حرم حضرت شاه عبدالعظیم حسنی کجاست؟

شهرستان ری یکی از مهمترین شهرهای ایران از لحاظ تاریخی و مذهبی محسوب می‌شود که در دوران‌های مختلف از ارزش بالایی برخوردار بوده است. حرم حضرت شاه عبدالعظیم تهران (حرم عبداعظیم حسنی) یکی از مکان‌های مذهبی و جاذبه‌های گردشگری اصلی ری است که آرامگاه ابدی یکی از بزرگترین علمای شیعه می‌باشد.

در کنار اهمیت مذهبی حرم حضرت شاه عبدالعظیم تهران، این مکان دارای معماری بسیار زیبایی نیز می‌باشد و اتفاقات و فراز و نشیب‌های فراوانی را به خود دیده است. حرم عبدالعظیم حسنی جزو اماکن مذهبی مهم و محبوب تهران است و بازدید از آن جذابیت خاصی برای زائران و گردشگران دارد. اگر در سفر به تهران قصد دارید به زیارت حرم شاه عبدالعظیم بروید، پیشنهاد می کنیم بعد از رزرو هتل تهران در این مقاله از اقامت ۲۴ با ما همراه باشید. قصد داریم اطلاعات کامل و جامعی از حرم شاه عبدالعظیم حسنی ارائه دهیم.

معرفی حرم حضرت شاه عبدالعظیم تهران

این حرم، آرامگاه حضرت عبدالعظیم حسنی، از نوادگان امام حسن مجتبی (ع) است که در جنوب تهران و در شهر ری قرار دارد. این شخصیت بزرگ دینی، علمی، فرهنگی و جهادی به دلیل بدرفتاری‌های خلفای عباسی با اهل بیت پیامبر (ص) و ائمه اطهار (ع) به ری مهاجرت می‌کند و در این شهر به زندگی و تبلیغ دین و اقدامات فرهنگی، علمی، سیاسی و اجتماعی می‌پردازد؛ تا اینکه دار فانی را وداع گفته و درنهایت در محل کنونی حرم به خاک سپرده می‌شود.

حرم حضرت عبدالعظیم حسنی به خاطر اهمیت مذهبی زیاد برای پایتخت نشینان، به قبله تهران نیز شهرت دارد. این حرم دارای بخش‌های مختلف است که در طول سالیان مختلف ساخته شده‌اند. در حرم شاه عبدالعظیم تهران سادات، شیعیان و اردتمندان ائمه اطهار، بزرگان دینی، سیاسی و افراد مشهور زیادی به خاک سپرده شده‌اند که نشان دهنده ارزش بالای این مکان مذهبی است.

تاریخچه حرم حضرت شاه عبدالعظیم تهران

حضرت عبدالعظیم حسنی در سال ۲۵۴ هجری قمری از دنیا می‌رود و مردم ایشان را در باغی بیرون از ری دفن می‌کنند. بنا بر اطلاعات بدست آمده، سال‌ها بعد در اوایل قرن سوم هجری قمری بنای اولیه آرامگاه توسط شخصی به نام محمد داعی علوی احداث می‌گردد. در قرن چهارم این بنا تعمیر و مرمت شده و در قرن پنجم هجری قمری و در زمان حکومت سلجوقیان سردر اصلی ورودی حرم و ساختمان اصلی بقعه و گنبد ساخته می‌شود.

طبق معماری تزئینات به جای مانده، محققان بر این باورند که بنای آرامگاه حضرت شاه عبدالعظیم حسنی در دوره تیموری دستخوش تغییرات و ساخت و سازهای جدید و مرمت شده است. در طی حکومت صفویه توجه بیشتری به حرم حضرت شاه عبدالعظیم تهران شده و بخش‌هایی مانند ایوان اصلی و صحن‌ها و بناهای دیگری جهت توسعه و بازسازی آن به دستور شاه طهماسب احداث می‌شوند.

با انتخاب تهران به عنوان پایتخت در زمان قاجار و نزدیکی شهرستان ری به تهران، حرم عبدالعظیم حسنی مورد توجه مسئولان قرار گرفت و ساخت و سازهای متعددی در آن انجام شد. بیشتر بخش‌هایی که امروز در این حرم شاهد آن هستیم مانند گنبد، مناره‌ها، ضریح، ایوان‌ها، بازار و تزئینات مختلف مربوط به زمان قاجاریه است.

بخش های مختلف حرم حضرت شاه عبدالعظیم تهران

حرم عبدالعظیم حسنی دارای بخش‌های مختلفی است که در سال‌های مختلف ساخته شده و دارای کاربردها و تزئینات گوناگونی هستند. حرم حضرت شاه عبدالعظیم تهران از معماری بسیار زیبایی به سبک ایرانی-اسلامی برخوردار است و دیدنی‌های بسیاری دارد. از مهمترین بخش‌های این حرم مطهر می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

بنای اصلی

بنای اصلی حرم شاه عبدالعظیم به سبک معماری سلجوقی و به صورت چهار طاق است. برای تزئین قسمت‌های مختلف این بنا از آینه کاری‌های هنرمندانه‌ای استفاده شده که در زمان فتحعلی شاه قاجار برای اولین بار اجرا شدند. همچنین در سرتاسر حرم گچ بری‌ها و کاشی کاری‌های چشم نواز و آثار خوشنویسی نفیسی از آیات و احادیث به چشم می‌خورند.

اولین گنبد حرم حضرت شاه عبدالعظیم تهران نیز در ابتدا کاملا ساده ساخته شد و سپس در دوران سلجوقی گنبدی بزرگ و باشکوه جای آن را گرفت. سپس در زمان صفویه تزئینات مختلفی برای آن در نظر گرفته شد و به دستور ناصرالدین شاه قاجار نیز روکش طلا برای آن ساختند. در همین زمان نیز دو مناره بلند و زیبا در دو طرف بنا شدند.

صندوق و ضریح

صندوق حرم حضرت عبدالعظیم حسنی قدیمی‌ترین اثر تاریخی این مکان مذهبی محسوب می‌شود که در قرن هشتم هجری قمری ساخته شده است. در اطراف این صندوق آیات قرآن به صورت برجسته وجود دارند و جنس آن از چوب‌های مختلف عود، ترنج، عودف گردو و نوفل می‌باشد.

ضریح حرم حضرت شاه عبدالعظیم تهران از جنس نقره بوده و در زمان فتحعلی شاه و بر پایه‌ای از سنگ مرمر ساخته شده است. این ضریح سال‌ها بعد مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت.

صحن ها، ایوان ها و رواق ها

حرم حضرت شاه عبدالعظیم تهران دارای ۵ صحن، ۲ ایوان و ۳ رواق است. صحن عتیق یا شمالی متعلق به دوران قاجار بوده و به عنوان محل رفت و آمد اصلی محسوب می‌شده است. صحن غربی به خاطر وجود قبر ناصرالدین شاه قاجار در آن، به صحن ناصری معروف است. البته امروزه این صحن را با نام صحن آیت الله کاشانی نیز می‌شناسند.

صحن شمال شرقی (باغچه علی جان) و صحن جنوبی دیگر صحن‌های حرم حضرت عبدالعظیم حسنی می‌باشند. قدیمی‌ترین ایوان این حرم ایوان شرقی است که در زمان صفویه و به دستور شاه طهماسب ساخته شده است. ایوان دیگر حرم شاه عبدالعظیم ایوان شمالی است که محل ورود زائران از شمال و صحن عتیق می‌باشد.

۳ رواق این حرم مطهر شامل رواق شرقی، شمالی و غربی (بالا سر) می‌شود که قدیمی‌ترین آنها رواق شرقی است. این رواق همزمان با ایوان شرقی در زمان شاه طهماسب صفوی ساخته شده و هم اکنون به صورت مسجد و رواق زنانه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

موزه

در حرم حضرت شاه عبدالعظیم تهران موزه‌ای در ساختمانی ۳ طبقه با وسعت ۳۰۰۰ مترمربع قرار دارد. در این موزه آثار با ارزش و نفیسی از جمله قرآن‌های خطی، کتب خطی تاریخی، اشیا سفالی، مدال‌های ورزشکاران، درب‌های قدیمی حرم و … نگهداری و در معرض نمایش قرار دارند.

آرامگاه ها

در حرم حضرت شاه عبدالعظیم حسنی آستان مقدس دو امامزاده نیز وجود دارد. امامزاده حمزه از فرزندان امام موسی کاظم و برادر امام رضا (ع) و امامزاده طاهر از نوادگان امام سجاد (ع) در مجموعه حرم شاه عبدالعظیم دفن شده‌اند. بقعه و بنای آستان مقدس این امامزادگان در دوره‌های صفویه و قاجاریه ساخته شده است و دارای تزئینات هنرمندانه‌ای می‌باشد.

همچنین در حرم حضرت عبدالعظیم حسنی آرامگاه بزرگان و افراد مشهور کشور همچون ناصرالدین شاه قاجار، رضا شاه پهلوی، علیرضا پهلوی، سلیمان بهبودی، حسن علی منصور و … وجود داشته که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تخریب شده‌اند و دیگر اثری از آنها نیست.

باغ طوطی

در غرب حرم حضرت شاه عبدالعظیم تهران مدرسه‌ای به نام امینیه قرار داشته که در طول زمان از بین رفته است. امروزه به جای آن قبرستانی به نام باغ طوطی وجود دارد. این قبرستان محل دفن بزرگان بسیاری است که از مهمترین آنها می‌توان به ستارخان، بدیع الزمان فروزانفر، عباس اقبال آشتیانی، علی اصغر حکمت و علی قلی اعتضاد السلطنه اشاره نمود.

آدرس و مسیر دسترسی حرم حضرت شاه عبدالعظیم تهران

حرم مطهر حضرت عبدالعظیم حسنی در بلوار مدرس شهر ری قرار دارد. برای رفتن به این حرم می‌توانید از خودرو شخصی و یا وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنید. نزدیکترین ایستگاه مترو به حرم، ایستگاه شهر ری می‌باشد که فاصله ای ۲ کیلومتری تا ورودی حرم دارد. می‌توانید این مسافت را با استفاده از تاکسی طی نمایید. همچنین اگر از اتوبوس استفاده می‌کنید، باید در ایستگاه اتوبوس نزدیک میدان ساعی پیاده شده و مسافت ۹۰۰ متری این میدان تا حرم را پیاده و یا با تاکسی طی کنید.