معرفی قلعه پرتغالی ها قشم

از جمله جاذبه های گردشگری جزیره ی قشم، قلعه ی پرتغالی ها است. این قلعه، در ضلع شمالی جزیره ی قشم و توسط دریانوردی پرتغالی به نام آلفونسو آلبرکرک، در سال ۱۵۰۷ بنا شد.

با ساخت چندین قلعه در بنادر و جزایر جنوبی ایران، پرتغالی ها، استیلای کامل را بر جنوب ایران تثبیت کردند و از این طریق، بر راه بازرگانی دریایی بین هند و اروپا تسلط یافتند.چیرگی پرتغالی ها بر این آبراه مهم دریایی ۱۱۰ سال طول کشید. در این مدت، آنها به ساختن دژها و استحکاماتی پرداختند که از آن جمله دژهای هرمز ، قشم و لارک است.

درباره استحکامات و مصالح به کار برده شده در ساخت قلعه، لازم به ذکر است که قلعه پرتغالی ها در قشم با مساحتی بیش از ۲ هزار متر مربع از سنگ های آهکی و گچی، با ملاط ساروج محلی ساخته شده و طی یک قرن، چندین بار استحکام آن افزایش یافته است. این دژ، راست گوشه است. چهار برج در چهارگوشه، بازوهایی بلند داشته اند و توپ و منجنیق ها بر روی پهنای آن مستقر می شده اند. قلعه قشم، کاربردی چون یک انبار بزرگ یا جای نگهداری مهمات و سلاح داشته که در مواقع اضطراری به دیگر دژها کمک می رسانده است. قلعه پرتغالی‌ها یک قلعه تدارکاتی در گذشته بوده که برای ارتباط با قلعه هرمز و رساندن تدارکات و خدمات به این قلعه مرکزی در قشم ساخته شده است.

آب مصرفی قلعه را  آب باران و آب چاه تأمین می‌کردند که توسط کانالی زیرزمینی در برکه‌ها و حوض‌های قلعه نگهداری می‌شد.

و اما سرانجام در سال ۱۶۲۳ میلادی، این قلعه و دیگر پایگاهها در دهانه خلیج فارس را یکی از سرداران صفوی تصرف کرده و ایرانیان تا امروز بر این پر ارزش ترین آبراهه دنیا مسلط هستند.

در آبان ۱۳۸۷ نیز در پی حفاری های شرکت برق منطقه ای قشم، در محدوده ۵۰۰ متری قلعه پرتغالی ها، تونل قدیمی متصل به این قلعه در شهر قشم، کشف شد.

این تونل که به قلعه پرتغالی ها متصل می باشد، راه فرار فرماندهان و نیروهای نظامی پرتغالی و همچنین مکان نگهداری مهمات نظامی آنان بوده است. این تونل تا محدوده میدان سعدی شهر قشم به طول حدود سه کیلومتر، ادامه دارد.

گفته می شود که تونل مذکور براساس برخی روایات، از قلعه پرتغالی ها در شهر قشم تا غارهای خربس (در ۱۵ کیلومتری جنوب شهر قشم) نیز ادامه دارد.

در کاوش‌های قلعه‌ی پرتغالی‌ها تعدادی ظروف چینی متعلق به چین، شیشه‌های ساخت ونیز و توپ‌های جنگی یافت شده بود.

بیشتر بخوانید : “غار خربس قشم“

مقاله مرتبط : “جنگل حرا قشم ؛ جزیره ای با عجایب هفتگانه“

در قلعه ی پرتغالی ها، با پلان چهار ضلعی نامنظم، دیوارهایی به قطر حدود ۳/۵ متر و برج‌هایی به ارتفاع حدود ۱۲ متر در ۴ گوشه قلعه ساخته شده‌‌ است. بیشتر این قلعه ها، شامل انبارهای اسلحه، آب انبار بزرگ، اتاق‌های سرباز خانه، زندان، کلیسا، مقر فرماندهی و تالار است.

درباره عبادتگاه های ساخته شده در داخل این استحکامات، جالب است بدانید که کلیسای بعضی از این قلعه‌ها، دارای دو ردیف ستون‌های سنگی دایره‌ای شکل بوده که با قوس‌های زیبایی از سنگ‌های مرجانی، تراش خورده‌است.

هرچند در طراحی و ساخت این قلعه زیبا، از سبک معماری قلعه‌های قرون وسطی اروپایی، الهام گرفته ‏است اما در ساختش می‌توانید معماری ایرانی برگرفته از معماری قوم پارت و ساسانی را ببینید و از ‏شباهتش به معماری سلجوقیان و حتی کاروانسراهای شاه عباسی شگفت زده شوید.

یکی دیگر از نکات جالب توجه در مورد این قلعه محل قرار گیری آن بر روی تپه ای است که تقریبا به تمام منطقه و دریا دید دارد.

سیطره ی پرتغالی ها بر جنوب ایران، ۱۱۰ سال ادامه یافت و در این مدت، آنها دائماً به تحکیم استحکامات خود می پرداختند تا اینکه در زمان شاه عباس، با همکاری انگلیسی ها، قوای پرتغالی از جزایر ایرانی، یک به یک بیرون رانده شدند.

شاه عباس صفوی به افتخار بیروت راندن پرتغالی ها از جزایر خلیج فارس و بندر بزرگ گمبرون، نام این بندر را به بندرعباس تغییر داد. در دوره ی نادرشاه نیز، با توجه به تشکیل نیروی دریایی شاهنشاهی، وی شروع به ساختن استحکامات نظامی، سرباز خانه، اسلحه خانه و حتی کارخانه ی تولید باروت و مهمات کرد که آثار آن، تا به اکنون باقی است که از این جمله، قلعه ی معروف لافت که به قلعه ی نادرشاه معروف است را می توان نام برد.

بیشتر بخوانید : “بندر لافت ، از جاذبه های گردشگری قشم“

در انتها، لازم می دانیم کمی درباره تاریخچه ی استعمارگری پرتغالی ها و دلایل اشغال خلیج فارس و دریای عمان بگوییم. پس از تشکیل امپراتوری عثمانی و تصرف قسطنطنیه (استانبول) در سال ۴۵۳ توسط ترکان و از بین رفتن مسیر تجاری جاده ابریشم، روابط تجاری بین آسیا و اروپا با مشکل مواجه شد. از سوی دیگر رقابت بین تجار ونیزی و دیگر اروپاییان بر سر کالاهای گران قیمت شرق، اروپاییان را به فکر یافتن راه های جدید تجاری در مناطق شرقی انداخت که منجر به آغاز دور جدیدی از استعمار در کشور های مسلمان به ویژه ایران و هند شد. در طول قرن پانزدهم، پرتغالی ها بیش از همه برای در دست گرفتن این تجارت مهم تلاش کردند. از این رو ناوگان های متعددی را به همراه دریانوردانی چون «واسکو دوگوما» ، «بارتولو مئو دیاس» ، «پرودی کویلیان» برای شناسایی این مناطق به شرق و سواحل جنوبی آفریقا، جنوب هند و عربستان فرستادند.

قبل از آمدن پرتغالی ها، تجارت دریایی مشرق در دست اعراب عمان و یمن بود، پرتغالی ها این تجارت را به زور از دست آنان گرفته و به مدت چند قرن در اختیار داشتند.

قلعه ی پرتغالی های لافت، تنها نمونه ای از این ساخت و سازها جهت کنترل عبور و مرور و مرزداری پرتغالی ها است.

برای بازدید از این قلعه ی تاریخی، می توانید به بندر لافت در جزیره ی قشم سفر کنید. این قلعه، در قسمت شمالی جزیره ی قشم و در کناره ی ساحل بندر لافت واقع شده است. این قلعه، می تواند یکی از اولین مکان هایی باشد که از آن بازدید انجام می دهید. زیرا لندی گراف ها که اتومبیل های شخصی مسافران را از بندر عباس به قشم حمل می کنند؛ در ساحل بندر لافت پهلو می گیرند.

امیدواریم بزودی به این جزیره زیبا سفر و از جاذبه های طبیعی و دست ساخته ی آن بازدید کنید و سفری خاطره انگیز داشته باشید.

بیشتر بخوانید : “سفر به قشم ، جزیره زیبای خلیج فارس”

در صورتی که تمایل دارید به شهر قشم سفر کنید می توانید از خدمات اقامت ۲۴، برای رزرو هتل در قشم در این خصوص استفاده نمایید.

منبع : وبلاگ اقامت ۲۴