با معروف‌ترین آیین های مشگین شهر آشنا شوید

مشگین‌شهر، یکی از شهرهای تاریخی و فرهنگی استان اردبیل است که آداب و رسوم آن ریشه در باورهای دینی، فرهنگی و اجتماعی مردم این منطقه دارد. این سنت‌ها، که اغلب با طبیعت، کشاورزی و زندگی روزمره مردم پیوند خورده‌اند، نقش مهمی در حفظ هویت فرهنگی مشگین‌شهر دارند. در این مقاله از مجله گردشگری اقامت۲۴، با آیین های مشگین شهر آشنا می‌شوید.

آداب و رسوم ماه رمضان

مردم مشگین‌شهر، ماه رمضان را با آداب خاصی گرامی می‌دارند. برای مثال، برخی از افراد قبل از شروع ماه رمضان، روزه پیشواز (قاباقاگئتمک) می‌گیرند. آداب دیگر مردم مشگین‌شهر در ماه رمضان را در قسمت زیر آورده‌ایم:

•  اذان مرحوم مؤذن‌زاده اردبیلی به عنوان میراث فرهنگی در این ماه پخش می‌شود و جایگاه ویژه‌ای دارد.
• هنگام افطار، شهر تعطیل می‌شود و مغازه‌ها به جز غذاخوری‌ها بسته هستند.
• معمولا مردم مشگین‌شهر در ماه رمضان، مساجد را غبارروبی می‌کنند.
• نوجوانان در اولین روزه خود با مهمانی افطاری و هدایای کوچک از سمت بزرگترها تشویق می‌شوند.
• در گذشته برای سحری، همسایگان یکدیگر را بیدار می‌کردند و برخی از افراد، مناجات می‌خواندند.
• در آخرین جمعه رمضان، زنان کیسه‌های خاصی (توربافی) می‌دوزند و نمک و پول در آن قرار می‌دهند تا برای زیارت یا کارهای خیر استفاده شود.

چهارشنبه‌های اسفندماه در مشگین‌شهر

چهارشنبه‌های اسفندماه در مشگین‌شهر برای کودکان اهمیت ویژه‌ای دارد و با شادی و بازی همراه است. اولین چهارشنبه در این ماه به نام «خبرچی چرشنبه» (خبررسان چهارشنبه) شناخته می‌شود که با روشن کردن آتش در مقابل خانه‌ها همراه است. دومین چهارشنبه «کول چرشنبه» (خاکستری چهارشنبه) و سومین چهارشنبه «گول چرشنبه» (گل چهارشنبه) نام دارد.

چهارشنبه سوری

شب چهارشنبه سوری در مشگین‌شهر به «گل چهارشنبه» معروف است و با رسم‌های خاصی همراه است. در این شب مراسمی مانند پریدن از روی آتش با زمزمه «زردی من از تو، سرخی تو از من»، آویزان کردن شال از پنجره برای گرفتن عیدی (قورشاق سالاماخ) و پریدن از روی آب انجام می‌شود. هم‌چنین مردم مشگین‌شهر در این شب، غذاهایی مانند سبزی‌پلو با ماهی می‌پزند.

آیین‌های نوروزی

آیین‌های نوروزی در مشگین‌شهر با زیارت اهل قبور شروع می‌شود یعنی در آخرین پنج‌شنبه سال، خانواده‌ها به زیارت اهل قبور می‌روند، غذا می‌برند و فاتحه می‌خوانند. هم‌چنین مردم روی قبرها، نان، حلوا و خرما می‌گذارند و شمع روشن می‌کنند. مردم مشگین‌شهر رسم دارند اول خانه افرادی بروند که عزیزی را از دست داده‌اند و این رسم به نام نوروز اول (قارا بایرام) معروف است. عیدی و هدیه‌دادن و انجام بازی‌های محلی از دیگر آیین‌های نوروزی مردم مشگین‌شهر است.

آداب و رسوم عروسی

مراسم عروسی در مشگین‌شهر از خواستگاری تا جشن‌، مراحل سنتی دارد. در خواستگاری (الچی گدمه)، خانواده داماد به خانه عروس می‌رود، عروس چای سرو می‌کند و گفتگوی خصوصی بین زوجین انجام می‌شود. در بله برون، ریش‌سفیدان درباره مهریه، جهیزیه و شیربها مذاکره می‌کنند و با شکستن کله قند، تمام می‌شود. عقدکنان (کبین کسمه) با حضور روحانی برگزار شده و حلقه‌ها ردوبدل می‌شود. مراسم شب حنابندان (حنا آغشامی) و جشن روز عروسی (گلین گتمه) از رسم‌های دیگر مردم مشگین‌شهر برای عروسی است.

مراسم مذهبی در مشگین‌شهر

مردم مشگین‌‌شهر مقید هستند تا برای مناسبت‌های مختلف مذهبی، آداب و رسوم خاصی را اجرا کنند. در ادامه با این مراسم بیشتر آشنا می‌شوید.

آیین شاخسی واخسی

آیین شاخسی واخسی یکی از معروف‌ترین سنت‌های عزاداری مردم مشگین‌شهر است که قرن‌هاست در ایام محرم برگزار می‌شود. این آیین نماد سوگواری برای مظلومیت امام حسین (ع) و یارانش است و با نوای محلی «شاه حسین، وای حسین» (شاخسی، واخسی) همراه است. قدمت این مراسم به دوران صفویان برمی‌گردد و نسل به نسل منتقل شده است. برگزاری آیین شاخسی واخسی از ۲۸ ذی‌حجه شروع می‌شود و اوج آن در شام غریبان و صبح عاشورا است. عزاداران، به ویژه مردان و جوانان، با چوب دستی (نماد شمشیر) در دست، صف دایره‌واری تشکیل می‌دهند و با زمزمه نوحه و مرثیه، یک‌صدا شاخسی واخسی می‌گویند. جالب است بدانید که این آیین در فهرست آثار معنوی ملی به نام اردبیل ثبت شده است.

آیین طشت گذاری

طشت‌گذاری یکی از رسم‌های قدیمی عزاداری در مشگین‌شهر، به ویژه در ییلاقات عشایری است که همزمان با محرم برگزار می‌شود. این آیین، نماد آب آوردن حضرت عباس برای امام حسین و یاران ایشان در کربلاست. طشت‌گذاری این‌گونه برگزار می‌شود که طشت‌های مسی یا برنجی پر از آب در مساجد و حسینیه‌ها قرار می‌گیرد و عزاداران با نوحه‌خوانی و سینه‌زنی دور آن جمع می‌شوند. آب طشت‌ها به عنوان تبرک توزیع می‌شود و باور بر این است که شفابخش است.

شبیه خوانی (تعزیه)

شبیه‌خوانی یا تعزیه، یکی از هنرهای نمایشی-مذهبی در مشگین‌شهر است که ریشه در فرهنگ شیعی دارد و به بازسازی رویدادهای عاشورا می‌پردازد. این آیین از دوره آل‌بویه (قرن چهارم هجری) رونق پیدا کرد و در صفویه شکوفا شد. آیین شبیه‌خوانی در مشگین‌شهر، با قدمتی بیش از ۸۰۰۰ سال، در ایام محرم و صفر، به ویژه اربعین، در مساجد و تکایا برگزار می‌شود. شبیه‌خوانی ترکیبی از نمایش، شعر، موسیقی و نوحه است و هویت فرهنگی منطقه را تقویت می‌کند. در بقعه شیخ حیدر می‌توانید این آیین را از نردیک ببینید.

در مشگین‌شهر کجا اقامت کنیم؟

اگر می‌خواهید اقامتی راحت و دل‌چسب را در مشگین‌شهر تجربه کنید، پیشنهاد می‌کنیم به سایت اقامت۲۴ سر بزنید. در سایت اقامت۲۴ می‌توانید یکی از هتل های مشگین شهر را طبق بودجه و سلیقه خود انتخاب کنید.

صحبت پایانی

مردم مشگین‌شهر، آیینی دیدنی و شنیدنی دارند که برگرفته از باورهای مذهبی، سنتی و فرهنگی آن‌هاست. در این مقاله، تعدادی از معروف‌ترین آیین های مشگین شهر را معرفی کردیم که به هنگام نوروز، محرم، چهارشنبه‌سوری و… برگزار می‌شوند. اگر آیین دیگری از این شهر را می‌شناسید، در قسمت نظرات برای ما بنویسید.

سوالات متداول