معرفی ۱۳ مکان دیدنی در تربت حیدریه

تربت حیدریه یکی از شهرهای استان خراسان رضوی است. وسعت این شهرستان حدود ۲۴ هزار کیلومتر مربع بوده و حدود پنج قرن است که نامش با عرفان، پیوند خورده است. این شهرستان در حال حاضر دارای جمیعتی بیش از ۲۵۰ هزار نفر بوده و با توجه به پتانسیل منطقه، جای پیشرفت بسیاری دارد.

تربت حیدریه یکی از بزرگترین تولید کنندگان زعفران جهان است و همچنین در تولید ابریشم نیز حرفهای بسیاری برای گفتن دارد.

در این شهر علاوه بر فراوانی زعفران و ابریشم، جاذبه های گردشگری بسیار دیگری نیز وجود داشته که تربت حیدریه را در این فصل از سال، به یکی از مقاصد گردشگران بدل کرده است.

وبلاگ اقامت ۲۴ برای آشنایی بیشتر هموطنانی که قصد سفر به این شهرستان را دارند، به معرفی اجمالی این شهر و آثار تاریخی و مناطق گردشگری آن می‌پردازد.

شهرستان تربت حیدریه از غرب به نیشابور، از شمال شرق با تربت جام و فریمان، از جنوب شرق با خواف، از جنوب به قائن و گناباد و از جنوب شرق مجاور با کاشمر است. این شهرستان زمانی نه چندان دور وسعت زیادی داشت، به گونه‌ای که شهرستان‌های خواف، رشتخوار، مه ولات و زاوه را درون خود جای داده بود.

تربت حیدریه علاوه بر اینکه قطب زعفران دنیا می باشد، پایتخت ابریشم کشور نیز به شمار میرود به طوری که ۷۰ درصد کل محصول ابریشم کشور در این شهرستان تولید میشود.

قرار گرفتن تربت حیدریه در مسیر اتصال جنوب کشور به مشهد مقدس، این شهر را تبدیل به منطقه اصلی عبور زائران علی بن موسی الرضا (ع) از هشت استان کشور کرده است . همین امر سبب شده سالانه تعداد قابل توجهی از مسافرین و زائرین امام رئوف، از جاذبه‌های گردشگری تربت حیدریه دیدن کنند.

چرا باید به تربت حیدریه سفر کنیم؟

تربت حیدریه یکی از شهر‌های تاریخی خراسان است. علاوه بر اماکان تاریخی بسیاری که در این شهر و روستاهای اطراف آن وجود دارند بایستی به طبیعت زیبای این خطه از کشورمان نیز اشاره کنیم. تربت حیدریه تا ۲ قرن پیش از این دارای رونق فراوانی بود و از نظر سیاسی هم اهمیت بالایی در منطقه خراسان داشت. امروزه هم می‌توانید رد پای دوران شکوه تربت حیدریه را در گوشه و کنار این سرزمین مشاهده کنید. شواهد تاریخی نشان می‌دهند که در غار‌هایی در نزدیکی تربت حیدریه یعنی غار ماه پری، انسان‌های پیش از تاریخ زندگی می‌کرده‌اند. پس از آن هم از روستا‌ها و کوهستان‌های اطراف اشیایی کشف شده که نشان می‌دهند، اشکانیان زمانی در نزدیکی تربت حیدریه دارای کاخ یا دژ بوده‌اند. با سفر به تربت حیدریه تنها در عرض چند روز می‌توانید با فرهنگ ژرف و ارزشمند خراسان آشنا شوید. همچنین از زیبایی‌های طبیعت آن لذت ببرید.

 مجموعه قطب الدین حیدر

شیخ قطب الدین حیدر، فرزند تیمور و از نوادگان سلطان شاه سالوری از شاهزادگان ازبک و از تبار خاقان ترک بوده است. وی مجذوب شیخ ابوالقاسمی شد که در زاوه سکنا داشته است و به هوای دیدار شیخ، راهی این دیار شد و در سال ۶۱۸ ه.ق وفات یافت.

مجموعه قطب الدین حیدر، شامل آرامگاه قطب الدین حیدر و ایوانی از مسجد جامع قدیم است که در مرکز شهر تربت حیدریه قرار دارد. این مقبره در میان محوطه زیر گنبد قرار گرفته و ضریح چوبی آن دارای تاریخ ۹۸۷ ه.ق است. در امتداد فضای ورودی نیز محرابی تعبیه شده است. بنای موجود در چندین دوره تاریخی مورد توجه قرار گرفته است به نحوی که شالوده آرامگاه احتمالا در دوره تیموری با گنبد دو پوسته گسسته استوار بر تاق نماهای شانزده گانه ایجاد شده است و در دوره صفویه در سال ۱۰۲۳ ه.ق به همت خواجه سلطان محمود تربتی نیز تغییراتی در معماری آن صورت گرفته است.

در ضلع غربی این مقبره، ایوان مسجد جامع قدیم تربت حیدریه جلب نظر می‌کند. بنای مسجد جامع، آجری است و تاریخ بنای آن که بر سنگ سیاه و لوح مانندی حک شده است نشان دهنده سال ۱۰۴۵ ه.ق است و بانی ساخت مسجد نیز خواجه عبدالله فرزند درویش علی تربتی ذکر شده است.

کاروانسرای طبسی

این کاروانسرا در مجاورت مجموعه تاریخی قطب الدین حیدر قرار دارد. این رباط را حاج محمد ابراهیم طبسی از تجار معروف عصر قاجار در اواخر این دوره در ملک شخصی خود بنا کرد. رباط طبسی در زمره بناهای دو ایوانی است که شامل فضای ورودی، هشتی، تعدادی حجره مشرف به میان سرای بنا، انبار و اصطبل است.

موزه مردم شناسی

قسمتی از بنای رباط طبسی به موزه مردم شناسی تربت حیدریه اختصاص یافته است که در غرفه‌های مختلف آن، آداب و سنن، حِرف و صنایع دستی مردم این خطه به معرض دید عموم در آمده است و بر زیبائی این مجموعه افزوده است. این مجموعه یکی از پر رونق‌ترین مقاصد هدف گردشگران و مردم خود شهرستان است.

خانه امینی

این بنای تاریخی مربوط به دوره  قاجار و محل زندگی امین التجار، از تجار معروف شهر تربت حیدریه در آن دوران بوده است. این بنا دارای تزئینات آجرکاری، کاشیکاری و گچ بری‌های زیبایی است که هنوز پس از گذشت سالیان متمادی، پابرجا مانده است. این بنا در سال ۱۳۸۸  توسط سازمان میراث فرهنگی تملک و سپس مرمت شد که اکنون اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری شهرستان در آن مستقر است.

حمام حاجی رئیس

این بنا در اواخر دوره قاجار توسط حاجی رئیس بنا شده است. از فضاهای مهم این حمام می‌توان به رشته پلکان‌های ورودی، سربینه، بینه، گرمخانه و مخازن آب سرد و گرم اشاره کرد که از ویژگی‌های جالب توجه آن هشت ستون سنگی بسیار زیباست که فضای گنبدی بینه را پدید آورده است و در میان فضای آن نیز حوض سنگی به شکل هشت ضلعی قرار دارد.

مزار بوری آباد

بنای تاریخی امامزاده احمد الرضا (ع) بوری آباد مربوط به دوره صفویه از آثار ثبت شده ملی کشور است. این بنا با پلان مربع، مدفن یکی از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است. این بنا در کیلومتر ۴ جاده تربت به گناباد واقع شده و دارای امکانات رفاهی از قبیل زائرسرا، حسینیه و سکوهای اقامتی است.

بنای مقبره و مسجد شیخ حیدر کدکنی

بنای مقبره در گذشته دارای کاشی‌های فیروزه‌ای و مسدس بوده که هم اکنون آثار کمی از آن برجای مانده است. بر گوشواره های فضای داخلی بقعه، هشت ستون سنگی در نبش دیوار نصب است که بر آن با گچ، قسمتی از سوره مبارکه (یس) با خط سفید در زمینه‌ای لاجوردی نقش بسته است و در زاویه جنوب غربی در بخش باقیمانده کتیبه، عبارت ( فی شهر ذی الحجه ۹۰۶ ) مشاهده می‌شود. مسجد شیخ حیدر کدکنی نیز فضایی است به صورت شبستان که محرابی هشت گوشه زینت بخش آن شده و دیواره شمالی آن دو اشکوبه است. این مجموعه تاریخی در ۷۰ کیلومتری شمال غربی تربت حیدریه واقع است.

موزه حیات وحش

این موزه که در آن گیاهان و جانوران بومی منطقه به نمایش گذاشته شده‌اند در انتهای بلوار شهید باهنر ، جنب پارک ملت قرار گرفته است. گردشگران با حضور در این مجموعه می توانند اطلاعات ارزشمندی در خصوص گیاهان و جانوران بومی منطقه کسب کنند.

باغ ملی

باغ ملی تربت حیدریه در انتهای خیابان مطهری واقع شده است. این بوستان با قدمتی یکصد ساله و با درختان کاج سر به فلک کشیده، دارای گل و گیاه‌های زینتی بر فراز تپه‌ای در مرکز شهر تربت حیدریه خود نمائی می‌کند.

باغ ملی تربت حیدریه یکی از زیباترین پارک‌های ملی کشور است که به واسطه داشتن فضائی بکر و امکانات تفریحی و توریستی مناسب، پذیرای جمع کثیری از مسافران و گردشگران است. همجواری این پارک بزرگ با ابنیه تاریخی همچون قطب الدین حیدر، رباط طبسی و مسجد جامع قدیم سبب شده به مکانی شناخته شده و پر جاذبه برای گردشگران تبدیل شود.

آبنما، نورپردازی و دیواره‌های سنگی ورودی این پارک که بر شهر مشرف است، آن را به فضائی منحصر بفرد تبدیل کرده است.

پارک کوهستانی پیشکوه

در امتداد مسیر زیارت حرم مطهر امام رضا(ع)، تربت حیدریه آخرین اطراقگاه تا مشهد است. در حاشیه جاده آسیایی که مسیر شرقی جاده ابریشم کهن است، در کوهپایه و تپه‌های مشرف به شهر تربت حیدریه، پارک کوهستانی پیشکوه به وسعت ۸۰۰ هکتار در حاشیه جنوب غربی این شهر واقع شده است. این پارک با قرار گرفتن در دامنه کوه و داشتن چشم اندازهای طبیعی زیبا، مجموعه استخر و آبشار مصنوعی، پارک سنگی، رستوران و شهربازی کودکان، یکی از پارک‌هایی است که به عنوان منطقه نمونه گردشگری کشور شناخته شده است.همچنین کمپ ثامن متصل به آن، محل مناسبی برای استراحت مسافران می باشد .

منطقه گردشگری رودخانه حصار

روستای حصار در بخش بایگ شهرستان تربت حیدریه و ۵۵ کیلومتری غرب این شهر، از زیباترین مناطق ییلاقی شهرستان است که دارای رودخانه دائمی و پر آبی است که با وجود خشکسالی‌های اخیر، همچنان جاری و روان است. این رودخانه که در مجاورت شرق روستا است، از شمال به جنوب امتداد دارد و دارای چشمه سارها و باغ‌های زیبا با درختان مثمر همچون آلو، گردو، سیب، گلابی، هلو، گیلاس، آلبالو و دیگر میوه‌های مناطق سردسیر است. حصار، روستای هدف گردشگری نیز است و همواره در روزهای تعطیل، مملو از جمعیتی است که برای استراحت و گردش به دامن طبیعت پناه آورده اند.

آبشار رود معجن

آبشار رود معجن که از جاذبه‌های بسیار دیدنی‌ استان است، در ۴۸ کیلومتری غرب تربت حیدریه و در ۴ کیلومتری شمال روستای رود معجن قرار دارد. ارتفاع آبشار رود معجن ۲۸ متر است و شاخه اصلی این آبشار نیز از کوههای چهل تن سرچشمه گرفته است.

روستای رود معجن با داشتن باغ‌های میوه فراوان و رودخانه، یکی دیگر از مناطق گردشگری و دیدنی این ناحیه است.

قله ملکوه

قله مرتفع ملکوه، سومین قله بلند استان است که ارتفاع آن در بلندترین نقطه به ۲۷۶۸ متر می‌رسد. قله ملکوه در جنوب شهر کدکن و غرب روستای زیبای حصار، در فاصله ۷۰ کیلومتری تربت حیدریه قرار دارد.

این قله با طبیعتی بسیار زیبا، آب و هوایی تقریبا سرد و دریاچه‌ای زیبا به نام گل خاتون، همیشه پذیرای گردشگران و کوهنوردان سراسر کشور بوده است.

پ.ن: بسیاری از گردشگران، وقتی می‌خواهند مقصد سفر خود را انتخاب کنند، عمدتاً به دنبال شهرهای بزرگ یا مناطق نام آشنا هستند. غافل از اینکه اتفاقاً شهرهای کوچکتر یا پنهان‌تر هم می‌توانند عجایب و جاذبه‌های بسیاری برای گردشگران ماجراجو داشته باشند. نکتۀ جالب توجه در این ماجرا این است که تغییر و تحولاتی که در طول تاریخ برای سرزمین پهناور ما پیش آمده سبب شده است که شهرهای مهم قدیمی در عصر امروز به شهرهایی کوچک تبدیل شوند. مخصوصاً خطّۀ خراسان، که آشوب‌های تاریخی از جمله حملۀ مغولان سبب شد خیلی از شهرهای بزرگ آن دیار رونق و شکوفایی خودشان را برای سالیان سال از دست بدهند و بعد از مدت زیادی که رونق خود را از دست داده بودند، وقتی دوباره آباد شدند و مردم وارد آن شهرها شدند دیگر هرگز آن رنگ و نقش گذشته را به آن صورت که بود پیدا نکرد. البته شایان ذکر است که پیش از حملۀ مغول نیز حملات قوم غزان و دیگر جنگ‌ها را نیز این خطّه شاهد بوده است. همین حملات ناجوانمردانه سبب شده آثار بسیاری برای همیشه از بین بروند.

رباط لاری

یکی دیگر از آثار تاریخی و اماکن دیدنی تربت حیدریه رباط لاری یا کاروانسرای لاری می‌باشد که قدمت آن به دوران قاجار باز می‌گردد. این کاروانسرا که در سال ۱۳۸۱ در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است شامل ۲۴ غرفه تابستانی و مشرف به حیاط است که پشت هر کدام به نوبه خود اطاقی کوچک برای استفاده زمستانی قرار دارد.

این مجموعه ارزشمند که همچنان پس از ۱۱۰ سال پابرجا می‌باشد توسط حاج محمدرضا لاری از تاجران معتبر شهر در محله معروف به میدان رباط بنا شده است.

کاروانسرا و پل کسکک

کاروانسرا کسکک در نزدیکی روستایی به همین نام در شمال تربت حیدریه قرار دارد که مربوط به دوران صفویه می‌باشد. این رباط دارای یک سردر ورودی با طاق‌های زیبا و ایوانچه‌هایی در اطراف می‌باشد. اتاق‌های این کاروانسرا دارای تاقچه و بخاری دیواری هستند و از معماری جالبی برخوردارند.

پل کسکک که یکی دیگر از اماکن دیدنی تربت حیدریه به شمار می‌رود در زمان قاجار و توسط یکی از تاجران معروف به نام امین التجار ساخته شده است. این پل خشتی و آجری که در فهرست آثار ملی نیز ثبت شده مرمت‌های زیادی بر روی انجام گرفته است.

 

 

منبع : وبلاگ اقامت ۲۴