جایگاه سفر از دیدگاه اسلام

دنیای امروز، عصر ارتباطات و اطلاعات است. انسان‌ها با یکدیگر در دهکده جهانی زندگی می‌کنند و از دانش، فرهنگ و اندیشه یکدیگر بهره‌مند می‌شوند؛ گسترش هواپیما و کشتی باعث شده تا سفرها تا دورترین مناطق جهان ادامه یابد و بر حیرت بشر بیفزاید. دین مبین اسلام نیز در این خصوص توصیه‌های فراوانی داشته و  انسان را به جهانگردی و گشت‌وگذار در زمین توصیه فراوان کرده است.

انسان در سفر و در طول مسیر، با دیدن آثار به‌جای مانده از پیشینیان، گذر زمان را حس می‌کند و درمی‌یابد دنیا سرایی است فانی که آدمی تنها مدت‌زمانی کوتاه در آن است.

عالمان و عارفان بزرگ دینی هرکدام به‌نوعی و بنا به طرز فکر و سلیقه خویش از سفر سخن گفته‌اند و همگی آن را برای تهذیب نفس، عبرت‌آموزی و تکامل فرد، مفید دانسته‌اند.

از آنجایی‌که ایران کشوری پهناور با مقاصد گوناگون برای سفر بوده و همچنین مذهب این کشور کهن نیز اسلام است، خبرنگار وبلاگ اقامت ۲۴ با حجت‌الاسلام‌ رضا علی عزیزی، کارشناس مذهبی به گفتگو نشست که در ادامه سخنان این کارشناس را در خصوص جایگاه سفر در دین اسلام می‌خوانید.

سفر واژه‌ای است عربی و در لغت به معنی بیرون شدن از شهر خود و به محلی دیگر رفتن؛ غزالی در وجه‌تسمیه سفر گفته است: سفر را بدین سبب سفر می‌خوانند که پوشیده‌ها را کشف کند.

اهمیت سفر

سفر ازجمله موضوعاتی است که همه پرهیزکاران و اولیا الله اهمیت آن را گوشزد کرده‌اند، ازجمله دراین‌باره پیامبر اکرم فرموده است: مسافرت کنید اگر چه در سفر نفع مالی عایدتان نشود، از فواید عقلی بهره‌مند خواهید شد.(مکارم الاخلاق ،ص۱۲۴)

همچنین در دیوانی که به حضرت علی (ع) نسبت داده‌شده چنین آمده است که: برای نیل به تعالی و ترقی، از وطن‌ خود دور شوید و مسافرت کنید که در سفر پنج فایده است:

۱ـ  سفر باعث تفریح و انبساط روح است و اندوه و آزردگی‌ها را برطرف می‌کند.

۲ـ  مسافرت یکی از راه‌های تحصیل درآمد و تأمین معاش است.

۳ـ  مسافرت وسیله فراگرفتن علم و تجربه است.

۴ ـ  مسافرت به انسان آداب زندگی می‌آموزد.

۵ ـ  آدمی در سفر با افراد بافضیلت و خلاق برخورد کرده و با آنان ارتباط برقرار می‌کند. (مستدرک ۲ ، ص۲۲)

در کنار این تأکیدات بر این امر نیز اشاره می‌نمایند که سفر نمودن باید همراه باهدف و نیت خاصی صورت پذیرد و الا بی‌فایده خواهد بود.

رسول اکرم (ص) در وصایای خود به حضرت علی (ع) فرموده‌اند: سزاوار نیست انسان عاقل به سفر برود مگر برای سه منظور:

۱- برای تجارت و تحصیل درآمد و اصلاح معاش

۲- برای نیل به کمالات معنوی و تعالی روح و ذخیره  معاد

۳-  برای تفریح و تفرّج و جلب لذایذ مباح

مسافرت با هر قصد و نیتی انجام پذیرد سبب می‌گردد انسان تجربیات بیشتری به دست آورده و دانشی مضاعف نسبت به محیط پیرامون خویش کسب نماید.

انسان در سفر و در طول مسیر و با دیدن آثار به‌جای مانده از پیشینیان، گذر زمان را حس کرده و با تمام وجود درک می‌کند دنیا سرایی است فانی که آدمی تنها مدت‌زمانی کوتاه در آن زندگی خواهد کرد و روزی همچون سایر اقوام و مردمان به دیار باقی می‌رود.

انسان با دیدن آثار به‌جای مانده از تمدن‌های گذشته به این امر وقوف می‌یابد که تنها در صورتی می‌توان جاودانه در دنیا ماند که نام و یادی نیک از خود به‌جای گذارد. چه بسیار افرادی که سالیانی دراز در این جهان زیسته‌اند ولیکن اکنون حتی نامی نیز از آنان باقی نمانده است.

« قُلْ سِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانْظُرُوا کَیْفَ بَدَأَ الْخَلْقَ ثُمَّ اللَّهُ یُنْشِئُ النَّشْأَهَ الْآخِرَهَ إِنَّ اللَّهَ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ»؛ بگو: در زمین بگردید و بنگرید چگونه آفرینش را آغاز کرده است سپس خداست که نشئه آخرت را پدید مى ‏آورد و خداست که بر هر چیزى تواناست. (عنکبوت/۲۰)

آری! سفر مجالی است برای تفریح و تفرج و باهم بودن. لحظاتی شیرین و به‌یادماندنی که لذتش تا سال‌های سال کام آدمی را شیرین می‌سازد.

منبع : وبلاگ اقامت ۲۴