ارگ گوگد گلپایگان : دومین بنای خشتی ایران

ارگ گوگد، یکی از بناهای قدیمی و دیدنی شهرستان گلپایگان در استان اصفهان و دومین بنای خشتی و گلی ایران می باشد که تاریخ ساخت آن به حدود چهار قرن پیش نسبت داده شده است. این ارگ در پنج کیلومتری جاده گلپایگان به تهران و در شهری به نام گوگد که از شهرهای حومه گلپایگان می باشد، واقع شده است. ارگ گوگد در مسیر تجاری جاده معروف ابریشم دوران قدیم قرار دارد. در ادامه با این ارگ تاریخی از جاهای دیدنی اصفهان که در گلپایگان واقع شده بیشتر آشنا می شوید.

مقاله مرتبط : “قلعه های ایران، سند افتخار و تاریخ ایران زمین“

ارگ تاریخی گوگد، به وسعت شش هزار و ۴۰۰ متر مربع و به شکل مربع ساخته شده است که از چهار برج قرینه زیبا، با دیوارهایی سرخ رنگ به ارتفاع ۱۲ متر تشکیل می گردد. موقعیت خاص ارگ گوگد نسبت به کاروانسراهای مجاور، سبب گردیده بود تا کاروان تجار سرشناس و یا حاکمان و والی های سایر ایالات ایران، این ارگ را به عنوان مکانی برای استراحت خود انتخاب نمایند. به گفته افراد مسن شهر گوگد، آقا محمد خان قاجار نیز در لشکر کشی های خود، چند روزی را در این محل به استراحت پرداخته است.

در زمان جنگ و یا حمله اشرار، از این مکان به عنوان دژ نظامی استفاده می شده است. روی درب ورودی شمالی، قسمتی به عنوان شاه نشین وجود داشته است که در حال حاضر به عنوان هتل سه ستاره مورد استفاده قرار می گیرد. این شاه نشین دارای حوض آبی می باشد که هر زمان درب، توسط مهاجمین آتش زده می شد، محافظین با تخلیه آب حوض، توانسته اند آتش را مهار نموده و آن را خاموش نمایند. در قسمت جنوب شرقی ارگ، چاهی موجود است که نشان می دهد فکر آب آشامیدنی، برای روزهای مقاومت و محاصره نیز انجام شده است.

بر روی دیوار های مرتفع این دژ، سوراخ هایی وجود دارد که از آن به عنوان سیستم ایمنی هشدار دهنده استفاده می شده است. به این صورت که کبوتر هایی را در این سوراخ ها نگهداری می کردند که شب ها با سر و صدای این کبوتران، متوجه ورود مهاجمین توسط قلاب و یا نردبان می شدند.

وجود زیر بنا در اطراف و فضای باز در وسط ساختمان ارگ و نیز وجود طبقات پایین و بالا، نشان دهنده معماری و کاروانسرایی است که بیانگر رعایت نظام طبقاتی در اجتماع آن روز می باشد. به این صورت که استر و استربانان در طبقه پایین و در مجاورت هم و بازرگانان و افراد شاخص در طبقات بالا ساکن می شدند. این فضاها پس از بازسازی در حال حاضر به عنوان مهمانسرا، با امکانات مدرن شامل سوئیت های زیبا با سرویس های بهداشتی، رستوران، چایخانه سنتی، فروشگاه و نمایشگاه صنایع دستی، سالن های مختلف و مجموعه ای از مکان های تاریخی و تفریحی مورد استفاده قرار گرفته و همه روزه پذیرای گردشگران ایرانی و خارجی می باشد.

مطلب مرتبط : “هتل ارگ تاریخی گوگد گلپایگان“

تنها سند مکتوب باقی مانده از این بنا، به یکصد و سی سال پیش تعلق دارد که نشان می دهد نصف بنای ارگ گوگد به عنوان مهریه، توسط فردی با نام علیخان به همسرش واگذار گردیده است. پس از آن، این بنا به عنوان ارگ علیخانی نامیده شده است. ارگ تاریخی گوگد در خیابان آیت الله گلپایگانی و در کوچه قلعه واقع شده و به شماره ۲۵۷۴ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. این بنا در سال ۱۳۷۸ با نظارت اداره میراث فرهنگی، مورد بازسازی قرار گرفت و اکنون به عنوان مکانی دیدنی برای بازدید و استراحتگاه گردشگران شهرستان گلپایگان مورد استفاده قرار می گیرد.

منبع : وبلاگ اقامت ۲۴