقابل چادر داماد ادامه داشته و پس از رسیدن عروس به مقابل چادر داماد عروس خود را از روی اسب پیاده کرده و در همین حین مادر داماد با ریختن سکه بر روی سر عروس داماد آرزوی شاید و برکت برای این زوج می کند.

درزمان انتقال عروس بازی های مهیج محلی قشقایی ها مانند قیقاج انجام شده و همچنین همراهان علاوه بر شادمانی به تیراندازی و اسب سواری می پردازند.

 

منبع : وبلاگ اقامت ۲۴