خانه ملک تهران | اطلاعات کامل بازدید و مسیر دسترسی

خانه ملک خانه‌ای تاریخی متعلق به یکی از بزرگترین واقفان ایران است که در بازار بزرگ تهران قرار دارد. خانه ملک تهران مکانی زیبا و دلنشین می‌باشد که در میان شلوغی و هیاهوی بازار بزرگ شهر تهران، می‌تواند برای لحظاتی سکوت و آرامش به شما هدیه دهد. این خانه که به عنوان اولین موزه وقفی ایران و یکی از شش کتابخانه کشور در زمینه نسخه‌های خطی نیز به شمار می‌رود، قدمتی ۱۵۰ ساله دارد و از معماری چشم نوازی برخوردار است.

در این مقاله قصد داریم این خانه تاریخی با ارزش از جاهای دیدنی تهران را به طور جامع و کامل بررسی کنیم. اگر شما هم از علاقمندان به تاریخ و معماری هستید، پیشنهاد می‌کنیم با اقامت ۲۴ همراه باشید.

معرفی خانه ملک تهران

احتمالا کسانی که برای خرید به سراغ بازار بین الحرمین تهران می‌روند، خانه‌ای تاریخی و قدیمی را با چهارستون سنگی در راسته لوازم التحریرفروشان این بازار دیده‌اند. این خانه زیبا که قدمتی ۱۵۰ ساله دارد، متعلق به حاج حسین ملک است. ایشان یکی از بزرگترین واقفان تاریخ معاصر ایران می‌باشند که بسیاری از املاک و دارایی‌های خود را که از پدرشان به ارث بردند، وقف امور مختلف فرهنگی و هنری نمودند.

حاج حسین ملک در سال ۱۳۱۶ خانه پدری خود در بازار بزرگ تهران را به همراه تمام اثاثیه و کتاب‌های موجود در آن وقف آستان امام رضا (ع) کرد. از آن زمان خانه ملک تهران به عنوان شعبه ای از کتابخانه مقدس رضویه فعالیت خود را آغاز نمود. همچنین وجود وسایل با ارزش دیگری در این خانه باعث شد تا این عمارت باشکوه و زیبا به اولین موزه وقفی کشور نیز تبدیل گردد.

آثاری همچون هزاران نسخه خطی و چاپ سنگی نفیس، فرش‌های دستباف، لوسترها، مبلمان، تابلوهای نقاشی هنرمندان مختلف، مجموعه‌های تمبر و سکه و … به عنوان لوازم و تجملات زندگی شخصی حاج حسین ملک در این خانه تاریخی جهت بازدید در معرض نمایش قرار گرفتند.

این مرد بزرگ بعد از تبدیل این خانه به موزه و کتابخانه نیز تا آخرین دقایق حیات خود در آن زندگی کرد. پس از مرگ حاج حسین ملک نیز تا مدتی کتابخانه و موزه دایر بود و سپس آثار و مجموعه‌های با ارزش موزه به قطعه زمینی واقع در محوطه تاریخی باغ ملی تهران منتقل شد. این قطعه زمین قبلا توسط خود آقای ملک به همین منظور خریداری شده بود. خانه ملک تهران نیز در سال ۱۳۷۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

معماری خانه ملک

خانه ملک تهران با وسعتی ۲۵۰۰ متر مربعی و با دو بخش اندرونی و بیرونی یکی از خانه‌های تاریخی متعلق به دوران قاجار می‌باشد.  حاج حسین ملک در شرح زندگی خود نوشته که در سال ۱۲۵۰ هجری شمسی در این خانه به دنیا آمده است. پس می‌توان نتیجه گرفت خانه ملک قدمتی بیش از ۱۵۰ سال دارد. معماری این عمارت تلفیقی از هنر ایرانی و اروپایی است و دارای اتاق‌ها و تالارهای بزرگ و کوچک، اتاق‌های پذیرایی و خصوصی، آب انبار، سرداب، زیر زمین، حیاط، آشپزخانه و … می‌باشد.

تزئینات خانه ملک که بسیار چشم نواز هستند، باعث زیبایی دوچندان این عمارت قدیمی شده‌اند. دیوارهای بیرونی مزین به ازاره‌ های سنگی با حجاری نقوش گل و گیاه بر روی آن هستند.  دیوارهای آجری بنا قاب‌هایی از کاشی‌های هفت رنگ با نقوش اسلیمی، هندسی، انسان و حیوان دارند. بخش درونی خانه ملک که شامل اتاق‌ها و تالارها می‌شود، تزئیناتی همچون گچ بری‌های نفیس و رنگی، پارچه‌های دیواری طرح دار و مخمل کوب و سقف‌های چشم نواز و قاب بندی شده دارد.

در دوران حکومت پهلوی و در ابتدای دهه ۱۳۴۰ با تصمیم حاج حسین ملک بخشی از خانه تخریب شد. این تخریب در راستای تغییر کاربری و تبدیل آن به کتابخانه صورت گرفت. قسمتی از اندرونی و یک زورخانه بسیار قدیمی که متعلق به حاج کاظم پدر حاج حسین ملک بود، خراب شد و ساختمانی سه طبقه و وسیع بجای آن احداث شد. قبل از تخریب این قسمت اندرونی و محل زندگی آقای ملک و خانواده ایشان بود. اما با ساخت کتابخانه در اندرونی، محل زندگی ایشان به جبهه غربی عمارت و بخش بیرونی منتقل شد.

اگر برای بازدید از خانه ملک تهران به بازار بزرگ پایتخت بروید، اولین بخش از این عمارت باشکوه که خودنمایی می‌کند، سردر خیره کننده آن است. بر بالای این سردر کتیبه‌ای زیبا به چشم می‌خورد که نوشته «هوالملک الحق المبین» بر روی آن نقش بسته است. با گذر از درب ورودی و هشتی پشت آن وارد حیاطی باصفا، دنج و دلنشین می‌شوید که می‌توانید سکوت و آرامش خاصی را در آن شاهد باشید. دورتادور این حیاط ۱۰۰ مترمربعی بنایی با یک طبقه و نیم ارتفاع قرار دارد.

دسترسی به خانه ملک تهران

خانه ملک در بازار بزرگ تهران قرار دارد و از مسیرهای متفاوتی می‌توان به آن دسترسی داشت. برای بازدید از این عمارت قدیمی که در بازار بین الحرمین است، بهترین مسیرها از خیابان ۱۵ خرداد و پله های نوروز خان و خیابان ۱۵ خرداد و مسجد امام می‌باشند.

ساعت بازدید

گردشگران و ساکنین تهران می‌توانند در روزهای شنبه الی پنجشنبه از ساعت ۹ تا ۱۶ از خانه تاریخی ملک در بازار بزرگ تهران بازدید نمایند. همچنین تورهای گردشگری تهران گردی نیز می‌توانند برای بازدید در روزهای جمعه با اداره کتابخانه و موزه ملی ملک هماهنگی‌های لازم را انجام دهند.

آخرین وضعیت خانه ملک

طبق گفته کارمند خانه ملک در دی ماه ۱۴۰۲، این مجموعه تاریخی بیش از ۱ سال هست که بسته شده و امکان بازدید از آن وجود ندارد.
شماره تماس: ۰۹۳۶۴۳۶۳۴۵۲

هتل های نزدیک

بازار بزرگ تهران بازاری قدیمی در مرکز پایتخت است که از جنوب به خیابان مولوی، از شمال به خیابان ۱۵ خرداد متصل است. همچنین از شرق به خیابان مصطفی خمینی و از غرب به خیابان خیام منتهی می‌شود. اگر در سفر به تهران دوست دارید دسترسی راحتی به خانه ملک داشته باشید، می‌توانید در هتل‌های اطراف این بازار سنتی و زیبا اقامت کنید. از بهترین هتل های تهران نزدیک به خانه ملک می‌توان به هتل زیبا، هتل خیام، هتل شهریار و هتل بزرگ فردوسی اشاره نمود.